gerðist einhver skeleggasti málsvari hinnar nýju listar. í því skyni mundaði hann jafnt pennann sem pensilinn og varði skoðanir abstraktmálara af fádæma rökvísi. Af blaðaviðtölum sem höfð voru við listamanninn á sjötta áratugnum, má glöggt sjá hve samkvæmur hann var sjálfum sér. Valtýr hélt fram róttækustu hugmynd- um formsæismanna um fullkominn aðskilnað listar og raunveruleika. í því fólst sú staðhæfing að framsækin myndlist tilheyrði ekki lengur opnum kerfum háðum náttúrulegum fyrirmyndum, heldur lokuðum og sjálf- hverfum á borð við rökræna stærðfræði eða sjálfgilda tónsmíð. Máli sínu til stuðnings hófst hann handa um að hreinsa burt allan vott sýnilegs hlutveruleika úr myndum sínum. Jafnfram vísaði hann skýrt og skorin- ort á bug öllum fullyrðingum um að náttúran væri myndlistinni nauðsynlegur gnægtabrunnur. Að vísu játaði hann líkt og Þorvaldur Skúlason, að sjónin nærðist á sýnilegum fyrirbærum úr umhverfi manna. En það þýddi ekki að staðfæra þyrfti náttúruna sjálfa í myndverkinu. Með formum og litum gætu myndlistarmenn einfaldlega fylgt fordæmi tónskálda og skapað verk án nokkurrar skírskotunar til ytri veruleika. Afdráttarlaus afstaða Valtýs og félaga hans, þeirra sem aðhylltust óhlutbundna tjáningu, kom flestum íslendingum í opna skjöldu. Landsmenn voru aldir upp í rómantískri bókmenntahyggju sem setti þeim ekki aðrar kröfur en þær að þeir lærðu að njóta listaverka með tilfinningalegum hætti. Samkvæmt hefðinni átti listneysla að vera einhvers konar andlegt sturtubað þar sem listamaðurinn dengdi á þolendur nægilegum skammti af fegurð. Menn töldu að slík meðferð opnaði hjörtu þeirra fyrir göfgandi siðbót. Fæstir leiddu hug- ann að því að meðal skeleggustu unnenda svokallaðra fagurra lista var að finna menn á borð við þá Göring, Göbbels og Hitler. based on a misguided form of nationalism. Valtýr Pétursson was quick to get involved on returning from France for good and became one of the leading spokesmen of the new art form, using both pen and brush to defend the views of Abstract painters with great logic and panache. Newspaper interviews with the artist from the nineteen fifties reveal how true he was to his own convictions. Valtýr expounded the most radical ideas of the Formalists on the complete separation of art and reality including the assertion that avant-garde art no longer belonged to open systems dependent on natural forms but to closed autonomous ones similar to mathematical logic or absolute music. To support his views he began painting pictures in which no forms of concrete reality were at all visible. Furthermore he openly and decidedly dismissed any assertion that art was dependent on nature as a well of inspiration. Along with Þorvaldur Skúlason, he admitted that sight relied on visible phenomena from human environ- ment, but that this did not mean that these phenomena had to appear in the picture translated onto canvas. With form and colour the artist could simply follow the example of the composer and create a work of art without any reference to an outer reality. The explicit views of Valtýr and his colleagues, who supported free artistic expression, took most people in lceland completely by surprise; lcelanders had been brought up in a romantic literary culture which made no greater demands on them than that they learned to enjoy works of art through their emotions. The appreciation of art was thus traditionally supposed to be a kind of spiritual shower in which the artist poured an acceptable amount of natural beauty over the viewer. Such an experience was believed to open one’s heart to moral improvement. It never occurred to most people that among the most devoted lovers of the so-called fine arts were men like Goering, Goeb- bels and Hitler. 12

(1) Kápa
(2) Kápa
(3) Blaðsíða 1
(4) Blaðsíða 2
(5) Blaðsíða 3
(6) Blaðsíða 4
(7) Blaðsíða 5
(8) Blaðsíða 6
(9) Blaðsíða 7
(10) Blaðsíða 8
(11) Blaðsíða 9
(12) Blaðsíða 10
(13) Blaðsíða 11
(14) Blaðsíða 12
(15) Blaðsíða 13
(16) Blaðsíða 14
(17) Blaðsíða 15
(18) Blaðsíða 16
(19) Blaðsíða 17
(20) Blaðsíða 18
(21) Blaðsíða 19
(22) Blaðsíða 20
(23) Blaðsíða 21
(24) Blaðsíða 22
(25) Blaðsíða 23
(26) Blaðsíða 24
(27) Blaðsíða 25
(28) Blaðsíða 26
(29) Blaðsíða 27
(30) Blaðsíða 28
(31) Blaðsíða 29
(32) Blaðsíða 30
(33) Blaðsíða 31
(34) Blaðsíða 32
(35) Blaðsíða 33
(36) Blaðsíða 34
(37) Blaðsíða 35
(38) Blaðsíða 36
(39) Blaðsíða 37
(40) Blaðsíða 38
(41) Blaðsíða 39
(42) Blaðsíða 40
(43) Blaðsíða 41
(44) Blaðsíða 42
(45) Blaðsíða 43
(46) Blaðsíða 44
(47) Blaðsíða 45
(48) Blaðsíða 46
(49) Blaðsíða 47
(50) Blaðsíða 48
(51) Kápa
(52) Kápa
(53) Kvarði
(54) Litaspjald