41 Utom n§gon ganska ringa jerntillverkning af myr- malm, kan det saledes antagas för visst, att vSra hed- niska förfader ej lade hand vid metallurgien, helst de genom plundring och sjöröfveri visste att pS genare vag fylla sitt mattliga behof af metaller. Man bör ock vid nagon eftertanke léitt finna, att en ordentlig bergverksrörelse med deras upplysning var nas- tan omöjlig. Pá en tid dá inga mekaniska medel voro kánde, intet spár i kemien banadt, inga försök gjorda i metallurgien o. s. v., inses lutt, pá hvad sátt grufarbe- tets svárigheter skulle Iösas och huru sm'áltprocesserne skulle hafva aflupit. Den har ej t'ánkt mycket öfver ámnet, som skulle undra öfver att i áldre tider bergs- bruk icke idkades, och att man i Sverige ánnu icke kommit serdeles ISngt dermed nágot efter kristendomens införande. En ibland de förste, som insett orimligheten af de gamla Ssigterne i denna frága, ár Fernow; i be- skrifningen öfver Wermland. Han visar sig sjelf lange hafva varit fángen i fördomarnes garn; men i en ráttelse sid. ÍSO upplyser han lásaren, huru han tillkámpat sig en sundare mening. Att emellertid jernets bruk i norden varit ganska tidigt, och ISngt före all slags bergverksrö- relse derstádes, synes sannolikt af Plinii och Taciti be- ráttelser. Hos Tyskarne har jernet varit kándt straxt efter Kristi födelse. Red. af Jernkontorets Annaler**) anser Osmunds- smidet ursprungligen vara just den gamla enkla me- toden att ur myrmalmen utsmálta jern, och anser sa- lunda detta med allt skál vida áldre an masugnarne; ty redan i de aldsta tiderne fanns Osmundssmide á orter, der masugn eller nagot dylikt omöjligt kunnat uppföras; hvarom man öfvertygas af de slagghopar, som sá ofta finnas uti vára skogar pS stállen, der driftvatten och fall saknas. rflcA/erns-tillverkningskonsten har till Sverige nes bergsmannakunskajier, för att icke tala om Dalin, sont Jater Garpenberg fá sin benamning af Garpernc, ”ett folk, gom följde med Suever ocli Gotker. ” IVog bar likval den lic- dcrlige Angman ratt, dá lian om Asarnc yttrar: ”Ristom beldre pá deras urna bardigbet ocb mod an bergverkcts upp- bjelpande”! *) XXIXntc Srg. Uaft, I. 1843, En artikcl af Sefström.

(1) Blaðsíða 1
(2) Blaðsíða 2
(3) Blaðsíða 3
(4) Blaðsíða 4
(5) Blaðsíða 5
(6) Blaðsíða 6
(7) Blaðsíða 7
(8) Blaðsíða 8
(9) Blaðsíða 9
(10) Blaðsíða 10
(11) Blaðsíða 11
(12) Blaðsíða 12
(13) Blaðsíða 13
(14) Blaðsíða 14
(15) Blaðsíða 15
(16) Blaðsíða 16
(17) Blaðsíða 17
(18) Blaðsíða 18
(19) Blaðsíða 19
(20) Blaðsíða 20
(21) Blaðsíða 21
(22) Blaðsíða 22
(23) Blaðsíða 23
(24) Blaðsíða 24
(25) Blaðsíða 25
(26) Blaðsíða 26
(27) Blaðsíða 27
(28) Blaðsíða 28
(29) Blaðsíða 29
(30) Blaðsíða 30
(31) Blaðsíða 31
(32) Blaðsíða 32
(33) Blaðsíða 33
(34) Blaðsíða 34
(35) Blaðsíða 35
(36) Blaðsíða 36
(37) Blaðsíða 37
(38) Blaðsíða 38
(39) Blaðsíða 39
(40) Blaðsíða 40
(41) Blaðsíða 41
(42) Blaðsíða 42
(43) Blaðsíða 43
(44) Blaðsíða 44
(45) Blaðsíða 45
(46) Blaðsíða 46
(47) Blaðsíða 47
(48) Blaðsíða 48
(49) Blaðsíða 49
(50) Blaðsíða 50
(51) Saurblað
(52) Saurblað
(53) Band
(54) Band
(55) Kjölur
(56) Framsnið
(57) Kvarði
(58) Litaspjald