ÁRNI BERGMANN ÞAR RÍKIR FEGURÐIN EIN verk Halldórs að húmanisminn er í þeirra umhverfi venjulega talinn varhugaverður ef hann er „abstrakt". Umsögnin í Novyj mir og aðrar viðtökur Brekkukotsannáls segja nokkra sögu af því sem frarn fór í hugum rússneskra mennta- manna á þeim tíma. Þeir voru orðnir lang- þreyttir á bragðlausum og ofnotuðum al- hæfingum um stéttbundna hegðun persóna og öðrum pólitískum formúlum um bók- menntir. Þeir sækjast eftir lesendareynslu sem væri öðruvísi en fá mátti af þeim sam- tímaverkum sem mest var haldið að þeim og því hrífast þeir af heimi Brekkulcots þar sem allt er undarlegt og engu líkt. Þeir sækj- ast eftir einlægni og upprunaleika og já- kvæðu endurmati á því lífi sem var. Nokkrum árum síðar gerðist það reyndar í Sovétríkjunum sjálfum að nokkrir ágætir höfundir fóru í verkum sínum að rifja upp með eftirsjá mannlíf í byggðum Rússlands fyrir daga byltingar og tæknitrúar. Um leið stilltu þeir viðhorfum sem á íslandi hafa verið nefnd „heimspeki ömmunnar" - gild- ismati og lífsvisku gamalla kvenna sem lif- að hafa tíma tvenna - upp sem jákvæðri andstæðu við freka sovéska framfaradýrkun og nytjahyggju.28 Auk þess hefur það fyrr og síðar fallið í góðan jarðveg hjá rússneskum mennta- mönnum að haldið sé fram frelsunarhlut- verki lista, lausnarorði hins „hreina tóns" sem er eitt helsta stefið í Brekkukotsannál. Því fáar þjóðir hafa lagt á það jafnmikið kapp og Rússar að gera listir og bókmenntir að einhverskonar veraldlegri lcirkju, að hclgum vettvangi hins góða í hörðum heimi. Zlobina fer einmitt hlýlegum orðum um mildi og ósérplægni hjartahreinna í Brekkukoti. í sama streng taka þau Krymova og Pogodin í bók sinni um Halldór Laxness (bls. 196-98). Fleiri dæmi má finna um að sovéskir lesendur leggi sérstalca áherslu á manngæsku í ritum Halldórs, ef til vill vegna þess hve mjög hafði verið hald- ið að þeim nauðsyn þess að sjá í hverri per- sónu skáldsagna fyrst og fremst þátttakanda í grimmri baráttu og þá helst stéttastríði. í viðtökum verka Halldórs Laxness koma saman margir þættir. í fyrstu fer mikið fyrir viðleitni til að lcoma íslenskum rithöfundi fyrir innan ramma hinnar sovésku bók- menntaumræðu með tilheyrandi pólitísk- um áherslum. En þegar fram í sækir lætur æ meir að sér kveða sú elslculega freisting sem furðu margir Rússar féllu í þegar þeir stungu niður penna um Island. Hún er sú að finna sér á íslandi einskonar útópíu, þar sem lífseigur draumur menntamanna um farsæla sambúð bókmennta, lista og alþýðu hefur ræst,29 gæla við þá hugmynd að til sé samfélag sem ekki endilega fylgi efnahags- legri eða pólitískri nauðsyn þeirra pólitísku kerfa sem tókust á um heimsbyggðina held- ur trúi á frelsandi og lífgefandi áhrif hinnar miklu listar og geri sér skáldið og lista- manninn að sínum æðsta höfðingja. Séistaöa Rússlands hverfur Skáldatími kom út hér á landi árið 1963. Þar tekur Halldór Laxness, eins og kunnugt er, aftur margt af jálcvæðum niðurstöðum sín- um um Sovétríkin sem finna má í Gerska 28 Um þessi „sveitaskáld" sjá: Árni Bergmann: Hláka, frosthörkur, endurskoðun. Tímarit Máls og menn- ingar, 4, 1987. 29 Sjá nánar: Árni Bergmann 1998, bls. 56-57. 82

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Blaðsíða 17
(22) Blaðsíða 18
(23) Blaðsíða 19
(24) Blaðsíða 20
