ÍSLENZKAR ÞJÓÐSÖGUR OG ÆVINTÝRI um almenningi en áSur, en sögurnar vöktu aftur meiri rækt á hvers kyns alþýölegum fróðleik og öllu því sem landinu gæti oröiö til sóma og nytsemdar. Menn fóru nú aÖ leita betur í vitum sínum og safna öllu sem til var ritað og halda því saman sem áöur var vanhirt, og þekking á sögu landsins og máli fór nú vaxandi og þó menn ekki þá þeg- ar færi aö safna sögum um álfa og tröll eður ævintýrum, því annað brýnna lá þá fyrir hendi sem varö aö sitja í fyrirrúmi sem vóru bóksögurnar meðan þær enn vóru óprent- aöar, þá laut þó allt að því að hefja allt hiö þjóðlega, og meö því hvað eitt hefur sína tíð í þessum heimi þá rann og loksins upp dagur fyrir þjóösögur vorar. Þó mundi þær aö öllum líkum enn um stund hafa lifað aðeins á vörum manna, en ekki orðið skrásettar, ef hagur slíkra sagna heföi ekki hafizt svo mjög erlendis í augum lærðra manna og síðan alls almennings. Þaö er kunnugt aö hver þjóð í heiminum sem nokkuð er aö manni hefur þjóðsögur og ævintýri og ýmsa hjátrú og ekki hvaö sízt hinar menntaðustu þjóðir. A fyrri öldum sinntu lærðir menn þessum fræðum lítið eður alls ekki, en í byrjun þessarar aldar sem í vísindalegri rannsókn í sögu og málfræði ber svo langt af hinum fyrri öldum þá duldist mönnum ekki hvílíkur fésjóður að lægi fólginn í slíkum sögnum og hve vel þær lýsti hugsun og hag hverrar þjóðar og gáfnalagi og að í þeim dyljast menjar af trú og siðum lengst framan úr forneskju sem ávallt loðir við þó sögurnar yngist upp. Fegurð sagnanna og einfeldi hlaut og að vekja athygli fræðimanna á þessari alþýðlegu og hagvirku sagnagrein. Á Þýzkalandi sem svo mjög hefur gengið í fararbroddi annara þjóða á þessari öld í lærdómi og hvers konar fróðleik hófst nú fyrst sú mennt að safna og rita upp slíkar sögur. Þeir bræður Jakob Grimm og Vilhjálmur Grimm söfnuðu í byrjun þessarar aldar (1812—15) þýzkum þjóðsögum í eina bók sem þeir kölluðu Kinder- und Hausmarchen. Það sem menn í fyrri tíð höfðu safnað af slíku var oftast stirt og óliðlega gjört, en þessi bók er með réttu þjóðkunn fyrir það hvað sög- urnar eru vel sagðar eins og sá segir frá sem bezt segir, og er hún því fyrirmynd fyrir aðra sem safna í hverju landi sem er. Þessi bók hefur því erlendis vakið nýjan hug í þessari fræðigrein og er seint að telja upp allar þær alþýðusögur sem liefur verið safnað í ýmsum hálfum Þýzkalands og í flestum öðrum siðuðum löndum svo varla er nú það land sem ekki hafi sér þjóðsögu- safn. í Noregi hafa þeir Asbjörnsen og Moe fyrir 16 árum (1845) — sama árið og fyrsl var farið að safna í þessa bók — ritað bók sem heitir Norske Follceœventyr