Formáli Það munu liðin rúm 40 ár síðan ég byijaði að tína saman á seðla heiti ferðabóka og annarra rita, sem fjalla um Island, mannlíf þess og nátt- úru, og fer árangurinn hér á eftir. Meðan ég vann í Landsbókasafni á árunum 1946-1978, var verkið að nokkru leyd unnið á vegum þess. Helstu heimildirnar eru að sjálfsögðu bókakostur aðalsafnanna hér (Landsbóka- og Háskólabókasafns) auk nokkurra annarra safna, eins og Náttúrufræðistofnunar og Seðlabanka, en þar er varðveittur hluti hins ágæta safns Þorsteins Jósepssonar. Nokkrir kunningjar mínir og aðrir bókamenn hafa líka orðið mér drjúg aðstoð. En þrátt fyrir þetta hef ég orðið að hlíta framsali annarra um margt af því sem hér er sagt. Ber þar fyrst að nefna Halldór Hermannsson, Cata- logue of the Icelandic Collection Bequeathed by Willard Fiske I—III (Ithaca, N.Y. 1914-1943) og Olaf Klose, Islandkatalog (Kiel 1931). Glöggar heimildir um nokkrar íslandsfrá- sagnir eru hjá Samuel E. Bring í Itineraria Svecana. Stockholm 1954, Eiler H. Schiötz í lt- ineraria Norvegica I—II. Oslo 1969—1985 og hjá Hjalmar Pettersen í Bibliotheca Norvegica I— IV. Christiana 1899-1924. Nokkrir sem skráðu frásagnir af þessum löndum brugðu sér líka til Islands og geta fararinnar í frá- sögn sinni. En allur vandi vex, þegar komið er að öðrum skrám, sem fæstar eru gerðar með bókfræði í huga, en fremur ætlaðar til leiðbeiningar safngestum og öðrum notend- um, sem ekki voru taldir hafa þörf á frekari vitneskju. Svo er um skrár þær hinar miklu, sem British Library (áður British Museum) hefur ládð gera um bókakost sinn. Sama er að segja um hina tröllstóru Samskrá þeirra bóka, sem varðveittar eru í bandarískum bókasöfnum (N. U. C.) og skrá yfir hið ágæta safn Vilhjálms Stefánssonar um heimskauta- bókmenndr. En það safn er nú varðveitt við Dartmouth-háskóla í New Hampshire í Bandaríkjunum. Af skrám þessum hafa skrár British Library og Vilhjálms Stefánssonar verið kannaðar til nokkurrar hlítar, en Sam- skránni bandarísku flett þar sem von þótti á vitneskju. Þar er þó ekki að finna nærri allar þær bækur, sem Island snerta og prentaðar eru í Bandaríkjunum. Niðurstaðan verður svipuð, þegar litið er yfir aðrar skrár, sem ég hef haft við hendina, t.a.m. Polar Record; John J. Horton, Iceland (World Bibliograpliical Series 37). Oxford, Santa Barbara 1983; Werner Schutzbach, Island. Bonn 1985; Josef Chavanne o.fl. Die Literatur ilber die Polar-Reg- ionen der Erde. Wien 1878, og Þorvaldur Thoroddsen, Landfrceðisaga íslands, en úr þessum skrám er sitt hvað tekið hér upp. Vitneskja um allmargar bækur er fengin frá ríkisbókasöfnum viðkomandi landa. Allar eru skrár þessar og önnur gögn, sem hér koma við sögu, að nokkru steyptar í sínu mótinu hver. Þetta hef ég freistað að sam- ræma og gefa skránni þannig skipulegri svip. Ef til vill má meta það mér til fordildar, að ég hef þegar því varð viðkomið tilfært í heild heiti þeirra bóka, sem prentaðar eru fyrir 1800, þó að dtlarnir séu stundum í lengra lagi. Bókum hvers höfundar er raðað í staf- rófsröð, en hafi sami útgefandi gert fleíri en eina gerð hennar, fylgjast þær að, þótt ritið hafi komið út á annarra vegum á sama ára- bili. Þýðingar fara á eftir frummáli og í staf- rófsröð, t.a.m. danska, enska, franska o.s.frv. Skammstafanir s.l. (án prentstaðar) og s.a. (án ártals) ætti lesandinn ekki að taka of bók- staflega. Við gerð bókarinnar var mjög stuðst við sérprentanir, þar sem oft er vísað til við- komandi tímarits eða bókar og aðeins getið bindatölu eða árgangs. Þá var undir hælinn lagt, hvort mér var kunnugt um útgáfustað eða ártal. Stundum kemur líka fyrir, að samnefnd tímarit eru gefin út í sama landi eða á sama málsvæði. Sleppt er ritum, sem erlendir menn unnu að í samlögum við Islendinga. Þó tímdi ég ekki að fella niður bók þeirra Collingwoods 3

