
(7) Blaðsíða 5
að geta um stofnun Hins íslenzka kvenfélags 1894, útgáfu tveggja kvennablaða 1895
og vaxandi umræðu og aðgerða kvenna sjálfra. Stofnun Kvenréttindafélags íslands
1907 hafði í för með sér, að réttindabaráttu íslenzkra kvenna tók að svipa meir til
baráttu kynsystra þeirra í löndum Vestur-Evrópu og Ameríku, þar sem slflc samtök
höfðu um nokkurt skeið verið kjölfestan í baráttu kvenna fyrir auknum
stjómmálaréttindum. Konur létu að sér kveða og söfnuðu 1907 á tólfta þúsund
undirskriftum kvenna af öOllu landinu og sendu til Alþingis.
Arið 1909 var samþykkt á Alþingi þingsályktunartillaga um að skora á stjómina
að undirbúa og leggja fyrir næsta þing ffumvarp til nýrrar stjómarskrár, sem víkkaði
kosningarétt til muna og veitti konum kosningarétt og kjörgengi. Og 1911 vom
samþykkt lög um kosningarétt og kjörgengi kvenna sem hluti af frumvarpi til nýrrar
stjómarskrár, en lögin fengu ekki staðfestingu konungs. Allt frá 1911 til 1915 tafði
sambandsmál íslands og Danmerkur fyrir því, að ný stjómarskrá með kosningarétti
og kjörgengi kvenna til Alþingis hlyti staðfestingu konungs. Þegar nýtt
stjómarskrárffumvaip var samþykkt 1913, varð það ofan á, sem fellt hafði verið 1911,
að konur og hjú skyldu hafa náð fertugsaldri, þegar þau fengju kosningarétt og
kjörgengi. Síðan skyldi markaldurinn lækka um eitt ár árlega, en almennur
kosningaréttur var þá 25 ár. Hinn 19. júní 1915 staðfesti konungur stjómarskrána og
þar með höfðu íslenzkar konur fengið kosningarétt og kjörgengi með áðumefndum
aldurstakmörkum. 15) KRFÍ sendi þegar í stað áskomn til Alþingis um að því yiði
breytt. Áhrif takmarkaðs kosningaréttar á þátttöku íslenskra kvenna í kosningum
vora augljós: aldurstakmarkið leiddi til þess, að konur notuðu kosningaréttmn mjög
lítið, eða 30-40%, en í Noregi til að mynda, þar sem kosningarétturinn var bundinn
við tekjur, var þátttaka kvenna tiltölulega mikil, eða um 60%. Aldurinn gerði það að
verkum, að þær vom ekki eins móttækilegar fyrir nýjungum. Árið 1920, tók ný
stjómarskrá vegna Sambandslaganna ffá 1918 gildi. Þar með höfðu konur fengið
fullt og skilyrðislaust jafnrétti við karla um kosningarétt og kjörgengi til Alþingis,
þ.e. aldursmarkið frá 1915 var fellt burt. 16) Eins og kunnugt er áttu konur
ffumkvæði að og hófu baráttu fyrir því að byggður yrði Landspítali í þakklætisskyni
fyrir kosningaréttinn og stofnuðu sjóð í því skyni. 19. júní varð sfðan
fjáröflunardagur og baráttudagur þessa máls þar til byggingu var lokið 1930.
Enn er ógetið kosningaréttar og kjörgengis kvenna til sveitarstjóma. Svo virðist,
að þingmenn hafi verið fúsari til að veita konum þann rétt en að veita þeim
kosningarétt til Alþingis. Fyrstu pólitísku réttindin, sem konur fengu var
kosningaréttur til sveitarstjóma 1882.
Árið 1882 voru samþykkt lög um takmarkaðan kosningarétt til
(1) Kápa
(2) Kápa
(3) Blaðsíða 1
(4) Blaðsíða 2
(5) Blaðsíða 3
(6) Blaðsíða 4
(7) Blaðsíða 5
(8) Blaðsíða 6
(9) Blaðsíða 7
(10) Blaðsíða 8
(11) Blaðsíða 9
(12) Blaðsíða 10
(13) Blaðsíða 11
(14) Blaðsíða 12
(15) Blaðsíða 13
(16) Blaðsíða 14
(17) Blaðsíða 15
(18) Blaðsíða 16
(19) Blaðsíða 17
(20) Blaðsíða 18
(21) Blaðsíða 19
(22) Blaðsíða 20
(23) Blaðsíða 21
(24) Blaðsíða 22
(25) Kvarði
(26) Litaspjald
(2) Kápa
(3) Blaðsíða 1
(4) Blaðsíða 2
(5) Blaðsíða 3
(6) Blaðsíða 4
(7) Blaðsíða 5
(8) Blaðsíða 6
(9) Blaðsíða 7
(10) Blaðsíða 8
(11) Blaðsíða 9
(12) Blaðsíða 10
(13) Blaðsíða 11
(14) Blaðsíða 12
(15) Blaðsíða 13
(16) Blaðsíða 14
(17) Blaðsíða 15
(18) Blaðsíða 16
(19) Blaðsíða 17
(20) Blaðsíða 18
(21) Blaðsíða 19
(22) Blaðsíða 20
(23) Blaðsíða 21
(24) Blaðsíða 22
(25) Kvarði
(26) Litaspjald