sem er ágætt safn og hefur þeirri bók síðan verið snúið á ensku og þýzku. I Danmörku hefur Thiele safnað í bók sem heitir Danske Folkesagn (1818—23) og í Svíþjóð hafa menn og slík söfn, en hið norska ber þó af öllum á Norðurlöndum. I Holsetulandi og Slesvík liefur Karl Miillenhoff safnað Sagen, Marchen und Lieder (1845), og er ágæt bók. En á Islandi hefur orðið lengri aðdragandi að þessu; veldur því þó ekki það að vort land sé óauðigra í slíkum fræðum því fá lönd munu þar svo fjölskrúðig sem lsland — lieldur fjarlægð landsins, tómlæti landsmanna sem að vísu liafa ávallt elskað þessar sögur í kyrrþey, en haldið þeim sem leyndardómi og ekki haldið að þær væri nógu merkar til þess að þeim væri á loft haldið öðruvís en að segja þær börnum til skemmt- unar og hafa svo látið þær hirða sig sjálfar mann frá manni, og hefur það ekki enn orðið sögunum að fjörlesti þar sem menn segja svo vel sögur sem á íslandi og þar sem XXXII

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Kápa
(6) Kápa
(7) Mynd
(8) Mynd
(9) Blaðsíða I
(10) Blaðsíða II
(11) Blaðsíða III
(12) Blaðsíða IV
(13) Blaðsíða V
(14) Blaðsíða VI
(15) Blaðsíða VII
(16) Blaðsíða VIII
(17) Blaðsíða IX
(18) Blaðsíða X
(19) Blaðsíða XI
(20) Blaðsíða XII
(21) Blaðsíða XIII
(22) Blaðsíða XIV
(23) Blaðsíða XV
(24) Blaðsíða XVI
(25) Blaðsíða XVII
(26) Blaðsíða XVIII
(27) Blaðsíða XIX
(28) Blaðsíða XX
(29) Blaðsíða XXI
(30) Blaðsíða XXII
(31) Blaðsíða XXIII
(32) Blaðsíða XXIV
(33) Blaðsíða XXV
(34) Blaðsíða XXVI
(35) Blaðsíða XXVII
(36) Blaðsíða XXVIII
(37) Blaðsíða XXIX
(38) Blaðsíða XXX
(39) Blaðsíða XXXI
(40) Blaðsíða XXXII
(41) Blaðsíða XXXIII
(42) Blaðsíða XXXIV
(43) Blaðsíða XXXV
(44) Blaðsíða XXXVI
(45) Blaðsíða XXXVII
(46) Blaðsíða XXXVIII
(47) Blaðsíða XXXIX
(48) Blaðsíða XL
(49) Mynd
(50) Mynd
(51) Blaðsíða 1
(52) Blaðsíða 2
(53) Blaðsíða 3
(54) Blaðsíða 4
(55) Blaðsíða 5
(56) Blaðsíða 6
(57) Blaðsíða 7
(58) Blaðsíða 8
(59) Blaðsíða 9
(60) Blaðsíða 10
(61) Blaðsíða 11
(62) Blaðsíða 12
(63) Blaðsíða 13
(64) Blaðsíða 14
(65) Blaðsíða 15
(66) Blaðsíða 16
(67) Blaðsíða 17
(68) Blaðsíða 18
(69) Blaðsíða 19
(70) Blaðsíða 20
(71) Blaðsíða 21
(72) Blaðsíða 22
(73) Blaðsíða 23
(74) Blaðsíða 24
(75) Blaðsíða 25
(76) Blaðsíða 26
(77) Blaðsíða 27
(78) Blaðsíða 28
(79) Blaðsíða 29
(80) Blaðsíða 30
(81) Blaðsíða 31
(82) Blaðsíða 32
(83) Blaðsíða 33
(84) Blaðsíða 34
(85) Blaðsíða 35
(86) Blaðsíða 36
(87) Blaðsíða 37
(88) Blaðsíða 38
(89) Blaðsíða 39
(90) Blaðsíða 40
(91) Blaðsíða 41
(92) Blaðsíða 42
(93) Blaðsíða 43
(94) Blaðsíða 44
(95) Blaðsíða 45
(96) Blaðsíða 46
(97) Blaðsíða 47
(98) Blaðsíða 48