(25) Blaðsíða 21
(26) Blaðsíða 22
(27) Blaðsíða 23
(28) Blaðsíða 24
(29) Blaðsíða 25
(30) Blaðsíða 26
(31) Blaðsíða 27
(32) Blaðsíða 28
(33) Blaðsíða 29
(34) Blaðsíða 30
(35) Blaðsíða 31
(36) Blaðsíða 32
(37) Blaðsíða 33
(38) Blaðsíða 34
(39) Blaðsíða 35
(40) Blaðsíða 36
(41) Blaðsíða 37
(42) Blaðsíða 38
(43) Blaðsíða 39
(44) Blaðsíða 40
(45) Blaðsíða 41
(46) Blaðsíða 42
(47) Blaðsíða 43
(48) Blaðsíða 44
(49) Blaðsíða 45
(50) Blaðsíða 46
(51) Blaðsíða 47
(52) Blaðsíða 48
(53) Blaðsíða 49
(54) Blaðsíða 50
(55) Blaðsíða 51
(56) Blaðsíða 52
(57) Blaðsíða 53
(58) Blaðsíða 54
(59) Blaðsíða 55
(60) Blaðsíða 56
(61) Blaðsíða 57
(62) Blaðsíða 58
(63) Blaðsíða 59
(64) Blaðsíða 60
(65) Blaðsíða 61
(66) Blaðsíða 62
(67) Blaðsíða 63
(68) Blaðsíða 64
(69) Blaðsíða 65
(70) Blaðsíða 66
(71) Blaðsíða 67
(72) Blaðsíða 68
(73) Blaðsíða 69
(74) Blaðsíða 70
(75) Blaðsíða 71
(76) Blaðsíða 72
(77) Blaðsíða 73
(78) Blaðsíða 74
(79) Blaðsíða 75
(80) Blaðsíða 76
(81) Blaðsíða 77
(82) Blaðsíða 78
(83) Blaðsíða 79
(84) Blaðsíða 80
(85) Blaðsíða 81
(86) Blaðsíða 82
(87) Blaðsíða 83
(88) Blaðsíða 84
(89) Blaðsíða 85
(90) Blaðsíða 86
(91) Blaðsíða 87
(92) Blaðsíða 88
(93) Blaðsíða 89
(94) Blaðsíða 90
(95) Blaðsíða 91
(96) Blaðsíða 92
(97) Blaðsíða 93
(98) Blaðsíða 94
(99) Blaðsíða 95
(100) Blaðsíða 96
(101) Blaðsíða 97
(102) Blaðsíða 98
(103) Blaðsíða 99
(104) Blaðsíða 100
(105) Blaðsíða 101
(106) Blaðsíða 102
(107) Blaðsíða 103
(108) Blaðsíða 104
(109) Blaðsíða 105
(110) Blaðsíða 106
(111) Blaðsíða 107
(112) Blaðsíða 108
(113) Blaðsíða 109
(114) Blaðsíða 110
(115) Blaðsíða 111
(116) Blaðsíða 112
(117) Blaðsíða 113
(118) Blaðsíða 114
(119) Blaðsíða 115
(120) Blaðsíða 116
(121) Blaðsíða 117
(122) Blaðsíða 118
(123) Blaðsíða 119
(124) Blaðsíða 120
(125) Blaðsíða 121
(126) Blaðsíða 122
(127) Blaðsíða 123
(128) Blaðsíða 124
(129) Blaðsíða 125
(130) Blaðsíða 126
(131) Blaðsíða 127
(132) Blaðsíða 128
(133) Blaðsíða 129
(134) Blaðsíða 130
(135) Blaðsíða 131
(136) Blaðsíða 132
(137) Blaðsíða 133
(138) Blaðsíða 134
(139) Blaðsíða 135
(140) Blaðsíða 136
(141) Blaðsíða 137
(142) Blaðsíða 138
(143) Blaðsíða 139
(144) Blaðsíða 140
(145) Blaðsíða 141
(146) Blaðsíða 142
(147) Blaðsíða 143
(148) Blaðsíða 144
(149) Blaðsíða 145
(150) Blaðsíða 146
(151) Blaðsíða 147
(152) Blaðsíða 148
(153) Blaðsíða 149
(154) Blaðsíða 150
(155) Blaðsíða 151
(156) Blaðsíða 152
(157) Blaðsíða 153
(158) Blaðsíða 154
(159) Blaðsíða 155
(160) Blaðsíða 156
(161) Blaðsíða 157
(162) Blaðsíða 158
(163) Blaðsíða 159
(164) Blaðsíða 160
(165) Blaðsíða 161
(166) Blaðsíða 162
(167) Blaðsíða 163
(168) Blaðsíða 164
(169) Blaðsíða 165
(170) Blaðsíða 166
(171) Blaðsíða 167
(172) Blaðsíða 168
(173) Blaðsíða 169
(174) Blaðsíða 170
(175) Blaðsíða 171
(176) Blaðsíða 172
(177) Blaðsíða 173
(178) Blaðsíða 174
(179) Blaðsíða 175
(180) Blaðsíða 176
(181) Blaðsíða 177
(182) Blaðsíða 178
(183) Blaðsíða 179
(184) Blaðsíða 180
(185) Blaðsíða 181
(186) Blaðsíða 182
(187) Blaðsíða 183
(188) Blaðsíða 184
(189) Blaðsíða 185
(190) Blaðsíða 186
(191) Blaðsíða 187
(192) Blaðsíða 188
(193) Blaðsíða 189
(194) Blaðsíða 190
(195) Saurblað
(196) Saurblað
(197) Saurblað
(198) Saurblað
(199) Band
(200) Band
(201) Kjölur
(202) Framsnið
(203) Toppsnið
(204) Undirsnið
(205) Kvarði
(206) Litaspjald