fastan mann, að búa um sig að nýju og hafa allt nýtt kringum sig. Meðan skólinn var í leiguhúsnæði og í raun og veru tvístraður um bæinn, hefir stjórnun hans verið erfið og farið að ýmsu leyti út um þúfur. Er óvíst hversu kennarar og nemendur hafa aðlagast hinu nýja umhverfi. Eftir að flutt var í nýja húsið þykir mér margt benda til, að umsjón og eftirlit af hálfu skólameist- ara hafi verið í lakara lagi, a.m.k. bendir lýs- ing Stefáns á ástandi heimavistanna til þess, að það hafi ekki verið sem skyldi. Hallgrímur Hallgrímsson (Iðunn 1927 bls. 13) segir svo: „Veturinn 1907-’0B var hann (Hjaltalín) lengi rúm- fastur. Þá var Stefán utanlands á fundi millilandanefnd- arinnar, og var því eiginlega engin stjórn á skólanum og heimavistunum um veturinn. Sumir nemendur slógu slöku við námið en yfirleitt má þó segja, að allt gengi sinn vanagang, þó stjórnina vantaði." Af þessu má marka, að heilsa Hjaltalíns var á þrotum þegar hér var komið. Segir Stefán í bréfi til Valtýs Guðmundssonar 5. okt. 1907, að honum hafi stórhrakað síðan í sumar. í skólaársbyrjun 1907 gerðust enn tíðindi, sem ekki hafa orðið til að bæta heilsu hins aldraða skólameistara né létta honum starfið. Rétt að afstaðinni skólasetningu afsögðu piltar að sækja tíma hjá Halldóri Briem. En veturinn áður höfðu þeir skorað á hann skriflega að segja af sér kennslu. Segir Stefán í áðurnefndu bréfi til dr. Valtýs: „Lá við að þeir færu flestir, en mér tókst að koma á þeirri miðlun, að Briem lýsti því yfir að hann yrði aðeins til vorsins“. Þótt slík málalok hafi ekki verið Hjaltalín á móti skapi, má fara nærri um, að slíkt uppþot hefir tekið á heilsuveilan mann. Af þessum sökum mun Briem hafa sagt af sér kennslu á Akureyri. Hann var þá enn á góðum aldri, 56 ára og heilsuhraustur, enda átti hann þá eftir að starfa í Landsbókasafni í nær tvo áratugi. En hann mun hafa verið fullsaddur af kennarastarfinu. Raunar sækir hann ekki um lausn, heldur að verða fluttur í annað embætti með jöfnum launakjörum eða til vara að verða leystur frá störfum með eft- irlaunum, og sér fengið eitthvert það starf um leið, svo að hann missti einskis í af launum. Ástæðuna fyrir þessari beiðni sinni segir hann, „að í seinni tíð hefi ég orðið fyrir ýms- um andblæstri og erfiðleikum, er gjöra það að verkum, að ég treystist ekki til að gegna greindu embætti, svo vel sem ég tel að æski- legt væri“. Hjaltalín sendi umsögn með þessari beiðni að ósk stjórnarráðsins og fer hún hér á eftir, því að hún gefur nokkra mynd af hversu þessum málum var farið: „Þar eð hið háa Stjórnarráð Islands hefir óskað þess, að ég léti í ljós ástæður mínar fyrir því, að ég áliti æski- legt, að herra Halldór skólakennari Briem fengi lausn frá embætti því, er hann hefir við Gagnfræðaskólann hér, eins og ég símaði til Stjórnarráðsins 26. júní þetta ár, þá skal ég nú skýra frá því. Ástæða mín var sú, að Halldór kennari Briem hefir aldrei haft gott Iag á því að koma sér saman við pilta, og fyrsta árið, sem hann var hér við skólann ætluðu piltar að hrópa hann af (hrópa „pereat" fyrir honum), en ég fékk þá talið þá af því. Stundum voru áraskipti að þessu. Stundum bar lítið á óánægjunni, en alltaf var kur undir niðri. En þó reið um þvert bak í fyrra vetur, þá skrifuðu nemendur honum áskorun um að segja af sér, og sögðu að þeir mundu yfirgefa skólann, nema hann segði af sér. Vissi ég ekkert af þessu ráðabruggi þeirra fyrirfram. Svo þegar