(99) Blaðsíða 49
(100) Blaðsíða 50
(101) Blaðsíða 51
(102) Blaðsíða 52
(103) Blaðsíða 53
(104) Blaðsíða 54
(105) Blaðsíða 55
(106) Blaðsíða 56
(107) Blaðsíða 57
(108) Blaðsíða 58
(109) Blaðsíða 59
(110) Blaðsíða 60
(111) Blaðsíða 61
(112) Blaðsíða 62
(113) Blaðsíða 63
(114) Blaðsíða 64
(115) Blaðsíða 65
(116) Blaðsíða 66
(117) Blaðsíða 67
(118) Blaðsíða 68
(119) Blaðsíða 69
(120) Blaðsíða 70
(121) Blaðsíða 71
(122) Blaðsíða 72
(123) Blaðsíða 73
(124) Blaðsíða 74
(125) Blaðsíða 75
(126) Blaðsíða 76
(127) Blaðsíða 77
(128) Blaðsíða 78
(129) Blaðsíða 79
(130) Blaðsíða 80
(131) Blaðsíða 81
(132) Blaðsíða 82
(133) Blaðsíða 83
(134) Blaðsíða 84
(135) Blaðsíða 85
(136) Blaðsíða 86
(137) Blaðsíða 87
(138) Blaðsíða 88
(139) Blaðsíða 89
(140) Blaðsíða 90
(141) Blaðsíða 91
(142) Blaðsíða 92
(143) Blaðsíða 93
(144) Blaðsíða 94
(145) Blaðsíða 95
(146) Blaðsíða 96
(147) Blaðsíða 97
(148) Blaðsíða 98
(149) Blaðsíða 99
(150) Blaðsíða 100
(151) Blaðsíða 101
(152) Blaðsíða 102
(153) Blaðsíða 103
(154) Blaðsíða 104
(155) Blaðsíða 105
(156) Blaðsíða 106
(157) Blaðsíða 107
(158) Blaðsíða 108
(159) Blaðsíða 109
(160) Blaðsíða 110
(161) Blaðsíða 111
(162) Blaðsíða 112
(163) Blaðsíða 113
(164) Blaðsíða 114
(165) Blaðsíða 115
(166) Blaðsíða 116
(167) Blaðsíða 117
(168) Blaðsíða 118
(169) Blaðsíða 119
(170) Blaðsíða 120
(171) Blaðsíða 121
(172) Blaðsíða 122
(173) Blaðsíða 123
(174) Blaðsíða 124
(175) Blaðsíða 125
(176) Blaðsíða 126
(177) Blaðsíða 127
(178) Blaðsíða 128
(179) Blaðsíða 129
(180) Blaðsíða 130
(181) Blaðsíða 131
(182) Blaðsíða 132
(183) Blaðsíða 133
(184) Blaðsíða 134
(185) Blaðsíða 135
(186) Blaðsíða 136
(187) Blaðsíða 137
(188) Blaðsíða 138
(189) Blaðsíða 139
(190) Blaðsíða 140
(191) Blaðsíða 141
(192) Blaðsíða 142
(193) Blaðsíða 143
(194) Blaðsíða 144
(195) Blaðsíða 145
(196) Blaðsíða 146
(197) Blaðsíða 147
(198) Blaðsíða 148
(199) Blaðsíða 149
(200) Blaðsíða 150
(201) Blaðsíða 151
(202) Blaðsíða 152
(203) Blaðsíða 153
(204) Blaðsíða 154
(205) Blaðsíða 155
(206) Blaðsíða 156
(207) Blaðsíða 157
(208) Blaðsíða 158
(209) Blaðsíða 159
(210) Blaðsíða 160
(211) Blaðsíða 161
(212) Blaðsíða 162
(213) Blaðsíða 163
(214) Blaðsíða 164
(215) Blaðsíða 165
(216) Blaðsíða 166
(217) Blaðsíða 167
(218) Blaðsíða 168
(219) Blaðsíða 169
(220) Blaðsíða 170
(221) Blaðsíða 171
(222) Blaðsíða 172
(223) Blaðsíða 173
(224) Blaðsíða 174
(225) Blaðsíða 175
(226) Blaðsíða 176
(227) Blaðsíða 177
(228) Blaðsíða 178
(229) Blaðsíða 179
(230) Blaðsíða 180
(231) Blaðsíða 181
(232) Blaðsíða 182
(233) Blaðsíða 183
(234) Blaðsíða 184
(235) Blaðsíða 185
(236) Blaðsíða 186
(237) Blaðsíða 187
(238) Blaðsíða 188
