BJÖRN K. ÞÓRÓLFSSON 29. mynd er sýnd æfð skrifarahönd jafnvíg á margar leturgerðir, enda er þar góð fljótaskrift. Hrein, lipur og skýr fljótaskriftarhönd er sýnd á 31. mynd. Árni Böð- varsson var skólagenginn maður, enda skrifar hann rímur sínar með fljótaskrift (32. mynd), en það mundu eldri rímnaskáld naumast hafa gert. Hönd hans minnir að sumu leyti á eldri leturgerðir. Hönd Magnúsar sýslumanns Ketilssonar (33. mynd) er ná- lega hrein fljótaskrift, þegar frá eru skilin þau orð, sem hann auðkennir með letur- hrevtingum. Þó notar hann límingarstaf til að tákna au í orðinu auðmjúk fremst í 8. línu textans. Hrein fljótaskriftarhönd með aldönsku samtíma skriftarlagi er sýnd á 34. mynd. Textinn er á dönsku, enda úr embættisbréfi til stjórnarinnar í Kaupmanna- höfn, en skrifarinn er vafalaust íslenzkur. Á fyrra hluta 19. aldar verður fljótaskrift enn þá margbrotnari en verið hafði, og eru notaðir allir möguleikar, sem sú Ieturgerð hafði í sér fólgna, til þess að gera drætti sem flesta og flóknasta. Sbr. 35. mynd. Á 17. öld nota sumir engilsaxneskt / í fljótaskriftartextum, þó að það eigi þar illa heima. Á 18. öld munu menn ekki nota þann staf í fljótaskrift, heldur einungis í sett- letri eða þegar stafagerð þess er haldið. Um aldamótin 1800 er hætt að nota hann í venjulegri skrift, og mun hann ekki notaður eftir þann tíma nema til viðhafnar í let- urbreytingum (hjá Bólu-Hjálmari). Á 18. öld nota sumir forn bönd jafnvel í fljótaskrift, einkum þegar þeir skrifa upp gömul rit. Þó mun fljótaskrift sjaldan mjög bundin, enda fer ekki vel á því að binda hana. Notkun banda leggst ekki með öllu niður fyrr en á 19. öld. Á 18.- öld, einkum síðara hluta hennar, varð skriftarkunnátta almennari en fyrr hafði verið, og af því leiddi, að rithendur urðu margvíslegri og hver annari ólíkari. Þó eru rithendur presta líkari en búast mætti við, og veldur því vafalaust skriftar- kennsla í skólunum. Á 19. öld greinast rithendur langtum meir en fyrr hafði átt sér stað, eins og alkunnugt er. Stálpenna mun fyrst getið hér á landi árið 1833. Þá sendi C. C. Rafn Sveinbirni Egilssyni fjóra stálpenna, en Sveinbjörn þakkaði gjöfina með stúfhendri vísu dýrt kveðinni.1 Er auðsætt, að þá hafa stálpennar verið mjög fágætir hér á Iandi, og hafa þeir sennilega þurft áratugi til að útrýma fjöðrinni. Þó gæti textinn á 35. mynd verið skrifaður með stálpenna. Texti 36. myndar er það vafalaust. Þegar kemur fram um miðja 19. öld Ieggja menn fljótaskrift af og taka upp snar- hönd, en hún er í raun og veru hin gamla latneska léttiskrift fornmenntamanna með litlum breytingum. Snarhönd Jóns Sigurðssonar er sýnd á 36. mynd. Um 1880 mun fljótaskrift að mestu lögð niður hér á landi. 1) Ljóðmæli Sveinbjarnar Egilssonar Rvík 1856 bls. 106. 39

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Blaðsíða 17
(22) Blaðsíða 18
(23) Blaðsíða 19
(24) Blaðsíða 20
(25) Blaðsíða 21
(26) Blaðsíða 22
(27) Blaðsíða 23
(28) Blaðsíða 24
(29) Blaðsíða 25
(30) Blaðsíða 26
(31) Blaðsíða 27
(32) Blaðsíða 28
(33) Blaðsíða 29
(34) Blaðsíða 30
(35) Blaðsíða 31
(36) Blaðsíða 32
(37) Blaðsíða 33
(38) Blaðsíða 34
(39) Blaðsíða 35
(40) Blaðsíða 36
(41) Blaðsíða 37
(42) Blaðsíða 38
(43) Blaðsíða 39
(44) Blaðsíða 40
(45) Blaðsíða 41
(46) Blaðsíða 42
(47) Saurblað
(48) Saurblað
(49) Band
(50) Band
(51) Kjölur
(52) Framsnið
(53) Kvarði
(54) Litaspjald