f*cgar rregnin barst meb norburlamlsþóstinuni í haust, aíi klábafaraldur þab, er nœstliMÖ anmar kom upp í Mibdal í Mosfellssveit, væri farife ab breifcast út um nálæg hjerub, og um Ieiö kvisabist, ab vart heföi orfiifc vifc óvanalegan kláfca á nokkrum bæum í Mifcfirfci — skipafci amtmafcur Ilavstein, afc fjárskofcun skyldi gjöra í allri Húnavatnssýslu undir umsjón 3. manna nefndar, er hann þar tll setti. Vifc liina fyrstu og afcra skofcun, sem nú eru afgengnar, hafa menn hvcrgi þókst finna hifc sunnlenzka kláfca-faraldur; samt er þafc álit flestra, afc fjárkláfci sá, sem hefur átt sjer stafc afc und- anförnu, og jáfnvel legifc í fjárkyni sumra bænda, sje nú óvanalega rnikill, og venju framar út- breiddur. Eptir eigin sjón og sögusögn annara, hefur kláfcinn komifc fyrir undir ýmsum myndum, og ætla jeg því afc afcgreina hanu f Skóf, Hrúfcur, Nabba og Skorpur. þ>ó er ekki þar rnefc meint, afc þetta sjeu 4 sjúkdóms - tegundir, því ein getur breyzt í afcra, t. a. m. skóf í hrúfcur, og Ifka koma stundum fleiri tegundir fyrir í sömu kindinni. Skófin er gulleit, en líka opt Iivít, kemur jafnafcarlega í sífcurnar, einkum aptarlega, kvifcinn, klofifc og lærin; hún er ýmist msfc blcttum, efca hún nær yfir mest allan kroppinn, einkum fyrir aptan bógana. Hún er í fyrstunni þunn, og situr föst í skinninu, en Iosnar sífcan frá þvf, og fylgir ullinni, eptir |>vf scrii hún vex, springur í sundur og verfcur afc væringu cfca smágjörfcu hrúfcri, sem situr í uliar ætinum. þegar luín er mikil, cinkum á mefcan hún ekki losnar, háir þafc kind- inni, og verfcur hún föst átaks. Skóiinni fylgir optast nokkurt ullarlos, sem eykst vifc þafc, afc kindin nýr sjer og klórar; úl'nar þá u:lin, þynnist, lileypur saman efca dettur af. þegar skótin, losnar og uílin gysnar, fær loptifc fríari afcgang og útdömpunin verfcur náttúrlegri; kindin fer þá líka aptur afc braggast, einkum Iiali hún gott og nægilegt fófcar. Hrú'rifckemnr helzt í háhgrófina, herfcakambinn, herfcarblafcslautirnar, aptur eptir hriggnum, og í klofifc; þó keinur þafc Iíka i sífcurnar og vífcar. þafc cr sjaldan eins stórt ummáls og skófin, situr opt þjett saman í lófa-stórum klasa efca enn nú stærri bletti, en slundum finnst þafc hingafc og þangafc á gómstórum bletti, efca sem smáar örfcur, og hangir þá vanaiega saman, Iíkt og skorpa, neina hvafc þafc er ósljettara og dettur í sundur, þegar þafc er plokkafc frá skinninu. þafc stend- ur meira og minna út í ullina, er gult efcur hvítt á lit, þurrt og hart, og fellur í sundur þsgar þafc er núifc á milli íingranna. — Skinnifc undir því liefur optast hörunds-lit, þó kemur þafc fvrir, afc rofci sjezt í því, einkum þegar hrúfcrifc hefur verifc fast nifcur í því, sem ætífc er í fyrstunni. Skinnifc sýnist líka óvanlega sljett og gljáandi, scm kemur af þvf, afc hárramurinn (Epidermis) hef- nr fylgt mefc lirúfcrinu, og nýr kominn aptur, þynnri og fínni. Einstöku sinnum tiniiast smá göt efcur rispur á skinninu, sem iíklega cru koruin af því, afc kindin hefur klórafc sjer efca núifc. — þegar hrúfcrifc Iosnar, losnar ullin mefc, og kemur þá bráfcum ný pll í stafcinn. Bólurnar efcur nabbarnir eru ýmist uppháir efcur flatir, og stundum smá þykkni í skinninu; þeir eru fastir fyrir og vessalausir, bafa vanalega yfir sjer skóf efcur hrúfcur, og þegar þafc er burt tekifc, hafa þeir optast hörunds-lit; þó kemur þafc líka fyrir, afc þeir eru raufcleitir; þeir eru þurrir, þegar rififc er ofan af þeim, en þafc vill þó til, afc úr þeim smitar þvölum vessa. — Sjáist blófc- vessi í koliinum, kemur þafc til af því, afc kindin hefur klórafc í þá. Ekki veit jeg dæmi til, afc gröftur finnist í þeim. þeir koma helzt fyrir mefcfram bringukollsröfcinni, í fratn- og aptur- nárum og í klofinu, en líka hefi jeg sjefc þá utan á bógunum, og hingafc og þangafc uni kroppinn.

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Saurblað
(14) Saurblað
(15) Band
(16) Band
(17) Kjölur
(18) Framsnið
(19) Kvarði
(20) Litaspjald