
(9) Page 7
Nokkur breytíng varð á réttarstöðu einstæðra mæðra með lögum, sem sett voru
1921 um afstöðu foreldra tíl óskilgetínna bama og skilgetinna. Þar er um að ræða lög
nr. 46/1921 um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna 25) og lög nr.
57/1921 um afstöðu foreldra til skilgetinna barna.26) Með þeim var föður
óskilgetins barns gert skylt jafnt móður þess að kosta framfærslu bamsins og
uppeldi. Þá vil ég og í þessu sambandi geta um lög nr. 135/1935,
Framfærslulög, 27) sem ætla mæðmm að fá óendurkræfan styrk með bömum
sínum. Sveitarflutningur mæðra og bama þeirra voru afnumdir. Fram tíl 1934
varðaði sveitarstyrkur missi kosningaréttar , sem var afnumið með
Stjómskipunarlögum nr. 22/1934. 28) KRFÍ sýndi þessum málum mikinn
áhuga allt frá stofnun félagsins 1907 og áttí frumkvæði að lagasetningum um rétt
óskilgetinna bama.
Á árunum 1920-1930 vom sett lög um fjármál hjóna á öllum Norðurlöndum með
þeim gmndvallarreglum, að hvor maki um sig skuli vera sem sjálfstæðastur
einstaklingur í hjúskapnum, sem hafi ráðstöfunarrétt yfir eigin hjúskapareignum og
beri einungis ábyrgð á eigin skuldbindingum, en samstaðan, sem myndast í
hjúskapnum, lýsir sér í gagnkvæmri framfærsluskyldu hjóna og helmingaskipmm á
hjúskapareignum við slit hjúskapar. 29) Hér á landi nefndust lögin Lög um
skyldur og réttindi hjóna nr. 20/1923. 30) Lögin byggja á þeim viðhorfum,
að konur framfærðu sig með vinnu á heimilinu. Þau bera vott um viðteknar reglur
bændasamfélagsins, þar sem hjónabandið var forsenda þess að geta ffamfært sig,
og samvinna milli hjóna var nauðsynleg forsenda framfærslu fjölskyldunnar. Lög
þessi eru enn í gildi.
Lögin ffá 1923 kveða á um, að vinnan á heimilinu geti verið ffamlag annars hjóna
til framfærslu fjölskyldunnar. Það er því ljóst, að húsmóðurstarfið sem slíkt er
metið. Giftar konur, og einkum giftar konur með böm, virðast hafa verið
undantekningar í verksmiðjuvinnu og þjónustustörfum á Norðurlöndum. En þar
með er ekki sagt, að giftar konur hafi almennt verið heimavinnandi eiginkonur og
mæður, hvorki þar né hér. "Falda kvennavinnan", sem svo hefur verið nefnd, 31)
hvort heldur um var að ræða heimaiðnað, þvotta, eldamennsku, saumaskap,
fiskvinnu eða landbúnaðarstörf, virðist hafa verið sú atvinna, sem giftar konur
stunduðu, Þetta eru störf, sem ekki koma fram á manntölum eða hagtölum frá
þessum tíma, vegna þess að giftar konur voru ávallt skráðar húsmæður. Það er ljóst
að margar giftar konur voru undir tvöföldu vinnuálagi, vinnunni heima á heimilinu
og umönnunarstörfum, sem urðu stöðugt meira krefjandi, og vinnunni við að sjá
fyrir brýnustu þörfum fjölskyldunnar. Það er ekki vitað, hve margar fjölskyldur
bjuggu við útívinnandi eiginkonur, en auðvitað var það útbreiddast þar sem laun
(1) Front Cover
(2) Front Cover
(3) Page 1
(4) Page 2
(5) Page 3
(6) Page 4
(7) Page 5
(8) Page 6
(9) Page 7
(10) Page 8
(11) Page 9
(12) Page 10
(13) Page 11
(14) Page 12
(15) Page 13
(16) Page 14
(17) Page 15
(18) Page 16
(19) Page 17
(20) Page 18
(21) Page 19
(22) Page 20
(23) Page 21
(24) Page 22
(25) Scale
(26) Color Palette
(2) Front Cover
(3) Page 1
(4) Page 2
(5) Page 3
(6) Page 4
(7) Page 5
(8) Page 6
(9) Page 7
(10) Page 8
(11) Page 9
(12) Page 10
(13) Page 11
(14) Page 12
(15) Page 13
(16) Page 14
(17) Page 15
(18) Page 16
(19) Page 17
(20) Page 18
(21) Page 19
(22) Page 20
(23) Page 21
(24) Page 22
(25) Scale
(26) Color Palette