ocli råknade vanliget) efter alnmått *). De danska konun- garne egnade ingen uppmårksamhet at Island. De island- ska håfdatecknarne forklara sitt Hiderneslands stora forfall genom en yttre, tillfiillig orsak; år 1402 utbrot en rys- lig sjukdom och spridde sig dfver alla delar af on: hela forsamlingar utdogo och i Skalholt voro blott biskopen och tvenne laici dfriga; farsoten rasade 1402—1404. Hårpå foljde en altman boskapssjukdom 1403. Konster, veten- skaper, nåringar, åkerbruk och saltfabriker aftogo sedan. Den politiska tråldomen hindrade återupplifning. Håri lig- ger dock troligen ofverdrift. Fysiska olyckor, såsom nu for tiden, strånga vintrar, felslaget fiske, ofversvåmningar, jordbåfningar, pest och boskapssjuka egde fordom rum så val som i lt!:de seklet’*). I denna sista period ånda till reformationen forsvinna nåstan alla spår af vetenskaplig bildning: skolorna forfollo, knapt de forstå elementerna lårdes; latinet blef nåstan alldeles okåndt; flera biskopar fdrstodo det ej; med Tyska, sårdeles Plattyska och En- gelska, voro Islåndarne tnera fortrogne, helst de ånnu stodo i berdring med England och hansiska, serdeles bre- miska och hamburgska kdpmån, som ofta ofvervintrade på on. Tyskarne hade på flera stållen nederlagsplatser, som de till och med forsågo med skansar ***). Poesien fann ånnu understundom en dyrkare, såsom t. ex. Sigurd Fostre, Lopt Guttormsson hinn Kiki, begge från borjan af 13:de seklet, och sednare Jonas Halli. Af denna historiska framstållning framstå såsom resul- tat fdljande satser: 1) Norrmånnen voro fore kristen- domens inforande ett helt och hållet obildadt folk, likval ej mer på lågsta kulturstadiet, emedan många omståndig- heter hade uppfordrat och lifvat dem till utveckling af sina krafter. 2) Fore kristendomen lanns i norden ingen skrifkonst, som kunde begagnas till bevarande af något historiskt factum eller i allmanhet till uppteckning. 5) All kultur utgick från kristendomen, som tillfordes norr- Sålunda uppltoin namnet vadmal (vadmal), egcntligen beteclinande ctt visst mål eller målt af tyg (våd = ”i hvita Vadum), lilisoin sad måttes efter spanninål o. s. v. Vtfj:s anm. Landnamab. Ilibang 581, o89. ***) 01, Olavius: ukonoinisl; Itcisc I. 23 ocb ficrestådcs. 4.

(1) Blaðsíða 1
(2) Blaðsíða 2
(3) Blaðsíða 3
(4) Blaðsíða 4
(5) Blaðsíða 5
(6) Blaðsíða 6
(7) Blaðsíða 7
(8) Blaðsíða 8
(9) Blaðsíða 9
(10) Blaðsíða 10
(11) Blaðsíða 11
(12) Blaðsíða 12
(13) Blaðsíða 13
(14) Blaðsíða 14
(15) Blaðsíða 15
(16) Blaðsíða 16
(17) Blaðsíða 17
(18) Blaðsíða 18
(19) Blaðsíða 19
(20) Blaðsíða 20
(21) Blaðsíða 21
(22) Blaðsíða 22
(23) Blaðsíða 23
(24) Blaðsíða 24
(25) Blaðsíða 25
(26) Blaðsíða 26
(27) Blaðsíða 27
(28) Blaðsíða 28
(29) Blaðsíða 29
(30) Blaðsíða 30
(31) Blaðsíða 31
(32) Blaðsíða 32
(33) Blaðsíða 33
(34) Blaðsíða 34
(35) Blaðsíða 35
(36) Blaðsíða 36
(37) Blaðsíða 37
(38) Blaðsíða 38
(39) Blaðsíða 39
(40) Blaðsíða 40
(41) Blaðsíða 41
(42) Blaðsíða 42
(43) Blaðsíða 43
(44) Blaðsíða 44
(45) Blaðsíða 45
(46) Blaðsíða 46
(47) Blaðsíða 47
(48) Blaðsíða 48
(49) Blaðsíða 49
(50) Blaðsíða 50
(51) Blaðsíða 51
(52) Blaðsíða 52
(53) Blaðsíða 53
(54) Blaðsíða 54
(55) Blaðsíða 55
(56) Blaðsíða 56
(57) Blaðsíða 57
(58) Blaðsíða 58
(59) Blaðsíða 59
(60) Blaðsíða 60
(61) Blaðsíða 61
(62) Blaðsíða 62
(63) Blaðsíða 63
(64) Blaðsíða 64
(65) Blaðsíða 65
(66) Blaðsíða 66
(67) Blaðsíða 67
(68) Blaðsíða 68
(69) Blaðsíða 69
(70) Blaðsíða 70
(71) Blaðsíða 71
(72) Blaðsíða 72
(73) Blaðsíða 73
(74) Blaðsíða 74
(75) Blaðsíða 75
(76) Blaðsíða 76
(77) Blaðsíða 77
(78) Blaðsíða 78
(79) Blaðsíða 79
(80) Blaðsíða 80
(81) Blaðsíða 81
(82) Blaðsíða 82