menn kalla nákvæmni og reglulega hugsun. Hann f)arf ekki að hafa svo mikið fyrir því; þegar liann er kominn i austur, þarf hann ekki annað en snúa sjer við og segjast hverfaaptur í vestur: þegar hann í sömu andránni er búinn að tala um árritið, stiptsyfirvöidin og söluna á prentsmiðjunni, þarf hann ekki annnað en liverfa aptur til árritsins; það er svo lítill útúrdúr, sem enginn mundi leyfa sjer að gjöra nema „Jeg“ sjálfur; og þó tekur hann hart á árritinu, þar sem hann á bls. 171 þvkist finna útúrdúr, „þó hann sje lítíll*. Við skírskotum því til lesenda árritsins, hvort þeir geta fundið þar nokkurn útúrdúr, sem ekki leiöir beinlínis af frásögunni sjálfri! við getum ekki fundið hann. Eða er það nokkur „útúrdúr*, þó bænar- skránni móti innlendri verzlun sje lirundið bæði af eðli málefnisins og sögu okkar? Jað mun naumast nokkrum koma til hugar að kalla slíkt útúrdúr, nema þeim, sem sjálfur tekur sjer dúr og dottar við hverja hugsun, af því hartn hefur ekki greind í sjer til að rekja samband milli samkynja hugsana, heldur höggur að handa hófi ofaní þær einhverstaðar. Árritið er nú annars svo heppið yfir höfuð að fá góðan vitnisburð hjá herra „Jeg“; hann þykist með góðri samvizku geta livatt landa sína til að taka því vel og segist sannfærður um, „að lesi menn það með athuga og eptirtekt, þá hafi menn þau not af því, sem höfundarnir ætlist til“. Nú var það tilætlun höfundnnna, einsog þeir gátu um í boðsritinu, að ritgjörðirnar yrðu að notum, ekki einungis lærðum mönnum, heldur og greindum og námfúsum leikmönnum. Um ritgjörðina um sakramentin eptir Martensen er nú „Jeg“ hræddur, „að almenningur hafi hennar lítil eða enyin not“, vegna þess alþýða hjer á landi sje óvön vísindalegum ritgjörðum og það er á honum að skilja, „að þessi ritgjörð muni vera alþýðu ofvaxin". Við verðum að játa, að við komum þessu ekki saman og bendum almenningi á, að okkur finnst hjer hraparleg mót- sögn hjá „Jeg“, sem hann hefur rekist inní, af þvi liann vildi segja eitthvað, en hafði ekkert fast álit, eða áreiðanlegt skynbragö á því, sem hann er að skrifa um; við ráðum herra „Jeg“ heilræði! honum er nauösynlegt að fara að læra hugsunarfræði, svo hann gjöri sig ekki sekann aptur í slíkum mótsögnum. Að öðru leyti viljum við segja það herra „Jeg“, sem segist enginn guðfræðingur vera, eins og við líka þykjumst sjá, að fyrst er trúarfræði Martensens aungan- vegin ætluð eingaungu vísindamönnum, og í annan stað erum við fullvissir um, að skynsamir og guöhræddir alþýðumenn muni skilja hana miklu betur en margir, sem lærðir þykjast ogsvo eru kallaðir, en ráða sjer ekki fyrir hroka og sjálfbyrgingsskap. Um orðfærið á ritinu yfir höfuð, segir höfundurinn, að það sje „allt í veikleika“ og á útleggingunni yfir ritgjörð Marten- sens, að það sje „ílókiö og óviðkunnanlegt*, en til að sanna þetta, færir hann alls engin rök, því eitt orð, sem honum þykir illa valið, orðið „minnisvarði* sjá allir, hve lítil ástæða er fyr- ir því, að kveða upp um ritiö allt slíkann dóm, sem við að svo stöddu leyfum okkur að kalla sleggjudóm. Við ætlum ekki að fara íleirum orðum um þetta, eða dæma i egin málefni; ein- ungis getum við þess, að þeir 2 menn, seni allir niunu játa um, að hjer á landi sjeu færastir í íslenzkri tungu, nl. Rektor S. Egilsson og Dr. H. Scheving munu hafa laggt vægari dóm á orð- færi árritsins helduren herra „Jeg“ í Jijóöólfi og jafnvel kallað þaö yolt, og verðum við að meta dóm þessara manna meir, þó höfundurinn gjöri sjer far um að sýna stirkleika sinn í málinu með því ýmist að skrifa kaupenda, ýmist kaupanda. Jetta sýnir nógsain- lega, að höfundurinn gjörir sig sekann bæði í mótsögnum og sleggjudómum, og brýtur sjálfur niður með því ritgjörð sína; en þó kastar tólfunum þegar höfundurinn fer frá bókstafnum og rjettrituninni og ætlar að tala um inntak ritsins. Við lítum einkanlega til þess, sem höfund- urinn segir um 6. atriöið i umburöarbrjefi biskupsins. 3iað er furðanlegt að heyra, hversu djarfmæltir sumir geta orðið í því, sem þeir ekkert vit hafa á, og sýnir „.Teg* það með dæmi sínu. ^að er auðsjeð, að liann ber ekki minnsta skynbragð á eðli kyrkjulegrar eða veraldlegr-

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða [1]
(6) Blaðsíða [2]
(7) Blaðsíða [3]
(8) Blaðsíða [4]
(9) Saurblað
(10) Saurblað
(11) Band
(12) Band
(13) Kjölur
(14) Framsnið
(15) Kvarði
(16) Litaspjald