(31) Page 19
19
(isl. Lofotur) (Stef. Stef., Fl. Isl., S. 150), eine Pflanze, deren Vorkommen im Gegensatz
zu Menyanthes stets unpassierbares Gelände kennzeichnet. Man darf nun nicht meinen, daß
sämtliche der zahlreichen kleinen Wassertümpel eines Floigebietes noch unverlandete Reste
des ursprünglichen Sees darstellen. Diese haben vielmehr in vielen Fällen einen ganz
anderen Ursprung, und zwar sind sie nach Stef. Stefansson’s Erklärung (Videnskabelige
Meddelelser fra Naturhistorisk Forening i Kbh. 1896) in vielen Fällen durch die Wirkung
des zu allen Jahreszeiten gleichmäßig warmen Grundwassers (isl. Kaldavermsl ntr. sing. ==
nie gefrierende Quelle) entstanden. Die wichtigsten der genannten Krautgewächse eines
Floi sind: Menyanthes trifoliata und Equisetum limosum. Wo Menyanthes eine zusammenhängende
Decke bildet, ist das für die Isländer ein Zeichen, daß die Verlandung bzw. Verfestigung
bereits so stark vorgeschritten ist, daß man sie zu Pferde passieren kann, eine Erfahrung,
von der auch der Fremde bald Nutzen zieht. Eine solche Passage macht auf den Nicht-
Isländer gelegentlich einen etwas bänglichen Eindruck, ist es doch möglich, daß sich die
Pflanzendecke, unter den Huftritten des Pferdes gewaltig schwappend und schaukelnd, unter
Umständen bis zur Höhe der Flanken der Tiere erheben kann. Solche schwimmenden bzw.
„schwingenden“ Wiesen („Schaukelwiesen“) sind auf Island eine recht gewöhnliche Er-
scheinung. Nach Dr. H. FlNSEN 1. c. S. 14 gehörten u. a. die Pollengi (Sumpfwiesen) im
Asakots-Land in der Biskupstünga (Arnessysla) zu diesem Wiesentypus. Das Erdbeben
vom 14. August 1784 verwandelte sie in einen See, in dem die Wurzeldecke an den See-
rändern zerriß und wegen ihrer Belastung mit heraufgeschwemmten Bodenmassen in den
schlammigen Untergrund versank. Auch das Mosfellsvatn zu Grimsnes entsprach diesem
Moortyp. Seine Pflanzendecke zerriß gleichfalls beim genannten Erdbeben, und die Passage
darüber wurde unmöglich. In den Wintern nach dem Erdbeben beobachtete man daselbst
die Erscheinung, daß sich der u. a. auch stark mit Equisetum bedeckte Grasboden (durch
die Bodenerschütterung wohl in seinem Gefüge innerlich bereits zerrissen. D. V.) in
großen Fetzen mit den Wurzeln emporhob. Überhaupt lösen sich in den isländischen
Mooren, besonders solchen in Hanglage, oft genug kleinere oder größere Stücke aus dem
Verband ausgedehnterer Areale los und gleiten dann auf das darunter gelegene feste Gras-
land, das durch Wasseransammlung zwischen den heraufgeglittenen Moorlandsfetzen natürlich
bald zerstört wird. Das Phänomen der „Moorbrüche“, eine Folge überstarker Wasser-
ansammlungen im Moor, die sich schließlich gewaltsam einen Ausfluß eröffnen, wobei
größere Moorfetzen von den herausströmenden Wässern mitgerissen werden bzw. spontan
auf schiefer Ebene hinabgleiten, existiert also auch hier. Man sieht die Folgeerscheinungen
derartiger „Brüche“ in Gestalt von tiefen Ausflußrinnen und der starken Zerklüftung des
Moorterrains an manchen isländischen Mooren mit großer Deutlichkeit. Von katastrophalen
Moorbrüchen auf Island ist mir nichts bekannt geworden. (Bit.: Früh und SCHRÖTER:
Moore der Schweiz, Bern 1904, S. 154, 184, 298; hier weitere Literatur!)
Doch wenden wir uns nun wieder der Floi-Vegetation zu!
Die Verlandung offener Wasserbecken vollzieht sich auf Island i. a. ohne intermediäre
Ausbildung schwingender Pflanzenpolster größeren Umfanges. Neben Menyanthes ist, wie
bereits erwähnt, besonders Equisetum limosum (isl. Fergin) an dieser Entwicklung beteiligt.