(239) Blaðsíða 189
(240) Blaðsíða 190
(241) Blaðsíða 191
(242) Blaðsíða 192
(243) Blaðsíða 193
(244) Blaðsíða 194
(245) Blaðsíða 195
(246) Blaðsíða 196
(247) Blaðsíða 197
(248) Blaðsíða 198
(249) Blaðsíða 199
(250) Blaðsíða 200
(251) Blaðsíða 201
(252) Blaðsíða 202
(253) Blaðsíða 203
(254) Blaðsíða 204
(255) Blaðsíða 205
(256) Blaðsíða 206
(257) Blaðsíða 207
(258) Blaðsíða 208
(259) Blaðsíða 209
(260) Blaðsíða 210
(261) Blaðsíða 211
(262) Blaðsíða 212
(263) Blaðsíða 213
(264) Blaðsíða 214
(265) Blaðsíða 215
(266) Blaðsíða 216
(267) Blaðsíða 217
(268) Blaðsíða 218
(269) Blaðsíða 219
(270) Blaðsíða 220
(271) Blaðsíða 221
(272) Blaðsíða 222
(273) Blaðsíða 223
(274) Blaðsíða 224
(275) Blaðsíða 225
(276) Blaðsíða 226
(277) Blaðsíða 227
(278) Blaðsíða 228
(279) Blaðsíða 229
(280) Blaðsíða 230
(281) Blaðsíða 231
(282) Blaðsíða 232
(283) Blaðsíða 233
(284) Blaðsíða 234
(285) Blaðsíða 235
(286) Blaðsíða 236
(287) Blaðsíða 237
(288) Blaðsíða 238
(289) Blaðsíða 239
(290) Blaðsíða 240
(291) Blaðsíða 241
(292) Blaðsíða 242
(293) Blaðsíða 243
(294) Blaðsíða 244
(295) Blaðsíða 245
(296) Blaðsíða 246
(297) Blaðsíða 247
(298) Blaðsíða 248
(299) Blaðsíða 249
(300) Blaðsíða 250
(301) Blaðsíða 251
(302) Blaðsíða 252
(303) Blaðsíða 253
(304) Blaðsíða 254
(305) Blaðsíða 255
(306) Blaðsíða 256
(307) Blaðsíða 257
(308) Blaðsíða 258
(309) Blaðsíða 259
(310) Blaðsíða 260
(311) Blaðsíða 261
(312) Blaðsíða 262
(313) Blaðsíða 263
(314) Blaðsíða 264
(315) Blaðsíða 265
(316) Blaðsíða 266
(317) Blaðsíða 267
(318) Blaðsíða 268
(319) Blaðsíða 269
(320) Blaðsíða 270
(321) Blaðsíða 271
(322) Blaðsíða 272
(323) Blaðsíða 273
(324) Blaðsíða 274
(325) Blaðsíða 275
(326) Blaðsíða 276
(327) Blaðsíða 277
(328) Blaðsíða 278
(329) Blaðsíða 279
(330) Blaðsíða 280
(331) Blaðsíða 281
(332) Blaðsíða 282
(333) Blaðsíða 283
(334) Blaðsíða 284
(335) Blaðsíða 285
(336) Blaðsíða 286
(337) Blaðsíða 287
(338) Blaðsíða 288
(339) Blaðsíða 289
(340) Blaðsíða 290
(341) Blaðsíða 291
(342) Blaðsíða 292
(343) Blaðsíða 293
(344) Blaðsíða 294
(345) Blaðsíða 295
(346) Blaðsíða 296
(347) Blaðsíða 297
(348) Blaðsíða 298
(349) Blaðsíða 299
(350) Blaðsíða 300
(351) Blaðsíða 301
(352) Blaðsíða 302
(353) Blaðsíða 303
(354) Blaðsíða 304
(355) Blaðsíða 305
(356) Blaðsíða 306
(357) Blaðsíða 307
(358) Blaðsíða 308
(359) Blaðsíða 309
(360) Blaðsíða 310
(361) Blaðsíða 311
(362) Blaðsíða 312
(363) Blaðsíða 313
(364) Blaðsíða 314
(365) Blaðsíða 315
(366) Blaðsíða 316
(367) Blaðsíða 317
(368) Blaðsíða 318
(369) Blaðsíða 319
(370) Blaðsíða 320
(371) Blaðsíða 321
(372) Blaðsíða 322
(373) Blaðsíða 323
(374) Blaðsíða 324