skólinn byrjaði í haust, er var, hélt Briem fund með piltum, og voru þar viðstaddir sem vottar Stefán kennari Stefánsson og stundakennari Jónas Jónasson, en hvorki bað Halldór kennari Briem né nemendur mig að vera á þeim fundi, enda var ég þá orðinn veikur. Var mér þá sagt, að Briem hefði lofað nemendum skilyrðislaust að segja af sér, áður en næsta skólaár byrjaði, og með þssu varð fenginn nokkurskonar „modus vivendi" milli Briems og nemenda í vetur er var. En viss er ég um það, að allt mundi sækja í sama horfið, ef Briem kæmi hingað aftur, og nemendur þeir, sem skrifuðu undir áskorunina, mundu gjöra allt sitt til að aftra nemendum frá að sækja skólann, ef Briem væri hér kennari lengur. Af þessum ástæðum blandast mér ekki hugur um það, að æskilegast fyrir þennan skóla væri það, að Halldór kennari Briem fengi lausn frá honum. 1 Gagnfræðaskólanum á Akureyri 23. júlí 1908. Jón A Hjaltalín". (Stjórnarráðsskjöl í Þjskjs.). Þannig lauk samskiptum þessara mætu manna, sem aldrei áttu fulla samleið, þótt bundnir væru á sama bás í 26 ár. Mun bréf þetta vera eitt síðasta embættisbréf Hjaltalíns. En nú voru dagar Hjaltalíns brátt taldir, enda hafði hann þegar fengið lausn frá em- bætti (24. júní 1908), en hann lést 15. okt. á 69. aldursári (f. 21. mars 1840). Jarðarför Hjaltalíns fór fram 26. okt., að Jón A. Hjaltalín og Halldór Briem vorið 1905. 236

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Flyleaf
(6) Front Flyleaf
(7) Front Flyleaf
(8) Front Flyleaf
(9) Page I
(10) Page II
(11) Page III
(12) Page IV
(13) Page V
(14) Page VI
(15) Page VII
(16) Page VIII
(17) Page IX
(18) Page X
(19) Page XI
(20) Page XII
(21) Page XIII
(22) Page XIV
(23) Page XV
(24) Page XVI
(25) Page XVII
(26) Page XVIII
(27) Page XIX
(28) Page XX
(29) Page XXI
(30) Page XXII
(31) Page XXIII
(32) Page XXIV
(33) Page 1
(34) Page 2
(35) Page 3
(36) Page 4
(37) Page 5
(38) Page 6
(39) Page 7
(40) Page 8
(41) Page 9
(42) Page 10
(43) Page 11
(44) Page 12
(45) Page 13
(46) Page 14
(47) Page 15
(48) Page 16
(49) Page 17
(50) Page 18
(51) Page 19
(52) Page 20
(53) Page 21
(54) Page 22
(55) Page 23
(56) Page 24
(57) Page 25
(58) Page 26
(59) Page 27
(60) Page 28
(61) Page 29
(62) Page 30
(63) Page 31
(64) Page 32
(65) Page 33
(66) Page 34
(67) Page 35
(68) Page 36
(69) Page 37
(70) Page 38
(71) Page 39
(72) Page 40
(73) Page 41
(74) Page 42
(75) Page 43
(76) Page 44
(77) Page 45
(78) Page 46
(79) Page 47
(80) Page 48
(81) Page 49
(82) Page 50
(83) Page 51
(84) Page 52
(85) Page 53
(86) Page 54
(87) Page 55
(88) Page 56
(89) Page 57
(90) Page 58
(91) Page 59
(92) Page 60
(93) Page 61
(94) Page 62
(95) Page 63
(96) Page 64
(97) Page 65
(98) Page 66
(99) Page 67
(100) Page 68
(101) Page 69
(102) Page 70
(103) Page 71
(104) Page 72
(105) Page 73
(106) Page 74
(107) Page 75
(108) Page 76
(109) Page 77
(110) Page 78
(111) Page 79
(112) Page 80
(113) Page 81
(114) Page 82
(115) Page 83
(116) Page 84
(117) Page 85
(118) Page 86
(119) Page 87
(120) Page 88
(121) Page 89
(122) Page 90
(123) Page 91
(124) Page 92
(125) Page 93
(126) Page 94
(127) Page 95
(128) Page 96
(129) Page 97
(130) Page 98
(131) Page 99
(132) Page 100
(133) Page 101
(134) Page 102
(135) Page 103
(136) Page 104
(137) Page 105
(138) Page 106
(139) Page 107
(140) Page 108
(141) Page 109
(142) Page 110
(143) Page 111
(144) Page 112
(145) Page 113
(146) Page 114
(147) Page 115
(148) Page 116
