
(15) Blaðsíða 13
kröfur um, að launavinnandi konur ættu rétt á fæðingarorlofi án þess að laun þeirra
væru skert.
í lögunum um Almannatryggingar frá 1946 voru ákvæði um bamalífeyri, sem
greiða skyldi öryrkjum, ellilífeyrisþegum og ekkjum. Það sjónarmið, að gift kona sé
á framfæri manns síns gengur eins og rauður þráður í gegnum lögin frá 1946. Þar er
ákvæði um fæðingarstyrk fyrir allar mæður og nokkra viðbót fengu konur, sem
lögðu niður launaða vinnu, en gift kona því aðeins, að eiginmaðurinn gætí ekki séð
henni farborða. Sama giltí um sjúkradagpeninga. Bamalífeyrir var greiddur ef bam
áttí ekki vinnufæran föður á lífi, en væri bamið móðurlaust kom til greina að veita
föður þess nokkra hjálp, ef hann gat ekki séð fyrir fjölskyldunni.Engu að síður
fengu konur ýmsar réttarbætur 1946 og aukið afkomuöryggi. Þó voru felld niður
ákvæði um mæðralaun, þ.e. viðurkenning á vinnu einstæðrar móður, sem hefur fyrir
bömum að sjá. Árið 1951 var lögunum breytt og fæðingarstyrkur náði nú tíl allra
jafnt. Stðar, þegar fjölskyldumyndin var tekin að breytast, varð tíl harla einkennilegt
orðalag, t.d. í breytíngum 1963: Tryggingaráð getur ákveðið að greiða ekkli allt að
fullum bamalífeyri, "ef fráfall eiginkonu veldur tílfinnanlegri röskun á afkomu
hans." 57)
Alþýðusambandið tók lítíð á þessu hagsmunamáli kvenna ef frá em talin þing
þess 1958 og 1960. Áskoranir þess tíl stéttarfélaga um kiöfur til fasðingarorlofs bám
lftinn árangur. Einungis tvö stéttarfélög, bæði í Reykjavík, fengu fram kröfuna um
fæðingarorlof. Það er ljóst, að þessar kröfur hafa ekki verið efstar á lista
hagsmunamála á þessum ámm. Úr því að umtalsverðar efnahagslegar byrðar vom
lagðar á vinnuveitandann vegna fæðingarorlofs, hljóta konur að hafa verið óæskilegri
starfsmenn en karlar frá sjónarmiði vinnuveitandans. Þess vegna var það sízt til
hagsbóta fyrir konur að þrýsta á hann um ákvarðanir um fæðingaroriof. Það var
fullljóst, að löggjafinn varð að leysa vandamálið. Á sjöunda áratug var mikil
eftírspum eftir vinnuafli og þátttaka kvenna á vinnumarkaði jókst ört. Árið 1968
fengu 24.800 konur yfir 25.000 króna árslaun. Þær konur, sem þá höfðu rétt til
fæðingarorlofs vom rúmlega 2000. Því var það afar þýðingarmikið stómm hópi
kvenna, að þetta mikla hagsmunamál kæmist f höfn.
Þegar komið er fram um 1970 fengu mörg af þeim málum, sem lengi hafði verið
barizt fyrir, nýjan byr í kjölfar þeirrar bylgju frelsis og uppreisnar gegn rfkjandi
ástandi, sem gekk yfir Vesturlönd í lok sjöunda áratugar. Konur urðu meðvitaðri um
stöðu sína og misræmi milli raunvemleikans og þess sem þær óskuðu sér.
Núgildandi lög um Almannatryggingar era frá 1971. 58) Við gerð þeirra laga var
tekið mið af ýmsum gmndvallaratriðum í tillögum KRFÍ um tryggingamál. Þar með
(1) Kápa
(2) Kápa
(3) Blaðsíða 1
(4) Blaðsíða 2
(5) Blaðsíða 3
(6) Blaðsíða 4
(7) Blaðsíða 5
(8) Blaðsíða 6
(9) Blaðsíða 7
(10) Blaðsíða 8
(11) Blaðsíða 9
(12) Blaðsíða 10
(13) Blaðsíða 11
(14) Blaðsíða 12
(15) Blaðsíða 13
(16) Blaðsíða 14
(17) Blaðsíða 15
(18) Blaðsíða 16
(19) Blaðsíða 17
(20) Blaðsíða 18
(21) Blaðsíða 19
(22) Blaðsíða 20
(23) Blaðsíða 21
(24) Blaðsíða 22
(25) Kvarði
(26) Litaspjald
(2) Kápa
(3) Blaðsíða 1
(4) Blaðsíða 2
(5) Blaðsíða 3
(6) Blaðsíða 4
(7) Blaðsíða 5
(8) Blaðsíða 6
(9) Blaðsíða 7
(10) Blaðsíða 8
(11) Blaðsíða 9
(12) Blaðsíða 10
(13) Blaðsíða 11
(14) Blaðsíða 12
(15) Blaðsíða 13
(16) Blaðsíða 14
(17) Blaðsíða 15
(18) Blaðsíða 16
(19) Blaðsíða 17
(20) Blaðsíða 18
(21) Blaðsíða 19
(22) Blaðsíða 20
(23) Blaðsíða 21
(24) Blaðsíða 22
(25) Kvarði
(26) Litaspjald