(375) Blaðsíða 325
(376) Blaðsíða 326
(377) Blaðsíða 327
(378) Blaðsíða 328
(379) Blaðsíða 329
(380) Blaðsíða 330
(381) Blaðsíða 331
(382) Blaðsíða 332
(383) Blaðsíða 333
(384) Blaðsíða 334
(385) Blaðsíða 335
(386) Blaðsíða 336
(387) Blaðsíða 337
(388) Blaðsíða 338
(389) Blaðsíða 339
(390) Blaðsíða 340
(391) Blaðsíða 341
(392) Blaðsíða 342
(393) Blaðsíða 343
(394) Blaðsíða 344
(395) Blaðsíða 345
(396) Blaðsíða 346
(397) Blaðsíða 347
(398) Blaðsíða 348
(399) Blaðsíða 349
(400) Blaðsíða 350
(401) Blaðsíða 351
(402) Blaðsíða 352
(403) Blaðsíða 353
(404) Blaðsíða 354
(405) Blaðsíða 355
(406) Blaðsíða 356
(407) Blaðsíða 357
(408) Blaðsíða 358
(409) Blaðsíða 359
(410) Blaðsíða 360
(411) Blaðsíða 361
(412) Blaðsíða 362
(413) Blaðsíða 363
(414) Blaðsíða 364
(415) Blaðsíða 365
(416) Blaðsíða 366
(417) Blaðsíða 367
(418) Blaðsíða 368
(419) Blaðsíða 369
(420) Blaðsíða 370
(421) Blaðsíða 371
(422) Blaðsíða 372
(423) Blaðsíða 373
(424) Blaðsíða 374
(425) Blaðsíða 375
(426) Blaðsíða 376
(427) Blaðsíða 377
(428) Blaðsíða 378
(429) Blaðsíða 379
(430) Blaðsíða 380
(431) Blaðsíða 381
(432) Blaðsíða 382
(433) Blaðsíða 383
(434) Blaðsíða 384
(435) Blaðsíða 385
(436) Blaðsíða 386
(437) Blaðsíða 387
(438) Blaðsíða 388
(439) Blaðsíða 389
(440) Blaðsíða 390
(441) Blaðsíða 391
(442) Blaðsíða 392
(443) Blaðsíða 393
(444) Blaðsíða 394
(445) Blaðsíða 395
(446) Blaðsíða 396
(447) Blaðsíða 397
(448) Blaðsíða 398
(449) Blaðsíða 399
(450) Blaðsíða 400
(451) Blaðsíða 401
(452) Blaðsíða 402
(453) Blaðsíða 403
(454) Blaðsíða 404
(455) Blaðsíða 405
(456) Blaðsíða 406
(457) Blaðsíða 407
(458) Blaðsíða 408
(459) Blaðsíða 409
(460) Blaðsíða 410
(461) Blaðsíða 411
(462) Blaðsíða 412
(463) Blaðsíða 413
(464) Blaðsíða 414
(465) Blaðsíða 415
(466) Blaðsíða 416
(467) Blaðsíða 417
(468) Blaðsíða 418
(469) Blaðsíða 419
(470) Blaðsíða 420
(471) Blaðsíða 421
(472) Blaðsíða 422
(473) Blaðsíða 423
(474) Blaðsíða 424
(475) Blaðsíða 425
(476) Blaðsíða 426
(477) Blaðsíða 427
(478) Blaðsíða 428
(479) Blaðsíða 429
(480) Blaðsíða 430
(481) Blaðsíða 431
(482) Blaðsíða 432
(483) Blaðsíða 433
(484) Blaðsíða 434
(485) Blaðsíða 435
(486) Blaðsíða 436
(487) Blaðsíða 437
(488) Blaðsíða 438
(489) Blaðsíða 439
(490) Blaðsíða 440
(491) Blaðsíða 441
(492) Blaðsíða 442
(493) Blaðsíða 443
(494) Blaðsíða 444
(495) Blaðsíða 445
(496) Blaðsíða 446
(497) Blaðsíða 447
(498) Blaðsíða 448
(499) Blaðsíða 449
(500) Blaðsíða 450
(501) Blaðsíða 451
(502) Blaðsíða 452
(503) Blaðsíða 453
(504) Blaðsíða 454
(505) Blaðsíða 455
(506) Blaðsíða 456
(507) Blaðsíða 457
(508) Blaðsíða 458
(509) Blaðsíða 459
(510) Blaðsíða 460
(511) Blaðsíða 461
