(38) Blaðsíða 38
38 | 40 ára afmælisrit Stómasamtakanna
næringarefnaþörf, í þriðja lagi að
koma í veg fyrir stíflu og í fjórða
lagi að hafa áhrif á það sem í
pokann kemur.
Komið í veg fyrir vökva- og
steinefnatap
Mikilvægt er fyrir alla að drekka vel
yfir daginn til að mæta
nauðsynlegri þörf fyrir vökva.
Næringarefni svo sem steinefni og
sölt fást úr fjölbreyttri fæðu.
Almennt er vatn besti svala
drykkurinn og um að gera að
drekka vel bæði með máltíð og
milli mála.
Áherslan er aðeins önnur fyrir
garnastómaþega og aðra, sem ekki
eru með ristil eða eru með óvirkan
ristil. Þá þarf að leggja sérstaka
áherslu á vökva og saltneyslu til
að koma í veg fyrir þurrk. Til að
viðhalda vökvajafnvægi er
garnastómaþegum ráðlagt að
drekka hálfan til einn lítra af
„saltsykur“ blöndu á dag,
aukalega við vatn og aðra drykki.
Hægt er að útbúa „saltsykur“
blöndu með því að blanda þar til
gerðar freyðitöflur eða dufti, sem
fæst í apótekum, út í vatn eins og
leiðbeiningar segja til um. Þynntir
íþróttadrykkir eða ávaxtasafar geta
einnig hentað sem og
heimatilbúnar blöndur, til dæmis
250 ml af eplasafa + 750 ml af vatni
+ ½ tsk af salti. Eins geta
garnastómaþegar þurft að salta
matinn meira en aðrir, á disknum
frekar en í eldamennskunni því
aðrir fjölskyldumeðlimir þurfa
minna salt.
Fæða sem mætir þörf fyrir
orku og næringarefni
Stómaþegar þurfa að gefa sér
góðan tíma til að borða og tyggja
matinn vel. Mörgum reynist vel að
borða nokkrar smærri máltíðir á
dag í stað þess að borða stærri
máltíðir sjaldnar, þar sem
loftmyndun getur aukist ef langt
líður milli máltíða.
Til að mæta orku og næringar
efnaþörf hentar mörgum stóma
þegum vel að fylgja almennum
ráðleggingum um mataræði, sem
finna má á heimasíðu Landlæknis:
www.landlaeknir.is/radleggingar.
Þar er lögð áhersla á gæði
matarins, þ.e. að velja sem oftast
óunnin og lítið unnin matvæli sem
eru rík af næringarefnum frá
náttúrunnar hendi, til að mynda
grænmeti, ávexti, heilkorn, fisk,
kjöt og hreinar mjólkurvörur.
Einnig er æskilegt að velja mýkri og
hollari fitu, takmarka neyslu á salti
(garnastómaþegar undanskildir)
og viðbættum sykri.
Allir sem búa á Íslandi þurfa
Dvítamíntöflur eða lýsi og
stómaþegar eru hvattir til að spyrja
sinn lækni eða næringarfræðing
um hvort þörf sé á öðrum
fæðubótarefnum, til dæmis
B12vítamíni. Sumar
fæðurtegundir, sem teljast hollar
og góðar, geta stíflað eða valdið
öðrum óþægindum og geta
stómaþegar þurft að prófa sig
áfram með mataræðið.
Fæða sem getur stíflað
Garnastómaþegar eru í meiri
hættu á stíflu. Mikilvægt er að
þekkja merki um stíflu og vera í
sambandi við lækni ef þarf. Hýði og
tægjur úr ávöxtum og grænmeti
geta stíflað. Má þar nefna
eplabörk, húðina á tómötum,
gúrkum, paprikum og vínberjum,
hvíta hlutann fyrir innan börkinn á
appelsínum og öðrum
sítrusávöxtum, tægjur af ananas,
aspas, brokkálsstilkum, hvítkáli,
rabarbara, sellerí og sveppum.
Önnur fæða sem getur stíflað eru
hnetur, fræ, möndlur, kókos,
maískorn, grænar baunir og
poppkorn og þurrkaðir ávextir, svo
sem gráfíkjur, döðlur og rúsínur.
Fræ, rúsínur og fleira geta leynst í
brauðum og bakkelsi.
Með útsjónasemi ættu flestir að
geta borðað ýmislegt af ofantöldu
og gott er að prófa sig áfram með
fæðu sem getur stíflað, eina og
eina fæðutegund í einu. Margir
geta vel borðað ávexti og
Garnastóma þegar
eru í meiri hættu
á stíflu
Ráðleggingar um mataræði - Segull
sem hægt er að setja á ísskápinn
heima eða á vinnustaðnum.
