NOKKUR ORÐ UM ÍSLENZKT SKRIFLETUR 9. mynd. Filipporímur III, 56 3—4 og IV, 1—.5 í AM 604, 4to. Ejtir Corp. Cod. Isl. XI, bl. 4 a. flíuga j kaf med frædi ollu. / Hef ec þar od. at ferdíim frod. for j handíngs serki. essit od. med örfa ríod / allt at kongsens merke. Kallar þa er/kastor sa. /kongur af hreysti sínne. huer er sa med hialminra bla. hier er j fylking / mínne. Suarade ott. med sannan þrott. siklíngs bnr enra teíte. Recka drott. j RÍkí / skíott. Riddara gaf mier heíte. Ek er sa er audar na. ætlla ec mier at nío- / ta. þu muratt þa. med branden bla. bradara daudan hlíota. Fleina greír. at filipus / teir. flo til hiartans þungi. bernska er þier. at bioda mier. bartt reid sueiraraenra uragi. ve, o táknar ro eða vo, i táknar ri eða vi. Oft er stafur skrifaður yfir línu án þess að um skammstöfun sé að ræða. Eiginlegar skammstafanir eru tvenns konar. Sumar hafa fasta merkingu, svo sem bg = borg, hra = herra, ka = kona, bp eða epc (episcopus) = biskup, p = prestur, og sama má segja um það, þegar orðið maður er táknað með hinni fornu m-rún (nafn hennar var maðr). En þó að margar skammstafanir megi telja fastar, er hitt mjög algengt, að ráða verður af sambandinu, hver hin skammstöfuðu orð séu. Þær aðferðir, sem notaðar eru til að komast hjá því að skrifa tvöfalda samhljóða fullum stöfum, hafa verið taldar íslenzkar nýjungar í styttingakerfinu. Slíkar styttingar voru með tvennu móti: að skrifa annan stafinn og setja punkt yfir hann eða skrifa einn stóran staf í staðinn fyrir tvo litla, svo sem ráð er til gefið í elztu málfræðiritgerðinni. Stóru stafirnir, sem þannig voru notaðir, áttu að hafa lögun, en ekki hæð höfuðstafa. Eins konar styttingar eru hin nánu bók- stafatengsl, sem þannig eru löguð, að tveir stafir eru að nokkuru leyti skrifaðir í einu lagi, svo að miðdráttur stafasambandsins verður sameiginlegur hluti beggja stafanna, og stundum eru þrír stafir dregnir saman á þenna hátt. Þetta er tekið eftir erlendum fyrirmyndum, en er þó andstætt meginreglum hins latneska lágstafaleturs, því að sér- staða hvers bókstafs er eitt af grundvallaratriðum þess. Tíðast er að draga a saman við eftir farandi staf, sem hefur beinan legg (af, an, ap, ar) og sést þá stundum lítið af öðrum stafnum.1 1) Bókstafir, sem dregnir eru saman á þenna hátt, nefnast á erlendum málum ligaturer. Til þess flokks má einnig telja límingarstafina (sbr. bls. 4) og þann staf, sem er oft notaður í elztu handritum til að tákna ng, sbr. 3. mynd 4. I. orðið ganga og jafnvel þá táknun á ll, sem víða finnst í skinnbókum frá 13. öld, sbr. 3. mynd 1. 1. orðið aller. ■—• I þessari ritgerð er styttingakerfi íslenzkra handrita lýst mjög lauslega, en þeim, sem óska frekari fræðslu um þetta merkilega efni skal einkum vísað í greinargerð Kálunds PA II, bls. VII—XI, og Spehr (þá kafla, sem um það 14

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Blaðsíða 17
(22) Blaðsíða 18
(23) Blaðsíða 19
(24) Blaðsíða 20
(25) Blaðsíða 21
(26) Blaðsíða 22
(27) Blaðsíða 23
(28) Blaðsíða 24
(29) Blaðsíða 25
(30) Blaðsíða 26
(31) Blaðsíða 27
(32) Blaðsíða 28
(33) Blaðsíða 29
(34) Blaðsíða 30
(35) Blaðsíða 31
(36) Blaðsíða 32
(37) Blaðsíða 33
(38) Blaðsíða 34
(39) Blaðsíða 35
(40) Blaðsíða 36
(41) Blaðsíða 37
(42) Blaðsíða 38
(43) Blaðsíða 39
(44) Blaðsíða 40
(45) Blaðsíða 41
(46) Blaðsíða 42
(47) Saurblað
(48) Saurblað
(49) Band
(50) Band
(51) Kjölur
(52) Framsnið
(53) Kvarði
(54) Litaspjald