Während Menyanthes ökonomisch wertlos ist, repräsentiert der genannte Schachtelhalm ein
3*
(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Page [1]
(6) Page [2]
(7) Page I
(8) Page II
(9) Page III
(10) Page IV
(11) Page V
(12) Page VI
(13) Page 1
(14) Page 2
(15) Page 3
(16) Page 4
(17) Page 5
(18) Page 6
(19) Page 7
(20) Page 8
(21) Page 9
(22) Page 10
(23) Page 11
(24) Page 12
(25) Page 13
(26) Page 14
(27) Page 15
(28) Page 16
(29) Page 17
(30) Page 18
(31) Page 19
(32) Page 20
(33) Page 21
(34) Page 22
(35) Page 23
(36) Page 24
(37) Page 25
(38) Page 26
(39) Page 27
(40) Page 28
(41) Page 29
(42) Page 30
(43) Page 31
(44) Page 32
(45) Page 33
(46) Page 34
(47) Page 35
(48) Page 36
(49) Page 37
(50) Page 38
(51) Page 39
(52) Page 40
(53) Page 41
(54) Page 42
(55) Page 43
(56) Page 44
(57) Page 45
(58) Page 46
(59) Page 47
(60) Page 48
(61) Page 49
(62) Page 50
(63) Page 51
(64) Page 52
(65) Page 53
(66) Page 54
(67) Page 55
(68) Page 56
(69) Page 57
(70) Page 58
(71) Page 59
(72) Page 60
(73) Page 61
(74) Page 62
(75) Page 63
(76) Page 64
(77) Page 65
(78) Page 66
(79) Page 67
(80) Page 68
(81) Page 69
(82) Page 70
(83) Page 71
(84) Page 72
(85) Page 73
(86) Page 74
(87) Page 75
(88) Page 76
(89) Page 77
(90) Page 78
(91) Page 79
(92) Page 80
(93) Page 81
(94) Page 82
(95) Page 83
(96) Page 84
(97) Page 85
(98) Page 86
(99) Page 87
(100) Page 88
(101) Page 89
(102) Page 90
(103) Page 91
(104) Page 92
(105) Page 93
(106) Page 94
(107) Page 95
(108) Page 96
(109) Page 97
(110) Page 98
(111) Page 99
(112) Page 100
(113) Page 101
(114) Page 102
(115) Page 103
(116) Page 104
(117) Page 105
(118) Page 106
(119) Page 107
(120) Page 108
(121) Page 109
(122) Page 110
(123) Page 111
(124) Page 112
(125) Page 113
(126) Page 114
(127) Page 115
(128) Page 116
(129) Page 117
(130) Page 118
(131) Page 119
(132) Page 120
(133) Page 121
(134) Page 122
(135) Page 123
(136) Page 124
(137) Page 125
(138) Page 126
(139) Page 127
(140) Page 128
(141) Page 129
(142) Page 130
(143) Page 131
(144) Page 132
(145) Page 133
(146) Page 134
(147) Page 135
(148) Page 136
(149) Page 137
(150) Page 138
(151) Page 139
(152) Page 140
(153) Page 141
(154) Page 142
(155) Page 143
(156) Page 144
(157) Page 145
(158) Page 146
(159) Page 147
(160) Page 148
(161) Page 149
(162) Page 150
(163) Page 151
(164) Page 152
(165) Page 153
(166) Page 154
(167) Page 155
(168) Page 156
(169) Page 157
(170) Page 158
(171) Page 159
(172) Page 160
(173) Page 161
(174) Page 162
(175) Page 163
(176) Page 164
(177) Page 165
(178) Page 166
(179) Page 167
(180) Page 168
(181) Page 169
(182) Page 170
(183) Page 171
(184) Page 172
(185) Page 173
(186) Page 174
(187) Page 175
(188) Page 176
(189) Page 177
(190) Page 178
(191) Page 179
(192) Page 180
(193) Page 181
(194) Page 182
(195) Page 183
(196) Page 184
(197) Page 185
(198) Page 186
(199) Page 187
(200) Page 188
(201) Page 189
(202) Page 190
(203) Page 191
(204) Page 192
(205) Page 193
(206) Page 194
(207) Page 195
(208) Page 196
(209) Page 197
(210) Page 198
(211) Page 199
(212) Page 200
(213) Page 201
(214) Page 202
(215) Page 203
(216) Page 204
(217) Page 205
(218) Page 206
(219) Page 207
(220) Page 208
(221) Page 209
(222) Page 210
(223) Page 211
(224) Page 212
(225) Page 213
(226) Page 214
(227) Illustration
(228) Illustration
(229) Illustration
(230) Illustration
(231) Rear Flyleaf
(232) Rear Flyleaf
(233) Rear Board
(234) Rear Board
(235) Spine