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Blaðsíða 17
(22) Blaðsíða 18
(23) Blaðsíða 19
(24) Blaðsíða 20
(25) Blaðsíða 21
(26) Blaðsíða 22
(27) Blaðsíða 23
(28) Blaðsíða 24
(29) Blaðsíða 25
(30) Blaðsíða 26
(31) Blaðsíða 27
(32) Blaðsíða 28
(33) Blaðsíða 29
(34) Blaðsíða 30
(35) Blaðsíða 31
(36) Blaðsíða 32
(37) Blaðsíða 33
(38) Blaðsíða 34
(39) Blaðsíða 35
(40) Blaðsíða 36
(41) Blaðsíða 37
(42) Blaðsíða 38
(43) Blaðsíða 39
(44) Blaðsíða 40
(45) Blaðsíða 41
(46) Blaðsíða 42
(47) Blaðsíða 43
(48) Blaðsíða 44
(49) Blaðsíða 45
(50) Blaðsíða 46
(51) Blaðsíða 47
(52) Blaðsíða 48
(53) Blaðsíða 49
(54) Blaðsíða 50
(55) Blaðsíða 51
(56) Blaðsíða 52
(57) Blaðsíða 53
(58) Blaðsíða 54
(59) Blaðsíða 55
(60) Blaðsíða 56
(61) Blaðsíða 57
(62) Blaðsíða 58
(63) Blaðsíða 59
(64) Blaðsíða 60
(65) Blaðsíða 61
(66) Blaðsíða 62
(67) Blaðsíða 63
(68) Blaðsíða 64
(69) Blaðsíða 65
(70) Blaðsíða 66
(71) Blaðsíða 67
(72) Blaðsíða 68
(73) Blaðsíða 69
(74) Blaðsíða 70
(75) Blaðsíða 71
(76) Blaðsíða 72
(77) Blaðsíða 73
(78) Blaðsíða 74
(79) Blaðsíða 75
(80) Blaðsíða 76
(81) Blaðsíða 77
(82) Blaðsíða 78
(83) Blaðsíða 79
(84) Blaðsíða 80
(85) Blaðsíða 81
(86) Blaðsíða 82
(87) Blaðsíða 83
(88) Blaðsíða 84
(89) Blaðsíða 85
(90) Blaðsíða 86
(91) Blaðsíða 87
(92) Blaðsíða 88
(93) Blaðsíða 89
(94) Blaðsíða 90
(95) Blaðsíða 91
(96) Blaðsíða 92
(97) Blaðsíða 93
(98) Blaðsíða 94
(99) Blaðsíða 95
(100) Blaðsíða 96
(101) Blaðsíða 97
(102) Blaðsíða 98
(103) Blaðsíða 99
(104) Blaðsíða 100
(105) Blaðsíða 101
(106) Blaðsíða 102
(107) Blaðsíða 103
(108) Blaðsíða 104
(109) Blaðsíða 105
(110) Blaðsíða 106
(111) Blaðsíða 107
(112) Blaðsíða 108
(113) Blaðsíða 109
(114) Blaðsíða 110
(115) Blaðsíða 111
(116) Blaðsíða 112
(117) Blaðsíða 113
(118) Blaðsíða 114
(119) Blaðsíða 115
(120) Blaðsíða 116
(121) Blaðsíða 117
(122) Blaðsíða 118
(123) Blaðsíða 119
(124) Blaðsíða 120
(125) Blaðsíða 121
(126) Blaðsíða 122
(127) Blaðsíða 123
(128) Blaðsíða 124
(129) Blaðsíða 125
(130) Blaðsíða 126
(131) Blaðsíða 127
(132) Blaðsíða 128
(133) Blaðsíða 129
(134) Blaðsíða 130
(135) Blaðsíða 131
(136) Blaðsíða 132
(137) Blaðsíða 133
(138) Blaðsíða 134
(139) Blaðsíða 135
(140) Blaðsíða 136
(141) Blaðsíða 137
(142) Blaðsíða 138
(143) Blaðsíða 139
(144) Blaðsíða 140
(145) Blaðsíða 141
(146) Blaðsíða 142
(147) Blaðsíða 143
(148) Blaðsíða 144
(149) Blaðsíða 145
(150) Blaðsíða 146
(151) Blaðsíða 147
(152) Blaðsíða 148
(153) Blaðsíða 149
(154) Blaðsíða 150
(155) Blaðsíða 151
(156) Blaðsíða 152
(157) Blaðsíða 153
(158) Blaðsíða 154
(159) Blaðsíða 155
(160) Blaðsíða 156
(161) Blaðsíða 157
(162) Blaðsíða 158
(163) Blaðsíða 159
(164) Blaðsíða 160
(165) Blaðsíða 161
(166) Blaðsíða 162
(167) Blaðsíða 163
(168) Blaðsíða 164
(169) Saurblað
(170) Saurblað
(171) Band
(172) Band
(173) Kjölur
(174) Framsnið
(175) Kvarði
(176) Litaspjald