ALDASÖNGUR fyrir voru tveir fátækastir í öllu Grímsnesi, sem áttu til fjórtán hundraða, og þeim voru tíundir lagðar; þá var ekkert það kot, sem ekki var á jc fjár, sums staðar ijc og enn þrjú hundruð eður meira; þeir héldu mestu eptir, sem áttu (um) vorið xx eða mest xxx sauða; svo mikil frost höfðu þá verið, að hestar stóðu dauðir frosnir í hel feitir, en fannlög svo mikil, að enginn hann mundi slíkt; þennan vetur kölluðu þeir áttadagsvetur, því hann kom á áttadag sjálfan og hélzt allt til sumars.“ Úr því að Grímsnesingar bjuggu í a. m. k. hálfa öld að þessum eina harða vetri, þá má reikna með, að langan tíma þar á undan hafi enginn slíkur komið. Af þessum frásögnum séra Jóns má e. t. v. ætla, að fyrir aldamótin 1500 hafi verið betra árferði en síðar varð. En þrátt fyrir það getur Jón þess aldrei, að mannfellir hafi orðið af harðrétti á 16. öld. Varla hefði það þó farið fram hjá honum og séra Einari afa hans, ef svo hefði orðið, og úr því þeim þótti það annálsvert, að nokkuð hafi fjölgað fátækum mönnum í Biskupstungum árið 1519, þá má öruggt telja, að þeim hefði þótt mannfellir frásagnarverður. Til samanburðar skulum við nú heyra árferðislýsingar frá byrjun 17. aldar, en um það leyti er líklegt, að Bjarni skáldi hafi ort Alda- söng sinn, þann er áður var um getið. Um þetta tímabil er Skarðsárannáll merkasta heimildin. Þann annál samdi Björn Jónsson bóndi á Skarðsá í Sæmundarhlíð. Hann var fæddur 1574 og hefur því munað vel upphaf 16. aldar. Við byrjum árið 1602: „Vetur aftakalegur til harðinda um allt ísland. Almennilegur pen- ingafellir. Engir menn mundu þá þvílíkan harðindavetur frá jólum og til Jónsmessu, svo þá varð hið fyrsta sauðgróður. Lá ís fram langt á sumar. Grasleysi mikið. Tók frá fisk fyrir norðan. Þetta köll- uðu margir kynjaár. Þá komu engir lögréttumenn til Alþingis úr Norðlendingafjórðungi sökum harðindaforfalla. Anno 1603: Mannfall af fátæku fólki urn allt ísland af harðindum og sulti; gekk og blóðsótt; dó og mannfólkið af henni mörgum tug- um saman í hverri kirkjusókn. Eyddust bæir. Fiskileysi. Anno 1604: Gekk blóðsóttin. Féllu yfirferðarmenn. Hlutavetur 123

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Kápa
(6) Kápa
(7) Blaðsíða 1
(8) Blaðsíða 2
(9) Blaðsíða 3
(10) Blaðsíða 4
(11) Blaðsíða 5
(12) Blaðsíða 6
(13) Mynd
(14) Mynd
(15) Blaðsíða 7
(16) Blaðsíða 8
(17) Blaðsíða 9
(18) Blaðsíða 10
(19) Mynd
(20) Mynd
(21) Blaðsíða 11
(22) Blaðsíða 12
(23) Blaðsíða 13
(24) Blaðsíða 14
(25) Blaðsíða 15
(26) Blaðsíða 16
(27) Blaðsíða 17
(28) Blaðsíða 18
(29) Blaðsíða 19
(30) Blaðsíða 20
(31) Mynd
(32) Mynd
(33) Blaðsíða 21
(34) Blaðsíða 22
(35) Blaðsíða 23
(36) Blaðsíða 24
(37) Blaðsíða 25
(38) Blaðsíða 26
(39) Blaðsíða 27
(40) Blaðsíða 28