(236) Fore Edge
(237) Scale
(238) Color Palette
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Page [1]
(6) Page [2]
(7) Page I
(8) Page II
(9) Page III
(10) Page IV
(11) Page V
(12) Page VI
(13) Page 1
(14) Page 2
(15) Page 3
(16) Page 4
(17) Page 5
(18) Page 6
(19) Page 7
(20) Page 8
(21) Page 9
(22) Page 10
(23) Page 11
(24) Page 12
(25) Page 13
(26) Page 14
(27) Page 15
(28) Page 16
(29) Page 17
(30) Page 18
(31) Page 19
(32) Page 20
(33) Page 21
(34) Page 22
(35) Page 23
(36) Page 24
(37) Page 25
(38) Page 26
(39) Page 27
(40) Page 28
(41) Page 29
(42) Page 30
(43) Page 31
(44) Page 32
(45) Page 33
(46) Page 34
(47) Page 35
(48) Page 36
(49) Page 37
(50) Page 38
(51) Page 39
(52) Page 40
(53) Page 41
(54) Page 42
(55) Page 43
(56) Page 44
(57) Page 45
(58) Page 46
(59) Page 47
(60) Page 48
(61) Page 49
(62) Page 50
(63) Page 51
(64) Page 52
(65) Page 53
(66) Page 54
(67) Page 55
(68) Page 56
(69) Page 57
(70) Page 58
(71) Page 59
(72) Page 60
(73) Page 61
(74) Page 62
(75) Page 63
(76) Page 64
(77) Page 65
(78) Page 66
(79) Page 67
(80) Page 68
(81) Page 69
(82) Page 70
(83) Page 71
(84) Page 72
(85) Page 73
(86) Page 74
(87) Page 75
(88) Page 76
(89) Page 77
(90) Page 78
(91) Page 79
(92) Page 80
(93) Page 81
(94) Page 82
(95) Page 83
(96) Page 84
(97) Page 85
(98) Page 86
(99) Page 87
(100) Page 88
(101) Page 89
(102) Page 90
(103) Page 91
(104) Page 92
(105) Page 93
(106) Page 94
(107) Page 95
(108) Page 96
(109) Page 97
(110) Page 98
(111) Page 99
(112) Page 100
(113) Page 101
(114) Page 102
(115) Page 103
(116) Page 104
(117) Page 105
(118) Page 106
(119) Page 107
(120) Page 108
(121) Page 109
(122) Page 110
(123) Page 111
(124) Page 112
(125) Page 113
(126) Page 114
(127) Page 115
(128) Page 116
(129) Page 117
(130) Page 118
(131) Page 119
(132) Page 120
(133) Page 121
(134) Page 122
(135) Page 123
(136) Page 124
(137) Page 125
(138) Page 126
(139) Page 127
(140) Page 128
(141) Page 129
(142) Page 130
(143) Page 131
(144) Page 132
(145) Page 133
(146) Page 134
(147) Page 135
(148) Page 136
(149) Page 137
(150) Page 138
(151) Page 139
(152) Page 140
(153) Page 141
(154) Page 142
(155) Page 143
(156) Page 144
(157) Page 145
(158) Page 146
(159) Page 147
(160) Page 148
(161) Page 149
(162) Page 150
(163) Page 151
(164) Page 152
(165) Page 153
(166) Page 154
(167) Page 155
(168) Page 156
(169) Page 157
(170) Page 158
(171) Page 159
(172) Page 160
(173) Page 161
(174) Page 162
(175) Page 163
(176) Page 164
(177) Page 165
(178) Page 166
(179) Page 167
(180) Page 168
(181) Page 169
(182) Page 170
(183) Page 171
(184) Page 172
(185) Page 173
(186) Page 174
(187) Page 175
(188) Page 176
(189) Page 177
(190) Page 178
(191) Page 179
(192) Page 180
(193) Page 181
(194) Page 182
(195) Page 183
(196) Page 184
(197) Page 185
(198) Page 186
(199) Page 187
(200) Page 188
(201) Page 189
(202) Page 190
(203) Page 191
(204) Page 192
(205) Page 193
(206) Page 194
(207) Page 195
(208) Page 196
(209) Page 197
(210) Page 198
(211) Page 199
(212) Page 200
(213) Page 201
(214) Page 202
(215) Page 203
(216) Page 204
(217) Page 205
(218) Page 206
(219) Page 207
(220) Page 208
(221) Page 209
(222) Page 210
(223) Page 211
(224) Page 212
(225) Page 213
(226) Page 214
(227) Illustration
(228) Illustration
(229) Illustration
(230) Illustration
(231) Rear Flyleaf
(232) Rear Flyleaf
(233) Rear Board
(234) Rear Board
(235) Spine
(236) Fore Edge
(237) Scale
(238) Color Palette