Ólafssyni (1413-1420 (1425)), sem þakldætisvott fyrir veittan greiöa 1420, er Áslákur ásamt fjórum höföingjum norskum gekk í ábyrgð fyrir hann gagnvart konungi;100 gætu reflarnir þá jafnvel hafa verið handaverk systranna í Kirkjubæ.101 Heimildir frá seinni hluta 15. aldar sýna aö reflar voru þá enn í talsveröum metum á íslandi. Áriö 1471 lagði séra Magnús Jónsson, prestur á Völlum í Svarfaöardal (f. 1439, d. eftir 1491,<E), meöal annars refil til kirkjunnar,1® og 1479 lukti Þorsteinn Jónsson, er var prestur á Höskuldsstöðum frá því fyrir 1440 til 1490lw og Hólaráösmaöur frá 1447,105 kirkju sinni "refe! halfrar fiortandu ainar langan" og lofaöi aö "leggia til duk undir refelinn;1' lagöi hann til slopp um leiö, og var hvort tveggja, refíllinn og sloppurinn virt á "sio hundrut oc tuær merkur betur."100 Þá er í Ólafsmáldaga Laufáskirkju 1461 getiö um enn tvo refla er voru "fíorar alner oc xx. bader saman,"107 en 1492 er í sama máldaga skráöur meö áöur óreiknuöum eignum staöarins "refell xi alna vondr,"100 og viröist helst sem hann hafí veriö innanstokks en ekki í kirkjunni. Að Laugalandi voru 1461 "Reflar vm alla kirkiu. oc einge tiolld vnder," svo sem einnig hafði verið 1394,lw og sama ár var refill 'Vm framkirkiv" að Glæsibæ,110 en "iiij. uonder" reflar í kirkjunni að Myrká.111 Þó svo aö varöveittar heimildir til könnunar séu miklum mun takmarkaðri frá 15. öld, má ráöa af hinum fáu heimildum um refla, alls þrettán aö meötaldri heimildinni um íslenska refla í Noregi, aö minna hefur veriö um reflagerö þá en á öldinni áöur. Efalítið gætir hér aö einhverju leyti afleiðinga Svartadauöa sem geisaði 1402-1404, en fleira kann aö hafa legið þar aö baki svo sem síðar mun aö vikiö. Ekki veröur þó betur séö en aö reflar hafí þá sem fyrr talist hér merkisgripir. Fimm heimildanna þrettán fjalla um refla í eöa úr eigu ríkismanna, sem í þremur tilvikum ánöfnuöu þá kirkjum eða klaustrum; auk þess geta tvær heimildir um nafngreinda klerka er lögöu kirkjum sínum til refla, en eins og áöur segir er næsta ólíklegt undir slíkum kringumstæöum að um lélega eöa úr sér gengna gripi hafi verið aö ræða. Fram hjá því veröur hins vegar ekki horft aö í engri heimildanna var refill á þessum tíma sagöur nýr. Um ástand refla var getiö sex sinnum í fjórum heimildum; einu sinni voru þeir sagðir sæmilegir og þó víöa slitnir, ööru sinni slitnir, þrisvar vondir og á einum staö var skráð refiltötur. í heimildunum var níu sinnum nefnd ákveöin tala refla: fjórum sinnum einn refill, þrisvar þrír reflar, einu sinni fjórir og einu sinni sex. Getið var um lengd sjö stakra refla, frá ellefu upp í tuttugu álnir, en þrisvar kom fram samanlögö lengd tveggja refla, átján, tuttugu og tuttugu og sex álnir. Um staösetningu eða notkun refla var óvíöa getið aö ööru leyti en því hvort þeir heföu veriö í kirkjum eöa híbýlum. í átta heimildum var um kirkjurefla aö ræöa, þar af í eitt skipti refla um alla kirkju, en ööru sinni refíl um framkirkju. Fimm sinnum voru reflar innanstokks, þar af í einu tilviki, aö Reykhólum 1446, greinilega stofureflar, auk þess sem íslensku reflarnir í eigu Ásláks Bolt, erkibiskups í Niðarósi sem fyrr er getiö, hafa sennilega verið híbýlareflar. Verögildi refla var hvergi nefnt sérstaklega, heldur aöeins með öörum óskyldum hlutum. Um efni refla var getið á einum staö: reflar tveir meö ullþelum, og af þremur heimildum mátti ráöa um útlit refla aö þeir væru myndskreyttir, tveir af þeim með sögum, þar sem nefndir voru refilfái, Marteinsrefíll og refíll sem á var Nikulás saga. 12

(1) Kápa
(2) Kápa
(3) Blaðsíða [1]
(4) Blaðsíða [2]
(5) Blaðsíða [3]
(6) Blaðsíða [4]
(7) Blaðsíða 1
(8) Blaðsíða 2
(9) Blaðsíða 3
(10) Blaðsíða 4
(11) Blaðsíða 5
(12) Blaðsíða 6
(13) Blaðsíða 7
(14) Blaðsíða 8
(15) Blaðsíða 9
(16) Blaðsíða 10
(17) Blaðsíða 11
(18) Blaðsíða 12
(19) Blaðsíða 13
(20) Blaðsíða 14
(21) Blaðsíða 15
(22) Blaðsíða 16
(23) Blaðsíða 17
(24) Blaðsíða 18
(25) Blaðsíða 19
(26) Blaðsíða 20
(27) Blaðsíða 21
(28) Blaðsíða 22
(29) Blaðsíða 23
(30) Blaðsíða 24
(31) Blaðsíða 25
(32) Blaðsíða 26
(33) Blaðsíða 27
(34) Blaðsíða 28
(35) Blaðsíða 29
(36) Blaðsíða 30
(37) Blaðsíða 31
(38) Blaðsíða 32
(39) Blaðsíða 33
(40) Blaðsíða 34
(41) Blaðsíða 35
(42) Blaðsíða 36
(43) Blaðsíða 37
(44) Blaðsíða 38
(45) Blaðsíða 39
(46) Blaðsíða 40
(47) Blaðsíða 41
(48) Blaðsíða 42
(49) Blaðsíða 43
(50) Blaðsíða 44
(51) Blaðsíða 45
(52) Blaðsíða 46
(53) Blaðsíða 47
(54) Blaðsíða 48
(55) Blaðsíða 49
(56) Blaðsíða 50
(57) Blaðsíða 51
(58) Blaðsíða 52
(59) Blaðsíða 53
(60) Blaðsíða 54
(61) Blaðsíða 55
(62) Blaðsíða 56
(63) Blaðsíða 57
(64) Blaðsíða 58
(65) Blaðsíða 59
(66) Blaðsíða 60
(67) Blaðsíða 61
(68) Blaðsíða 62
(69) Blaðsíða 63
(70) Blaðsíða 64
(71) Kápa
(72) Kápa
(73) Kvarði
(74) Litaspjald