Stormar Vígstöðv- ar kalda stríðsins Evrópa stóð í eldi, þegar vér drógum lýðveldisfánann að húni — kirkjugarður þjóða, hugsjóna, mannlegrar sæmdar. Sá eldur varð að sönnu slökktur ári síðar; og fyrst um sinn bjuggust þær þjóðir, er sameinaðar höfðu brotið niður hina fasísku morðvél, til að skipa málum heimsins af einhug og sannsýni, án undirhyggju: tryggja frið um aldur, greiða þjóðum leið lil varanlegs frelsis, skapa mannhelgi. En heimurinn var ekki eins einleik- inn og virðast mátti frá bæjardyrum hins unga íslenzka lýðveldis. Þótt veröldin húi vissulega enn að sumum þeim verkum, sem þá voru unnin — fyrst og fremst stofnun Sameinuðu þjóðanna — þá kom bráðlega á daginn, að það blésu engir staðvindar í stjórnmálum heimsins. Mann- kynið reyndist enn sem í'yrr sjálfu sér sundurþykkt, storm- ar andstæðra hugmyndakerfa tóku að geisa frá öndverð- um heimshornum. Siðan hefur mannkynið húið við kalt stríð, sem á nokkrum stöðum hefur orðið lieitt með köfl- um. 1 nærfellt hálfan annan áratug hefur þúsund millj- örðum á milljarða ofan verið fleygl í æðisgenginn víg- búnað með stórum ríkjum og smámn, auðæfum jarðar verið breytt i sprengjur og vinnu fólksins í eldflaugar — til að myrða ])að. Á ])essari stundu vofir sjálf eyðing mannkynsins yfir ])ví, eins og hiturt sverð i ósýnilegum þræði. Hér verður þessi raunasaga ekki rakin i smágreinum. Vér vitum öll, hvernig fór á voru landi. Það var auðvil- að mál, að hér hlaul enn sem fyrr að verða ágreiningur með stéttum, deilur um skiptingu ])jóðararðsins; ein- hugur Iýðveldisársins fól ekki í sér það, að stjórnmála- erjum væri lokið á íslantli. En áður nokkurn varði hafði vígstöðvum kalda stríðsins einnig verið komið upp i land- inu; voldugasla ríkið á vesturhveli jarðar sóttist hér eft- ir hernaðaraðstöðu á láði og legi — og fékk hana að nokkru leyti, þegar nægilega margir stjórnmálamenn vor- ir höfðu áttað sig á þvi, að það væri þeim æskilegt hlut- skipti að gerast hermenn í hinu nýja stríði. Síðan settu þeir ])essa vopnlausu þjóð i hernaðarbandalag — og hétu því um leið, að hér yrði aldrei erlendur her. Siðan kom herinn eina nóttina. Frá þeirri nótt er liðið hálft tólfta ár. Herinn situr hér enn í náðum og viðar að sér æ full- komnari vopnum — en vopn er því ágætara sem það eyð- ir meiri mannvirkjum og deyðir fleiri líf á skennnri líma. Nú ])ykir íslenzkum málsvörum liers og vopna 4

(1) Blaðsíða 1
(2) Blaðsíða 2
(3) Blaðsíða 3
(4) Blaðsíða 4
(5) Blaðsíða 5
(6) Blaðsíða 6
(7) Blaðsíða 7
(8) Blaðsíða 8
(9) Blaðsíða 9
(10) Blaðsíða 10
(11) Blaðsíða 11
(12) Blaðsíða 12
(13) Blaðsíða 13
(14) Blaðsíða 14
(15) Blaðsíða 15
(16) Blaðsíða 16
(17) Blaðsíða 17
(18) Blaðsíða 18
(19) Blaðsíða 19
(20) Blaðsíða 20
(21) Blaðsíða 21
(22) Blaðsíða 22
(23) Blaðsíða 23
(24) Blaðsíða 24
(25) Blaðsíða 25
(26) Blaðsíða 26
(27) Blaðsíða 27
(28) Blaðsíða 28