90. i / BJORN K. ÞOROLFSSON MK V.! r< iíii, dilAu^!t ■i-* ip4a4utí>* k fc*r*\*. /ck. i4**yS &un,y- .»«. — 'T~ + «t TV* «4*4 't**v-í! V'V>'*Í Vjj. £ 44*4**. ^JÍCA -r‘~w*' V’-y* yTH »5* &+**+? M-A V *** r :V*i4 Uí)V ► )t^M4444 -* /rr*'* ><*■*• ■ ■-♦ «. .*>*%- **■••> >*-0t^ý «yf- >u^ »4- VV*.*» ^■io ^<4— VMtW »U»1 Ji*.£t«.t ac’c L#-L **c<cti /<híí»^* ^£* f~ij} ?£W**«*» mí Í+4A*-ú/ 1 ♦*■« ■% ÍL**t^C$j V* ^ ** (V*M viiU., i *4**r xfr/°í? ^*** **v ^ ^JLjíLuÁ^a \ý<*+' 4Vi2. 1'tftX£ , 19. mynd. Vísitazía Brynjólfs biskups aS FróSá 1642. Eftir vísitazíubók í Þjóðskjalasafni. Smœkkað. Mariukyrckia á Fródaá heimaland halfft / med gögnum og giædum sem þar fylgia. Seigir / Visitatiubók herra Gijsla Jonssonar halfft heima- / -landid xxxc. Jtem á hún Tradaland. / Enn med þvij hólmar haffa sellder verid / frá Jördunni sem henni haffa fylgt ad fornu / Oskar Bis/cupinn aff Gudmundi Jonssyni kyrckiun / -nar formanni epter ad gangast huort þeir / hólmar skulu ecki vnder heimalands Nafni / skilder verid haffa, og þess sökum ad helmijn- / -gi kyrckjunnar eign sem annad heimaland, og / hann haffi þar vppá laga dóm feingid Jnnan / Jafnleingdar og sendann til skalholltts. ast viröist að nefna svo einungis þá skrift, sem tengir stafi náiÖ saman, enda sé stafa- gerð léttiskriftar, og má sérstaklega hafa m og /t, til marks. Rithönd sú, sem að miklu leyti tekur yfir árin 1429—34 í bréfabók Jóns biskups Vilhjálmssonar (sbr. 6. mvnd) má nálega heita léttiskriftarhönd, en er þó að nokkuru leyti sett. Það er hönd bréfa- skrifara, enda má vera, að erlend áhrif á handarlag hafi borizt með Jóni biskupi, sem var enskur að þjóðerni. A 7. mynd er sýnt bréf, sem er skrifað ágætu bókaletri, en svo mikil leturvöndun mun fágæt í bréfum. En jafnvel þó að á þeim sé nokkurs konar léttiskrift, mun hún oftast svo stílfærð, að um skýrleika munar ekki miklu á henni og settu letri.1 Slík sundurgerð í skrift sem sýnd er á 4. og 5. mynd mun tæplega finnast á 15. og 16. öld, en furðulega fastheldnir voru Islendingar á megineinkenni hins gotn- eska bókaleturs. Gott dæmi þeirrar íhaldssemi er rímnabókin AM 604, 4to, sbr. 9. mynd. Lengi töldu glöggskyggnustu fræðimenn, þar á meðal Jón Sigurðsson og Ká- 1) Settletur eða settaskrift hafa Islendingar lengi nefnt skrifletur, þar sem stafirnir eru skrifaðir hver út af fyrir sig og standa uppréttir eða með nokkurum halla til vinstri, eins og oft er um gotn- eskt letur. Þannig er flest það ritað, sem Islendingar eiga á skinni, sbr. 1.—5., 7. og 9. mynd. At- huga þó hins vegar 6. mynd. Það er kallað að setja skrifletur, þegar þannig er skrifað. Því var ekki hætt, þó að skrifað væri á pappír (sbr. síðar). 23

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Blaðsíða 17
(22) Blaðsíða 18
(23) Blaðsíða 19
(24) Blaðsíða 20
(25) Blaðsíða 21
(26) Blaðsíða 22
(27) Blaðsíða 23
(28) Blaðsíða 24
(29) Blaðsíða 25
(30) Blaðsíða 26
(31) Blaðsíða 27
(32) Blaðsíða 28
(33) Blaðsíða 29
(34) Blaðsíða 30
(35) Blaðsíða 31
(36) Blaðsíða 32
(37) Blaðsíða 33
(38) Blaðsíða 34
(39) Blaðsíða 35
(40) Blaðsíða 36
(41) Blaðsíða 37
(42) Blaðsíða 38
(43) Blaðsíða 39
(44) Blaðsíða 40
(45) Blaðsíða 41
(46) Blaðsíða 42
(47) Saurblað
(48) Saurblað
(49) Band
(50) Band
(51) Kjölur
(52) Framsnið
(53) Kvarði
(54) Litaspjald