ÍSLANDS SAGA -------------------------------- RÍKISÚTGÁFA lega þroskamiklir þá eins og nú eftir landkostum og veðursæld. í skjóli og sólsælum dölum hafa birki- og reynitrén að jafnaði orðið 8—10 m á hæð, eins og allra hæstu hríslur eru nú í Hallormsstaðarskógi. Einstöku sinnum i fornsögunum er getið um, að byggð hafi verið haffær skip og reistir bæir úr íslenzkum skógartrjám. Skógurinn var ákaflega mikilvægur fyrir landsmenn. Hann skýldi öðrum gróðri, svo að tún, engi og beiti- lönd voru grasgefnari en ella. Hann hatt jarðveginn, svo að landið náði ekki að blása upp, eins og síðar var, og hann mildaði loftslagið, svo að lilýrra og gróður- vænlegra var í landinu en nú er, þó að sólarhiti sé sam- ur og var og liafstraumar eigi óhentugri en þá. Hnignunin. En þessi dýrð átti sér skamman aldur. Landnámsmennirnir og niðjar þeirra voru i mörgu miklir menn og vitrir, en þeir fóru illa meS landiS. Þeir létu ránshendur sópa um eggver og selalátur. Þeir eyddu fuglum, fiskum, selum og hvölum, eins og þeir höfSu vit og mátt til, enda urSu öll villt dýr bráðlega jafnmannfælin á íslandi og i öSrum byggSum löndum. Þó fékk skógurinn enn verri útreið. Plann var ruddur hlifðarlaust, fyrst til að geta ræktaS túnin og stækkað slægjurnar og síðar til að fá eldivið. MikiS var höggvið og hálfsviðið i torfþöktum gryfjum, kolagryfjnm. Úr þvi fengust viðarkol, sem smiðir not- uðu fram á 19. öld til járnsmiða og einkum til að hita gömlu Ijáina, svo að hægt væri að dengja þá. Við þetta allt minnkuðu skógarnir drjúgum, svo að seint á 11. öld voru viða orðin ber svæði, þar sem örnefni og munnmæli bentu til skóga. Oft eydd- ust skógarnir af eldi, þar sem ógætilega var farið að við kola- grafir. En mest voru þó spjöllin af ágangi búfjár. Oft er í forn- sögunum minnzt á, að hændur iétu búfé sitt, einkum sauðfé og' nautgripi, ganga sjálfala i skógunum. Þegar hart var á vet- urna og mikill snjór, komst búsmalinn að yngstu sprotunum á greinarendum ungu trjánna og beit þá af, en þá gat stýfði 12

(1) Kápa
(2) Kápa
(3) Blaðsíða [1]
(4) Blaðsíða [2]
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Blaðsíða 17
(22) Blaðsíða 18
(23) Blaðsíða 19
(24) Blaðsíða 20
(25) Blaðsíða 21
(26) Blaðsíða 22
(27) Blaðsíða 23
(28) Blaðsíða 24
(29) Blaðsíða 25
(30) Blaðsíða 26
(31) Blaðsíða 27
(32) Blaðsíða 28
(33) Blaðsíða 29
(34) Blaðsíða 30
(35) Blaðsíða 31
(36) Blaðsíða 32
(37) Blaðsíða 33
(38) Blaðsíða 34
(39) Blaðsíða 35
(40) Blaðsíða 36
(41) Blaðsíða 37
(42) Blaðsíða 38
(43) Blaðsíða 39
(44) Blaðsíða 40
(45) Blaðsíða 41
(46) Blaðsíða 42
(47) Blaðsíða 43
(48) Blaðsíða 44
(49) Blaðsíða 45
(50) Blaðsíða 46
(51) Blaðsíða 47
(52) Blaðsíða 48
(53) Blaðsíða 49
(54) Blaðsíða 50
(55) Blaðsíða 51
(56) Blaðsíða 52
(57) Blaðsíða 53
(58) Blaðsíða 54
(59) Blaðsíða 55
(60) Blaðsíða 56
(61) Blaðsíða 57
(62) Blaðsíða 58
(63) Blaðsíða 59
(64) Blaðsíða 60
(65) Blaðsíða 61
(66) Blaðsíða 62
(67) Blaðsíða 63
(68) Blaðsíða 64
(69) Blaðsíða 65
(70) Blaðsíða 66
(71) Blaðsíða 67
(72) Blaðsíða 68
(73) Blaðsíða 69
(74) Blaðsíða 70
(75) Blaðsíða 71
(76) Blaðsíða 72
(77) Blaðsíða 73
(78) Blaðsíða 74
(79) Blaðsíða 75
(80) Blaðsíða 76
(81) Blaðsíða 77
(82) Blaðsíða 78
(83) Blaðsíða 79
(84) Blaðsíða 80
(85) Blaðsíða 81
(86) Blaðsíða 82
(87) Blaðsíða 83
(88) Blaðsíða 84
(89) Blaðsíða 85
(90) Blaðsíða 86
(91) Blaðsíða 87
(92) Blaðsíða 88
(93) Blaðsíða 89
(94) Blaðsíða 90
(95) Blaðsíða 91
(96) Blaðsíða 92
(97) Blaðsíða 93
(98) Blaðsíða 94
(99) Kápa
(100) Kápa
(101) Kjölur
(102) Framsnið
(103) Kvarði
(104) Litaspjald