(149) Page 117
(150) Page 118
(151) Page 119
(152) Page 120
(153) Page 121
(154) Page 122
(155) Page 123
(156) Page 124
(157) Page 125
(158) Page 126
(159) Page 127
(160) Page 128
(161) Page 129
(162) Page 130
(163) Page 131
(164) Page 132
(165) Page 133
(166) Page 134
(167) Page 135
(168) Page 136
(169) Page 137
(170) Page 138
(171) Page 139
(172) Page 140
(173) Page 141
(174) Page 142
(175) Page 143
(176) Page 144
(177) Page 145
(178) Page 146
(179) Page 147
(180) Page 148
(181) Page 149
(182) Page 150
(183) Page 151
(184) Page 152
(185) Page 153
(186) Page 154
(187) Page 155
(188) Page 156
(189) Page 157
(190) Page 158
(191) Page 159
(192) Page 160
(193) Page 161
(194) Page 162
(195) Page 163
(196) Page 164
(197) Page 165
(198) Page 166
(199) Page 167
(200) Page 168
(201) Page 169
(202) Page 170
(203) Page 171
(204) Page 172
(205) Page 173
(206) Page 174
(207) Page 175
(208) Page 176
(209) Page 177
(210) Page 178
(211) Page 179
(212) Page 180
(213) Page 181
(214) Page 182
(215) Page 183
(216) Page 184
(217) Page 185
(218) Page 186
(219) Page 187
(220) Page 188
(221) Page 189
(222) Page 190
(223) Page 191
(224) Page 192
(225) Page 193
(226) Page 194
(227) Page 195
(228) Page 196
(229) Page 197
(230) Page 198
(231) Page 199
(232) Page 200
(233) Page 201
(234) Page 202
(235) Page 203
(236) Page 204
(237) Page 205
(238) Page 206
(239) Page 207
(240) Page 208
(241) Page 209
(242) Page 210
(243) Page 211
(244) Page 212
(245) Page 213
(246) Page 214
(247) Page 215
(248) Page 216
(249) Page 217
(250) Page 218
(251) Page 219
(252) Page 220
(253) Page 221
(254) Page 222
(255) Page 223
(256) Page 224
(257) Page 225
(258) Page 226
(259) Page 227
(260) Page 228
(261) Page 229
(262) Page 230
(263) Page 231
(264) Page 232
(265) Page 233
(266) Page 234
(267) Page 235
(268) Page 236
(269) Page 237
(270) Page 238
(271) Page 239
(272) Page 240
(273) Page 241
(274) Page 242
(275) Page 243
(276) Page 244
(277) Page 245
(278) Page 246
(279) Page 247
(280) Page 248
(281) Page 249
(282) Page 250
(283) Page 251
(284) Page 252
(285) Page 253
(286) Page 254
(287) Page 255
(288) Page 256
(289) Page 257
(290) Page 258
(291) Page 259
(292) Page 260
(293) Page 261
(294) Page 262
(295) Page 263
(296) Page 264
(297) Page 265
(298) Page 266
(299) Page 267
(300) Page 268
(301) Page 269
(302) Page 270
(303) Page 271
(304) Page 272
(305) Page 273
(306) Page 274
(307) Page 275
(308) Page 276
(309) Page 277
(310) Page 278
(311) Page 279
(312) Page 280
(313) Page 281
(314) Page 282
(315) Page 283
(316) Page 284
(317) Page 285
(318) Page 286
(319) Page 287
(320) Page 288
(321) Page 289
(322) Page 290
(323) Page 291
(324) Page 292
(325) Page 293
(326) Page 294
(327) Page 295
(328) Page 296
(329) Page 297
(330) Page 298
(331) Page 299
(332) Page 300
(333) Page 301
(334) Page 302
(335) Page 303
(336) Page 304
(337) Page 305
(338) Page 306
(339) Page 307
(340) Page 308
(341) Page 309
(342) Page 310
(343) Page 311
(344) Page 312
(345) Page 313
(346) Page 314
(347) Page 315
(348) Page 316
(349) Page 317
(350) Page 318
(351) Page 319
(352) Page 320
(353) Page 321
(354) Page 322
(355) Page 323
(356) Page 324
(357) Page 325
(358) Page 326
(359) Page 327
(360) Page 328
(361) Rear Flyleaf
(362) Rear Flyleaf
(363) Rear Flyleaf
(364) Rear Flyleaf
(365) Rear Flyleaf
(366) Rear Flyleaf
(367) Rear Board
(368) Rear Board
(369) Spine
(370) Fore Edge
(371) Scale
(372) Color Palette