
(12) Blaðsíða 2
2
stranJo copiosus, in refellendo cautionis, vigoris, dignitatís
laude œque præstans, in nulla 11011 arte pliilosophica egre-
gius; quara etiain adeo meritam commendationem a doctis-
simo Herdero est cousecutus; nonuunquam tamen frangit
sapientissimi viri fidem mira quædam credulitas & traditio-
nes miraculosas amplectendi festinatio.
Omnes autem, qui nohis saltem sint cogniti, id egerunt,
ut lianc quæstionem, de sermouis origiue iu alterutram par- i
tem traherent i. e. aut ut Deo aut ut homini hujus artis iu- '
ventionem totam trihuerent. IIoc certe valet de iis omui-
hus, quorum opera huc pertinentia nohis videre contigit, ah
ipso Platone usque ad Ilerderum; valet de De la Condemi-
ne, Ilousseau, Monboddonc, Suszmilcbio. Maupertvinum au-
tem opusculum modo i'ragmeutum quoddam est, sagacitate
quidem plenura, sed doctissimus auctor hauc rem aggressus
est uti prohlema quoddain geometricum, suæ artis morem Sc
demonstrandi rationem servans. Hoc certe fragmeutum vix
in alterutram partem trahitur.
Respectu pietatis omuino, credo, perinde est, utrum
Deurn docuisse, an hominem iuvenisse artem loquendi dici-
miM. í’riorcm tamen sententiam Herderus ludibrio habet,
imo negat impietate carere; adeo euiiu multifariam reperit
imperfectionem in hujus artis eleinentis, ut Deo iudiguum
judicet, ejusmodi artem formasse & docuisse. Quæ sane
minus tuta est argumentatio. Forte doctissimus auctor etiam
polypoda creare, vel ejusmodi aliud infiini ordinis animal,
siquem alium adeo vilis creaturæ auctorem potuisset imagi-
nari, Deo indiguum ceusuisset. Præterea quando dicimus
Deum quoque loquendi artem creasse, hoc certe de illa ser-
monis parte iutelligendum est, in qua omnia perfectionis se-
mina continentur. Semper enim spectaudum, sermonis, uti
cujuscuuque alius rei, quoddam esse ideale, quoddam etiarn
materiale; tumquo id , quod ideale magis est, a Deo inagis
immediate profectuin asseriinus, idvero, quod materiale,
mediate tantum ad Deuni debere referri, cum hoc formatum
sit per iutercedens arbitrium hominis. Libera itaque etiam
erit illa sententia ab impietate, quæ Deunx tuetur humani
sermonis auctorem.
Nobis autcm in hoc sermonis negotio, illa adeo usitata
distinctio inter divina & hiimana miuus apta videbatur. Nos
notum illud Schilleri dictum: ”Du sollst liey mir iu mei-
nem Himmel bleibeu,” non de poetis tautum intelligendum i
ducimus, verum de homine iu universum, & hoc credimus
homiuis suinmum & gravissimum privilegium. Primæ infan-
tiæ omnis nati parcntes liaud tutores modo sunt, veruin etianx
fautores, sustentatores. Et siquidem huinani generis origi-
nem a summo numine repetimus, paternam curam numiuis
infans inprimis hominum genus adjuvisse et fovisse, imperi-
tum rexisse speciali quadara ratioue, eique pericula aver-
runcasse, asserere haud dubitamus. Equidem hoc vix negant
adversarii, sed negant: diviuum hoc auxili'um nisi per solita
naturæ subsidia lioininibus impertiri, quæ quidein objectio,
etiamsi vera esset, nec potcst rebus humanis adimere divini-
(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða [1]
(6) Blaðsíða [2]
(7) Blaðsíða [3]
(8) Blaðsíða [4]
(9) Blaðsíða [5]
(10) Blaðsíða [6]
(11) Blaðsíða 1
(12) Blaðsíða 2
(13) Blaðsíða 3
(14) Blaðsíða 4
(15) Blaðsíða 5
(16) Blaðsíða 6
(17) Blaðsíða 7
(18) Blaðsíða 8
(19) Blaðsíða 9
(20) Blaðsíða 10
(21) Blaðsíða 11
(22) Blaðsíða 12
(23) Blaðsíða 13
(24) Blaðsíða 14
(25) Blaðsíða 15
(26) Blaðsíða 16
(27) Blaðsíða 17
(28) Blaðsíða 18
(29) Blaðsíða 19
(30) Blaðsíða 20
(31) Blaðsíða 21
(32) Blaðsíða 22
(33) Blaðsíða 23
(34) Blaðsíða 24
(35) Blaðsíða 25
(36) Blaðsíða 26
(37) Blaðsíða 27
(38) Blaðsíða 28
(39) Blaðsíða 29
(40) Blaðsíða 30
(41) Blaðsíða 31
(42) Blaðsíða 32
(43) Blaðsíða 33
(44) Blaðsíða 34
(45) Blaðsíða 35
(46) Blaðsíða 36
(47) Blaðsíða 37
(48) Blaðsíða 38
(49) Blaðsíða 39
(50) Blaðsíða 40
(51) Blaðsíða 41
(52) Blaðsíða 42
(53) Saurblað
(54) Saurblað
(55) Band
(56) Band
(57) Kjölur
(58) Framsnið
(59) Kvarði
(60) Litaspjald
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða [1]
(6) Blaðsíða [2]
(7) Blaðsíða [3]
(8) Blaðsíða [4]
(9) Blaðsíða [5]
(10) Blaðsíða [6]
(11) Blaðsíða 1
(12) Blaðsíða 2
(13) Blaðsíða 3
(14) Blaðsíða 4
(15) Blaðsíða 5
(16) Blaðsíða 6
(17) Blaðsíða 7
(18) Blaðsíða 8
(19) Blaðsíða 9
(20) Blaðsíða 10
(21) Blaðsíða 11
(22) Blaðsíða 12
(23) Blaðsíða 13
(24) Blaðsíða 14
(25) Blaðsíða 15
(26) Blaðsíða 16
(27) Blaðsíða 17
(28) Blaðsíða 18
(29) Blaðsíða 19
(30) Blaðsíða 20
(31) Blaðsíða 21
(32) Blaðsíða 22
(33) Blaðsíða 23
(34) Blaðsíða 24
(35) Blaðsíða 25
(36) Blaðsíða 26
(37) Blaðsíða 27
(38) Blaðsíða 28
(39) Blaðsíða 29
(40) Blaðsíða 30
(41) Blaðsíða 31
(42) Blaðsíða 32
(43) Blaðsíða 33
(44) Blaðsíða 34
(45) Blaðsíða 35
(46) Blaðsíða 36
(47) Blaðsíða 37
(48) Blaðsíða 38
(49) Blaðsíða 39
(50) Blaðsíða 40
(51) Blaðsíða 41
(52) Blaðsíða 42
(53) Saurblað
(54) Saurblað
(55) Band
(56) Band
(57) Kjölur
(58) Framsnið
(59) Kvarði
(60) Litaspjald