(1) Blaðsíða 1
(2) Blaðsíða 2
(3) Blaðsíða 3
(4) Blaðsíða 4
(5) Blaðsíða 5
(6) Blaðsíða 6
(7) Blaðsíða 7
(8) Blaðsíða 8
(9) Blaðsíða 9
(10) Blaðsíða 10
(11) Blaðsíða 11
(12) Blaðsíða 12
(13) Blaðsíða 13
(14) Blaðsíða 14
(15) Blaðsíða 15
(16) Blaðsíða 16
(17) Blaðsíða 17
(18) Blaðsíða 18
(19) Blaðsíða 19
(20) Blaðsíða 20
(21) Blaðsíða 21
(22) Blaðsíða 22
(23) Blaðsíða 23
(24) Blaðsíða 24
(25) Blaðsíða 25
(26) Blaðsíða 26
(27) Blaðsíða 27
(28) Blaðsíða 28
(29) Blaðsíða 29
(30) Blaðsíða 30
(31) Blaðsíða 31
(32) Blaðsíða 32
(33) Blaðsíða 33
(34) Blaðsíða 34
(35) Blaðsíða 35
(36) Blaðsíða 36
(37) Blaðsíða 37
(38) Blaðsíða 38
(39) Blaðsíða 39
(40) Blaðsíða 40
(41) Blaðsíða 41
(42) Blaðsíða 42
(43) Blaðsíða 43
(44) Blaðsíða 44
(45) Blaðsíða 45
(46) Blaðsíða 46
(47) Blaðsíða 47
(48) Blaðsíða 48
(49) Blaðsíða 49
(50) Blaðsíða 50
(51) Blaðsíða 51
(52) Blaðsíða 52
(53) Blaðsíða 53
(54) Blaðsíða 54
(55) Blaðsíða 55
(56) Blaðsíða 56
(57) Blaðsíða 57
(58) Blaðsíða 58
(59) Blaðsíða 59
(60) Blaðsíða 60
(61) Blaðsíða 61
(62) Blaðsíða 62
(63) Blaðsíða 63
(64) Blaðsíða 64
(65) Blaðsíða 65
(66) Blaðsíða 66
(67) Blaðsíða 67
(68) Blaðsíða 68
(69) Blaðsíða 69
(70) Blaðsíða 70
(71) Blaðsíða 71
(72) Blaðsíða 72
(2) Blaðsíða 2
(3) Blaðsíða 3
(4) Blaðsíða 4
(5) Blaðsíða 5
(6) Blaðsíða 6
(7) Blaðsíða 7
(8) Blaðsíða 8
(9) Blaðsíða 9
(10) Blaðsíða 10
(11) Blaðsíða 11
(12) Blaðsíða 12
(13) Blaðsíða 13
(14) Blaðsíða 14
(15) Blaðsíða 15
(16) Blaðsíða 16
(17) Blaðsíða 17
(18) Blaðsíða 18
(19) Blaðsíða 19
(20) Blaðsíða 20
(21) Blaðsíða 21
(22) Blaðsíða 22
(23) Blaðsíða 23
(24) Blaðsíða 24
(25) Blaðsíða 25
(26) Blaðsíða 26
(27) Blaðsíða 27
(28) Blaðsíða 28
(29) Blaðsíða 29
(30) Blaðsíða 30
(31) Blaðsíða 31
(32) Blaðsíða 32
(33) Blaðsíða 33
(34) Blaðsíða 34
(35) Blaðsíða 35
(36) Blaðsíða 36
(37) Blaðsíða 37
(38) Blaðsíða 38
(39) Blaðsíða 39
(40) Blaðsíða 40
(41) Blaðsíða 41
(42) Blaðsíða 42
(43) Blaðsíða 43
(44) Blaðsíða 44
(45) Blaðsíða 45
(46) Blaðsíða 46
(47) Blaðsíða 47
(48) Blaðsíða 48
(49) Blaðsíða 49
(50) Blaðsíða 50
(51) Blaðsíða 51
(52) Blaðsíða 52
(53) Blaðsíða 53
(54) Blaðsíða 54
(55) Blaðsíða 55
(56) Blaðsíða 56
(57) Blaðsíða 57
(58) Blaðsíða 58
(59) Blaðsíða 59
(60) Blaðsíða 60
(61) Blaðsíða 61
(62) Blaðsíða 62
(63) Blaðsíða 63
(64) Blaðsíða 64
(65) Blaðsíða 65
(66) Blaðsíða 66
(67) Blaðsíða 67
(68) Blaðsíða 68
(69) Blaðsíða 69
(70) Blaðsíða 70
(71) Blaðsíða 71
(72) Blaðsíða 72