yfir þessum skóla, og ofan á hann vil ég byggja. — Ég vil bæta ofan á hann realbekk, svo að hann geti haldið áfram að vera gagnfræðaskóli, fulikominn og hliðstæður slíkum skólum erlendum. Þeir sem taka hér realpróf hafi sama rétt og realstúdentar á Norðurlöndum, hafi t.d. aðgang að hinum sömu æðri skólum. — En til þess að þeir sem vilja ná stúdentsprófi þurfi ekki héðan að fara til þess, séu hér líka Gymnasiumdeildirnar þrjár. Þessi skóla- og kennaraskipti eins og nú er, eru hin mesta óhæfa frá pedagogisku sjónarmiði, þegar betur er að gáð. Blessaður hugsaðu um þetta með mér og styddu mig í þessu máli. Samkeppni milli tveggja jafnstæðra skóla er að mínu áliti lang líklegasta meðalið við ástandi því og aflagi, sem náð hefur að festa rætur í skólanum syðra til stórtjóns fyrir land og lýð. — Eins og þú veist er lærða deildin í Reykjavík filologhornið af almenna skólanum danska, en hér vildi ég hafa það fysisk-mathematiska að minnsta kosti til að byrja með. Bara mér entist nú aldur og heilsa til að garfa í þessu.“ Lítill vafi er á, að Stefán hefir leitað víðar fylgis við málið með bréfaskriftum. Þannig segir Klemens Jónsson í þingræðu 1927 að Stefán hafi skrifað sér ...mörg eldheit áskorunarbréf um að styðja þetta mál en ég sá mér það ekki fært, meðal annars vegna þess að mér hraus hugur við hinni miklu stúdentafjölgun, og vildi ég ekki verða þess valdandi, að stefnt væri í óefni með frekari fjölgun stúdenta". (Alþt. 1927 C 396). Af því, sem hér er sagt má ljóst vera, að krafan um menntaskóla á Akureyri hlaut að koma fram von bráðar. Sambandið milli skólanna hafði sýnt sig vera meingallað, og engin von til að Norðlendingar yndu því til lengdar að vera settir skör lægra í skólamál- um en Reykjavík. Fyrri lotan Stefán Stefánsson Eins og vænta mátti varð það Stefán skóla- meistari sem hóf sóknina fyrir stofnun menntaskóla nyrðra, með tveimur löngum greinum, sem hann skrifaði í Norðurland 1917. Það kann að vekja nokkra furðu, að Stefán skyldi ekki hreyfa þessu máli fyrr á opinber- um vettvangi, meðan hann sat enn á þingi og átti greiðan aðgang að ráðamönnum þjóðar- innar. Sennilegt er að hann hafi hugsað sér, að láta skólann afla sér fyrst þess orðstírs, að torvelt yrði að neita honum um aukin réttindi, þegar eftir yrði leitað. Enda lagði hann kapp á, að skólinn fyllti sem best upp þær kröfur, sem til hans voru gerðar, og vandaði sem best val kennara og kennslu alla og skólastjórn. Enn má þar nokkru hafa valdið, að hann bar menntun alþýðu mjög fyrir brjósti, og mun hafa rennt grun í, að ef skólinn yrði fullkom- inn menntaskóli og tæki að brautskrá stúd- enta, mundi draga úr hlutverki hans sem al- þýðuskóla. Af áðurgreindu bréfi hans til dr. Valtýs má sjá, að hann hefir í lengstu lög viljað reyna til þrautar, hvernig sambandið milli skólanna mundi gefast. En það hefir sýnilega valdið honum sárum vonbrigðum, sem sjá má af beiskjunni í bréfinu, og þá voru ekki önnur úrræði en að gera skólann að fullkomnum menntaskóla, eins og draumur velunnara hans hafði verið frá öndverðu. Umræðan um skólamálið hófst með smá- grein í Norðurlandi 17. febr. 1917, en ritstjóri þess var þá Jón Stefánsson. Þetta var í raun- inni fréttaklausa um Gagnfræðaskólann og starfsemi hans þá um veturinn. En síðar er að því vikið, hve mikið mein það sé Norðlend- ingum, að ekki sé unnt að ljúka hér stúdents- prófi, og hve miklu þeim sé gert örðugra fyrir en Sunnlendingum í því efni, „að vér ekki tölum um Reykvíkinga“, og þurfi hér að komast á meiri jöfnuður, enda sé því spáð, að sú krafa rísi „áður en langt um líði, að Hóla- stifti hið forna fái skóla sinn aftur . .. að öllu jafnfullkominn og réttháan og skólann syðra“. (Nl. 1917, 6. tbl.). Til þessa greinarstúfs skírskotar Stefán þegar í upphafi fyrri greinar sinnar. Rekur hann síðan í grein sinni sögulegan gang málsins allt frá uppástungum Þjóðfundar- manna 1851 um endurreisn Hólaskóla og allt til að breytingin var gerð á gagnfræðanáminu á Akureyri og í Reykjavík, og sambandinu komið á milli skólanna nyrðra og syðra, en „þetta fyrirkomulag hefur því miður ekki gefist eins vel og menn gerðu sér vonir um. Af þeim ástæðum væri full þörf að breyta til“. Hann telur að „það sé beint skilyrði fyrir því að hin æðri skólamál komist í viðunandi horf“ að norðlenski skólinn sé fyllilega jafn- oki hins. Hann gerir mikið úr því að „holl samkeppni skapaðist milli skólanna, sem hefði örvandi og frjóvgandi áhrif og varnaði kyrrstöðu og fúa“. Meðal annars er svo kom- ist að orði: „Norðurland er allólíkt Suðurlandi að náttúrufari, og Norðlendingar frábrugðnir Sunnlendingum að skapferli og lyndiseinkunnum yfirleitt. Vafalaust mundu hinir ólíku eðlisþættir móta skólana að ýmsu leyti. Varla mundi hjá því fara, að norðlensku stúdentarnir fengju á sig annan andlegan svipblæ í norðlenska sólskininu, frostinu og hreinviðrinu en þeir sunnlensku, en hvor skólinn um sig ætti þá líka að eiga hægra með að hrein- rækta, ef svo mætti að orði kveða hið besta og göfugasta, sem umhverfið hefði að geyma og lyfta því í æðra veldi". (Nl. 1917, 9. tbl ). Skoraði Stefán á blöð og þingmenn á Norður- og Austurlandi að ljá málinu brautargengi.