(41) Mynd
(42) Mynd
(43) Blaðsíða 29
(44) Blaðsíða 30
(45) Blaðsíða 31
(46) Blaðsíða 32
(47) Blaðsíða 33
(48) Blaðsíða 34
(49) Blaðsíða 35
(50) Blaðsíða 36
(51) Mynd
(52) Mynd
(53) Blaðsíða 37
(54) Blaðsíða 38
(55) Blaðsíða 39
(56) Blaðsíða 40
(57) Blaðsíða 41
(58) Blaðsíða 42
(59) Blaðsíða 43
(60) Blaðsíða 44
(61) Mynd
(62) Mynd
(63) Blaðsíða 45
(64) Blaðsíða 46
(65) Blaðsíða 47
(66) Blaðsíða 48
(67) Blaðsíða 49
(68) Blaðsíða 50
(69) Blaðsíða 51
(70) Blaðsíða 52
(71) Mynd
(72) Mynd
(73) Blaðsíða 53
(74) Blaðsíða 54
(75) Blaðsíða 55
(76) Blaðsíða 56
(77) Blaðsíða 57
(78) Blaðsíða 58
(79) Blaðsíða 59
(80) Blaðsíða 60
(81) Mynd
(82) Mynd
(83) Blaðsíða 61
(84) Blaðsíða 62
(85) Blaðsíða 63
(86) Blaðsíða 64
(87) Blaðsíða 65
(88) Blaðsíða 66
(89) Blaðsíða 67
(90) Blaðsíða 68
(91) Mynd
(92) Mynd
(93) Blaðsíða 69
(94) Blaðsíða 70
(95) Blaðsíða 71
(96) Blaðsíða 72
(97) Blaðsíða 73
(98) Blaðsíða 74
(99) Blaðsíða 75
(100) Blaðsíða 76
(101) Mynd
(102) Mynd
(103) Blaðsíða 77
(104) Blaðsíða 78
(105) Blaðsíða 79
(106) Blaðsíða 80
(107) Blaðsíða 81
(108) Blaðsíða 82
(109) Blaðsíða 83
(110) Blaðsíða 84
(111) Mynd
(112) Mynd
(113) Blaðsíða 85
(114) Blaðsíða 86
(115) Blaðsíða 87
(116) Blaðsíða 88
(117) Blaðsíða 89
(118) Blaðsíða 90
(119) Blaðsíða 91
(120) Blaðsíða 92
(121) Mynd
(122) Mynd
(123) Blaðsíða 93
(124) Blaðsíða 94
(125) Blaðsíða 95
(126) Blaðsíða 96
(127) Blaðsíða 97
(128) Blaðsíða 98
(129) Blaðsíða 99
(130) Blaðsíða 100
(131) Blaðsíða 101
(132) Blaðsíða 102
(133) Blaðsíða 103
(134) Blaðsíða 104
(135) Blaðsíða 105
(136) Blaðsíða 106
(137) Blaðsíða 107
(138) Blaðsíða 108
(139) Blaðsíða 109
(140) Blaðsíða 110
(141) Blaðsíða 111
(142) Blaðsíða 112
(143) Blaðsíða 113
(144) Blaðsíða 114
(145) Blaðsíða 115
(146) Blaðsíða 116
(147) Blaðsíða 117
(148) Blaðsíða 118
(149) Blaðsíða 119
(150) Blaðsíða 120
(151) Blaðsíða 121
(152) Blaðsíða 122
(153) Blaðsíða 123
(154) Blaðsíða 124
(155) Blaðsíða 125
(156) Blaðsíða 126
(157) Blaðsíða 127
(158) Blaðsíða 128
(159) Blaðsíða 129
(160) Blaðsíða 130
(161) Blaðsíða 131
(162) Blaðsíða 132
(163) Blaðsíða 133
(164) Blaðsíða 134
(165) Blaðsíða 135
(166) Blaðsíða 136
(167) Blaðsíða 137
(168) Blaðsíða 138
(169) Blaðsíða 139
(170) Blaðsíða 140
(171) Blaðsíða 141
(172) Blaðsíða 142
(173) Blaðsíða 143
(174) Blaðsíða 144
(175) Blaðsíða 145
(176) Blaðsíða 146
(177) Blaðsíða 147
(178) Blaðsíða 148
(179) Blaðsíða 149
(180) Blaðsíða 150
(181) Blaðsíða 151
(182) Blaðsíða 152
(183) Blaðsíða 153
(184) Blaðsíða 154
(185) Blaðsíða 155
(186) Blaðsíða 156
(187) Blaðsíða 157
(188) Blaðsíða 158
(189) Kápa
(190) Kápa
(191) Saurblað
(192) Saurblað
(193) Band
(194) Band
(195) Kjölur
(196) Framsnið
(197) Toppsnið
(198) Undirsnið
(199) Kvarði
(200) Litaspjald