9 legri, þegar aSrar orsaldr styfeja af) hinu sama; en til þeirra má telja: ó- þrifnab allan, skemmda fœíiu, skemmt neytzluvatn, óhóf í mat og drykk, drykkjuskap, reiíii, gremju, og allar óþægilegar geíishrœringar; þk er og innkuls opt stu&Iandi ab því, ab sóttin br}?zt út á mönnum, þegar ábur- talin tilefni hafa verkaí) á þá; kemur þab af því, ab ótdömpunin stöövast, svo hin skabvænu efni, sem komin efu inn í blóbib, ná eigi ab komast út úr Iíkamanum. fab er sannreynt, ab mannlegur líkami útdampar á hverj- nm degi, bæbi út um hörundiö og lungun, allt aí> 2 pund. vigt af gufu- efni, er þurfa ab komast út úr Iíkamanum; stöbvist nú þessi útdömpun, annabhvort sökum óhreininda á hörundinu, svo dampinn nær eigi ab kom- ast út um svitaholurnar, ebaþá af kulda, sem kiprar svitaholurnar saman, þá getur þetta gefib tilefni til ýmislegra hættulegra sjúkdóma, og einkum má þab vera, eins og allir sjá, á þeim mönnum, er hafa fengib mikil ó- hreinindi inn í blóbib, annabhvort af óhollu Iopti, óhollri skemmdri fœbu, eba slæmu neyzluvatni. f>ab er trú margra manna, ab typhussóttin koini hvervetna á menu vib sóttnæmi, og má eigi meb Öllu neita, ab svo muni vera á stundum, en þó er þab víst, ab sóttnæmi frá öbrum veldur henni lángtum sjaldnar en menn halda. Menn hafa einkum þótzt finna þetta sóttnæmi á því, ab þab er almenn reynsla, ab þar sem typhussótt kemur á bœ, þar tekur hún hvervetna hvern af öbrum; og halda menn því, ab sóttin fari úr einum í annan. þetta getur og átt sjer stab, en þó mun hitt almennara, ab sóttin komi á fólkib, af því loptib af einhverri af hinum ábursögbu orsökum er skabvænlegt og næmt, eba hefur vesnab vib þab, ab einn eba íleiri lögb- ust á bœnum, og er þá ómögulegt ab vita, hvort sóttnæmisefnib liggur meira í útdömpun sjúklinganna, en í einhverjum óheilnæmum gufum, er finnast í herbergjunum, eba í hvorutveggja; þetta eru menn þó sjaldnar svo hræddir vib, sem vera ætti, heldur ímynda menn sjer, ab sóttarefnib fari í svip beinlínis af hinum veiku í þá heilhrigbu. Slílt fœrsla á sóttar- efninu á sjer, eins og nú var sagt, langtum sjaldnar stab, en menn halda, en hitt er aubvitab, ab menn vib ab sofa eina nótt eba lengur í óhollum her- bergjum, þar sem veikir liggja, geta fengib í sig nœgt sóttarefni. Til ab sanna þetta þarf jeg eigi annab en benda á, hve óskapa-mikib lopt lungun draga í sig á hverju dœgri; en þetta hafa menn fundib á þann Iiátt, sem nú skal greina. Fullorbinn mabur dregur ab sjer loptib 20 sinnum á hverri mínútu, en meb hverjum andardrætti fara inn í lungnn eigi minna en 20 tenings- þundungar af lopti, og verba þab þá 400‘teningsþuml. á hverri mínútu. Meb því ab leggja þetta saman, hafa menn fundib, ab maburinn í sól- arhring drcgur í sig eigi minna en 36 stórámur af andrúmslopti, og er hjer af aubsætt, hvílík kynstur af óhreinindum geta komizt inn í líkam- ann á ábursögbum tíma, þegar andrúmsloptib er óhreint ebur meingab ó- hollum gufum. þab var sú tíbin, ab allir sjúkdómar áttu ab koma vib sóttnæmi af

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Saurblað
(22) Saurblað
(23) Band
(24) Band
(25) Kjölur
(26) Framsnið
(27) Kvarði
(28) Litaspjald