(512) Blaðsíða 462
(513) Blaðsíða 463
(514) Blaðsíða 464
(515) Blaðsíða 465
(516) Blaðsíða 466
(517) Blaðsíða 467
(518) Blaðsíða 468
(519) Blaðsíða 469
(520) Blaðsíða 470
(521) Blaðsíða 471
(522) Blaðsíða 472
(523) Blaðsíða 473
(524) Blaðsíða 474
(525) Blaðsíða 475
(526) Blaðsíða 476
(527) Blaðsíða 477
(528) Blaðsíða 478
(529) Blaðsíða 479
(530) Blaðsíða 480
(531) Blaðsíða 481
(532) Blaðsíða 482
(533) Blaðsíða 483
(534) Blaðsíða 484
(535) Blaðsíða 485
(536) Blaðsíða 486
(537) Blaðsíða 487
(538) Blaðsíða 488
(539) Blaðsíða 489
(540) Blaðsíða 490
(541) Blaðsíða 491
(542) Blaðsíða 492
(543) Blaðsíða 493
(544) Blaðsíða 494
(545) Blaðsíða 495
(546) Blaðsíða 496
(547) Blaðsíða 497
(548) Blaðsíða 498
(549) Blaðsíða 499
(550) Blaðsíða 500
(551) Blaðsíða 501
(552) Blaðsíða 502
(553) Blaðsíða 503
(554) Blaðsíða 504
(555) Blaðsíða 505
(556) Blaðsíða 506
(557) Blaðsíða 507
(558) Blaðsíða 508
(559) Blaðsíða 509
(560) Blaðsíða 510
(561) Blaðsíða 511
(562) Blaðsíða 512
(563) Blaðsíða 513
(564) Blaðsíða 514
(565) Blaðsíða 515
(566) Blaðsíða 516
(567) Blaðsíða 517
(568) Blaðsíða 518
(569) Blaðsíða 519
(570) Blaðsíða 520
(571) Blaðsíða 521
(572) Blaðsíða 522
(573) Blaðsíða 523
(574) Blaðsíða 524
(575) Blaðsíða 525
(576) Blaðsíða 526
(577) Blaðsíða 527
(578) Blaðsíða 528
(579) Blaðsíða 529
(580) Blaðsíða 530
(581) Blaðsíða 531
(582) Blaðsíða 532
(583) Blaðsíða 533
(584) Blaðsíða 534
(585) Blaðsíða 535
(586) Blaðsíða 536
(587) Blaðsíða 537
(588) Blaðsíða 538
(589) Blaðsíða 539
(590) Blaðsíða 540
(591) Blaðsíða 541
(592) Blaðsíða 542
(593) Blaðsíða 543
(594) Blaðsíða 544
(595) Blaðsíða 545
(596) Blaðsíða 546
(597) Blaðsíða 547
(598) Blaðsíða 548
(599) Blaðsíða 549
(600) Blaðsíða 550
(601) Blaðsíða 551
(602) Blaðsíða 552
(603) Blaðsíða 553
(604) Blaðsíða 554
(605) Blaðsíða 555
(606) Blaðsíða 556
(607) Blaðsíða 557
(608) Blaðsíða 558
(609) Blaðsíða 559
(610) Blaðsíða 560
(611) Blaðsíða 561
(612) Blaðsíða 562
(613) Blaðsíða 563
(614) Blaðsíða 564
(615) Blaðsíða 565
(616) Blaðsíða 566
(617) Blaðsíða 567
(618) Blaðsíða 568
(619) Blaðsíða 569
(620) Blaðsíða 570
(621) Blaðsíða 571
(622) Blaðsíða 572
(623) Blaðsíða 573
(624) Blaðsíða 574
(625) Blaðsíða 575
(626) Blaðsíða 576
(627) Blaðsíða 577
(628) Blaðsíða 578
(629) Blaðsíða 579
(630) Blaðsíða 580
(631) Blaðsíða 581
(632) Blaðsíða 582
(633) Blaðsíða 583
(634) Blaðsíða 584
(635) Blaðsíða 585
(636) Blaðsíða 586
(637) Blaðsíða 587
(638) Blaðsíða 588
(639) Blaðsíða 589
(640) Blaðsíða 590
(641) Saurblað
(642) Saurblað
(643) Saurblað
(644) Saurblað
(645) Band
(646) Band
(647) Kjölur
(648) Framsnið
(649) Kvarði
(650) Litaspjald