2 Svosem hérumbil rúmum 100 árum fyrir daga Palestrina (f. 1524 f 1594) mun liinn rómversk-kathólski kirkjusaungur, eða lítill hluti hans, vera kominn til vor með hinum kathólsku prestum; en saungur sá hefir ekki átt þeirri ást eða aðhiynníngu að sæta hér hjá oss, sem á Vallandi, þó margt af honum sé vel þess vert, að því væri á lopt haldið til hinna síðustu kynslóða. Að sönnu hellr honum að líkindum verið viðhaldið hér í pápiskunni, meðan prestar þurftu nálega ekkert annað að læra, en að sýngja hina »kathólsku messu«; en nærri má geta, að slíkir klerkar, svo snauðir af allri þekkíngu, hafi ekki haft þá smekkvísi, sem á þurfli að halda til að viðhalda saungnum óspjölluðum og einföldum, einsog guðsþjónustunni er samboðið, og einsog höfundar laganna hafa ætlazt til. I>að má því álíta víst og satt, að hin ekki fáu sálmalög, sem hin lútherska kirkja eplir siðabótina tók til sín frá hinum kathólska kirkjiisaung, hafa verið orðin afbökuð og spillt, og skal eg síðar benda á full- næga röksemd fyrir þessu. Hinni lúthersku kirkju, sem hratt frá sér öllu hinu skrautlega og viðhafnarmikla, sem hin pápiska messa hafði við sig, reið á því, að koma lögum þeim, er hún hafði tekið við frá pápiskunni, aptur í þeirra upprunalega form og einfaldleik, og sú nauðsyn lét sig í ljósi, máske fyrsta sinn, með útgáfu Llóla- bókarinnar 1589 (eg hefi ekki getað komizt yfir eldri útgáfur grall- arans eptir siðabótina). Pegar nýnefnd bók og hinar síðari útgáfur grallarans er borin saman við hin þýzku saungrit frá siðabótar- öldinni, þá sést, að saungvarnir (lögin) eru komin til vor á nót- unum óspillt; en mér virðist það mjög vafasamt, hvort þau hafa nokkurntíma í verkinu verið rétt súngin hér í landi. Það hefir verið sagt, að skólapiltum, sérílagi á Hólum, hafi verið gefin tilsögn í saunglist, og það allt fram á hina síðustu tíma skólanna, en eg er mjög í vafa um, hvort sú tilsögn hefir verið í öðru innifalin en því, að þeim hafa verið kennd lög grallarans, eins og þau þar höfðu verið súngin mann fram af manni um lánga æfi. Ræð eg þet4a af því, að táknanir grallarans víðast hvar eru svo óljósar, af því þær eru margra hundruð ára gamlar, og fyrir lángri æfi allstaðar úreltar, að ekki er hægt að komast til réttrar niður- stöðu í lögunum, nema maður hati til samanburðar það, sem á

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Page [1]
(6) Page [2]
(7) Page [3]
(8) Page [4]
(9) Page 1
(10) Page 2
(11) Page 3
(12) Page 4
(13) Page 5
(14) Page 6
(15) Page 7
(16) Page 8
(17) Page 9
(18) Page 10
(19) Page 11
(20) Page 12
(21) Page 13
(22) Page 14
(23) Page 15
(24) Page 16
(25) Page 17
(26) Page 18
(27) Page 19
(28) Page 20
(29) Page 21
(30) Page 22
(31) Page 23
(32) Page 24
(33) Page 25
(34) Page 26
(35) Page 27
(36) Page 28
(37) Page 29
(38) Page 30
(39) Page 31
(40) Page 32
(41) Page 33
(42) Page 34
(43) Page 35
(44) Page 36
(45) Page 37
(46) Page 38
(47) Page 39
(48) Page 40
(49) Page 41
(50) Page 42
(51) Page 43
(52) Page 44
(53) Page 45
(54) Page 46
(55) Page 47
(56) Page 48
(57) Page 49
(58) Page 50
(59) Page 51
(60) Page 52
(61) Page 53
(62) Page 54
(63) Page 55
(64) Page 56
(65) Page 57
(66) Page 58
(67) Page 59
(68) Page 60
(69) Page 61
(70) Page 62
(71) Page 63
(72) Page 64
(73) Page 65
(74) Page 66
(75) Page 67
(76) Page 68
(77) Page 69
(78) Page 70
(79) Page 71
(80) Page 72
(81) Page 73
(82) Page 74
(83) Page 75
(84) Page 76
(85) Page 77
(86) Page 78
(87) Page 79
(88) Page 80
(89) Page 81
(90) Page 82
(91) Page 83
(92) Page 84
(93) Page 85
(94) Page 86
(95) Page 87
(96) Page 88
(97) Page 89
(98) Page 90
(99) Page 91
(100) Page 92
(101) Page 93
(102) Page 94
(103) Page 95
(104) Page 96
(105) Page 97
(106) Page 98
(107) Page 99
(108) Page 100
(109) Page 101
(110) Page 102
(111) Page 103
(112) Page 104
(113) Page 105
(114) Page 106
(115) Page 107
(116) Page 108
(117) Page 109
(118) Page 110
(119) Page 111
(120) Page 112
(121) Page 113
(122) Page 114
(123) Page 115
(124) Page 116
(125) Page 117
(126) Page 118
(127) Page 119
(128) Page 120
(129) Page 121
(130) Page 122
(131) Page 123
(132) Page 124
(133) Page 125
(134) Page 126
(135) Page 127
(136) Page 128
(137) Page 129
(138) Page 130
(139) Page 131
(140) Page 132
(141) Page 133
(142) Page 134
(143) Page 135
(144) Page 136
(145) Page 137
(146) Page 138
(147) Page 139
(148) Page 140
(149) Page 141
(150) Page 142
(151) Page 143
(152) Page 144
(153) Page 145
(154) Page 146
(155) Page 147
(156) Page 148
(157) Page 149
(158) Page 150
(159) Page 151
(160) Page 152
(161) Page 153
(162) Page 154
(163) Page 155
(164) Page 156
(165) Page 157
(166) Page 158
(167) Page 159
(168) Page 160
(169) Page 161
(170) Page 162
(171) Page 163
(172) Page 164
(173) Page 165
(174) Page 166
(175) Page 167
(176) Page 168
(177) Page 169
(178) Page 170
(179) Page 171
(180) Page 172
(181) Page 173
(182) Page 174
(183) Page 175
(184) Page 176
(185) Page 177
(186) Page 178
(187) Page 179
(188) Page 180
(189) Rear Flyleaf
(190) Rear Flyleaf
(191) Rear Board
(192) Rear Board
(193) Spine
(194) Fore Edge
(195) Scale
(196) Color Palette