minnsta kosti magnað þau [294]. Hallæri hefir mjög sjaldan eður aldrei deyðt hjá oss fjórðúng landbúanna (31. gr.), en þegar af 46 000 fæðast árlega 440 fleiri en deya, eins og hér á íslandi er eigi óvenjulegt (24. gr.), þá þó 1787, þegar fólkið varð fæst, hafi af frekum 50 000 eigi orðið meira eptir en 38 667 manneskjur, er það skarð fyllt upp á 28 áruin [295]. Eingin sveit hefir nokkurn tíma af hallæri lagzt algjörlega í eyði á Islandi, en eigi fáar þeirra af jarðeldi og nokkrar af stórsóttum [296], svo aldreigi hafa síðan bygzt. í þau 919 ár, sem ísland hefir verið bygt, hafa komið 90 harðinda ár, af hvörjum helmíngur að vísu hefir aungu mannfalli ollað; en reiknast má, að tvisvar á öld hvörri hafi markverðt mannfall af hallæri orðið [297], sem þó optast eður ætíð af fleiri fæddum hefir aptur náðst. Eg hefi á öðrum stað sýnt, að um byrjun þeirrar 16. aldar hafi verið miklu færra fólk á íslandi en nokkurn- tíma síðar. En þar í fyrndinni er svo hvikull reikníngs grundvöllur (data), að bágt er nokkuð víst uppá hann að byggja, svo vil eg einasta nefna þessa öld, sem sýnir hvað fljótt fólk og kvikfénaður fjölga hér í landi, þá vel í árum lætur. 1703 var fólksmergð í landinu 50 444 [298]. Hafi í stóru-bólunni 1707 dáið 18 000 mann- eskjur [299], þá hafa hérum 33 000 eða 34 000 manns eptir orðið, miklu færra en hér í landi var 1786 að afstöðnu bæði hallærinu og síðustu bólunni, sem var, þá fæst var, 38 667, eins og strax var sagt. Þó nú nokkrir harðir vetrar (23. gr.), mannskæðar sóttir 1740 og 1747 og bólan 1742 síðan ákæmi, þá vóru samt þau misstu 18 000 aptur unnin að 42 ára fresti eður árið 1750, þegar hér í landi vóru 50 700 manneskjur (24. gr.). 159

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Page I
(6) Page II
(7) Page III
(8) Page IV
(9) Page V
(10) Page VI
(11) Page VII
(12) Page VIII
(13) Page IX
(14) Page X
(15) Page XI
(16) Page XII
(17) Page XIII
(18) Page XIV
(19) Page XV
(20) Page XVI
(21) Page XVII
(22) Page XVIII
(23) Page XIX
(24) Page XX
(25) Page XXI
(26) Page XXII
(27) Page XXIII
(28) Page XXIV
(29) Page XXV
(30) Page XXVI
(31) Page XXVII
(32) Page XXVIII
(33) Page XXIX
(34) Page XXX
(35) Page [1]
(36) Page [2]
(37) Page 1
(38) Page 2
(39) Page 3
(40) Page 4
(41) Page 5
(42) Page 6
(43) Page 7
(44) Page 8
(45) Page 9
(46) Page 10
(47) Page 11
(48) Page 12
(49) Page 13
(50) Page 14
(51) Page 15
(52) Page 16
(53) Page 17
(54) Page 18
(55) Page 19
(56) Page 20
(57) Page 21
(58) Page 22
(59) Page 23
(60) Page 24
(61) Page 25
(62) Page 26
(63) Page 27
(64) Page 28
(65) Page 29
(66) Page 30
(67) Page 31
(68) Page 32
(69) Page 33
(70) Page 34
(71) Page 35
(72) Page 36
(73) Page 37
(74) Page 38
(75) Page 39
(76) Page 40
(77) Page 41
(78) Page 42
(79) Page 43
(80) Page 44
(81) Page 45
(82) Page 46
(83) Page 47
(84) Page 48
(85) Page 49
(86) Page 50
(87) Page 51
(88) Page 52
(89) Page 53
(90) Page 54
(91) Page 55
(92) Page 56
(93) Page 57
(94) Page 58
(95) Page 59
(96) Page 60
(97) Page 61
(98) Page 62
(99) Page 63
(100) Page 64
(101) Page 65
(102) Page 66
(103) Page 67
(104) Page 68
(105) Page 69
(106) Page 70
(107) Page 71
(108) Page 72
(109) Page 73
(110) Page 74
(111) Page 75
(112) Page 76
(113) Page 77
(114) Page 78
(115) Page 79
(116) Page 80
(117) Page 81
(118) Page 82
(119) Page 83
(120) Page 84
(121) Page 85
(122) Page 86
(123) Page 87
(124) Page 88
(125) Page 89
(126) Page 90
(127) Page 91
(128) Page 92
(129) Page 93
(130) Page 94
(131) Page 95
(132) Page 96
(133) Page 97
(134) Page 98
(135) Page 99
(136) Page 100
(137) Page 101
(138) Page 102
(139) Page 103
(140) Page 104
(141) Page 105
(142) Page 106
(143) Page 107
(144) Page 108
(145) Page 109
(146) Page 110
(147) Page 111
(148) Page 112
(149) Page 113
(150) Page 114
(151) Page 115
(152) Page 116
(153) Page 117
(154) Page 118
(155) Page 119
(156) Page 120
(157) Page 121
(158) Page 122
(159) Page 123
(160) Page 124
(161) Page 125
(162) Page 126
(163) Page 127
(164) Page 128
(165) Page 129
(166) Page 130
(167) Page 131
(168) Page 132
(169) Page 133
(170) Page 134
(171) Page 135
(172) Page 136
(173) Page 137
(174) Page 138
(175) Page 139
(176) Page 140
(177) Page 141
(178) Page 142
(179) Page 143
(180) Page 144
(181) Page 145
(182) Page 146
(183) Page 147
(184) Page 148
(185) Page 149
(186) Page 150
(187) Page 151
(188) Page 152
(189) Page 153
(190) Page 154
(191) Page 155
(192) Page 156
(193) Page 157
(194) Page 158
(195) Page 159
(196) Page 160
(197) Page 161
(198) Page 162
(199) Page 163
(200) Page 164
(201) Page 165
(202) Page 166
(203) Page 167
(204) Page 168
(205) Page 169
(206) Page 170
(207) Page 171
(208) Page 172
(209) Page 173
(210) Page 174
(211) Page 175
(212) Page 176
(213) Page 177
(214) Page 178
(215) Page 179
(216) Page 180
(217) Page 181
(218) Page 182
(219) Page 183
(220) Page 184
(221) Page 185
(222) Page 186
(223) Page 187
(224) Page 188
(225) Page 189
(226) Page 190
(227) Page 191
(228) Page 192
(229) Page 193
(230) Page 194
(231) Page 195
(232) Page 196
(233) Page 197
(234) Page 198
(235) Page 199
(236) Page 200
(237) Page 201
(238) Page 202
(239) Page 203
(240) Page 204
(241) Page 205
(242) Page 206
(243) Page 207
(244) Page 208
(245) Page 209
(246) Page 210
(247) Page 211
(248) Page 212
(249) Rear Flyleaf
(250) Rear Flyleaf
(251) Rear Board
(252) Rear Board
(253) Spine
(254) Fore Edge
(255) Scale
(256) Color Palette