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Saurblað
(6) Saurblað
(7) Saurblað
(8) Saurblað
(9) Blaðsíða I
(10) Blaðsíða II
(11) Blaðsíða III
(12) Blaðsíða IV
(13) Blaðsíða V
(14) Blaðsíða VI
(15) Blaðsíða VII
(16) Blaðsíða VIII
(17) Blaðsíða IX
(18) Blaðsíða X
(19) Blaðsíða XI
(20) Blaðsíða XII
(21) Blaðsíða XIII
(22) Blaðsíða XIV
(23) Blaðsíða XV
(24) Blaðsíða XVI
(25) Blaðsíða XVII
(26) Blaðsíða XVIII
(27) Blaðsíða XIX
(28) Blaðsíða XX
(29) Blaðsíða XXI
(30) Blaðsíða XXII
(31) Blaðsíða XXIII
(32) Blaðsíða XXIV
(33) Blaðsíða 1
(34) Blaðsíða 2
(35) Blaðsíða 3
(36) Blaðsíða 4
(37) Blaðsíða 5
(38) Blaðsíða 6
(39) Blaðsíða 7
(40) Blaðsíða 8
(41) Blaðsíða 9
(42) Blaðsíða 10
(43) Blaðsíða 11
(44) Blaðsíða 12
(45) Blaðsíða 13
(46) Blaðsíða 14
(47) Blaðsíða 15
(48) Blaðsíða 16
(49) Blaðsíða 17
(50) Blaðsíða 18
(51) Blaðsíða 19
(52) Blaðsíða 20
(53) Blaðsíða 21
(54) Blaðsíða 22
(55) Blaðsíða 23
(56) Blaðsíða 24
(57) Blaðsíða 25
(58) Blaðsíða 26
(59) Blaðsíða 27
(60) Blaðsíða 28
(61) Blaðsíða 29
(62) Blaðsíða 30
(63) Blaðsíða 31
(64) Blaðsíða 32
(65) Blaðsíða 33
(66) Blaðsíða 34
(67) Blaðsíða 35
(68) Blaðsíða 36
(69) Blaðsíða 37
(70) Blaðsíða 38
(71) Blaðsíða 39
(72) Blaðsíða 40
(73) Blaðsíða 41
(74) Blaðsíða 42
(75) Blaðsíða 43
(76) Blaðsíða 44
(77) Blaðsíða 45
(78) Blaðsíða 46
(79) Blaðsíða 47
(80) Blaðsíða 48
(81) Blaðsíða 49
(82) Blaðsíða 50
(83) Blaðsíða 51
(84) Blaðsíða 52
(85) Blaðsíða 53
(86) Blaðsíða 54
(87) Blaðsíða 55
(88) Blaðsíða 56
(89) Blaðsíða 57
(90) Blaðsíða 58
(91) Blaðsíða 59
(92) Blaðsíða 60
(93) Blaðsíða 61
(94) Blaðsíða 62
(95) Blaðsíða 63
(96) Blaðsíða 64
(97) Blaðsíða 65
(98) Blaðsíða 66
(99) Blaðsíða 67
(100) Blaðsíða 68
(101) Blaðsíða 69
(102) Blaðsíða 70
(103) Blaðsíða 71
(104) Blaðsíða 72
(105) Blaðsíða 73
(106) Blaðsíða 74
(107) Blaðsíða 75
(108) Blaðsíða 76
(109) Blaðsíða 77
(110) Blaðsíða 78
(111) Blaðsíða 79
(112) Blaðsíða 80
(113) Blaðsíða 81
(114) Blaðsíða 82
(115) Blaðsíða 83
(116) Blaðsíða 84
(117) Blaðsíða 85
(118) Blaðsíða 86
(119) Blaðsíða 87
(120) Blaðsíða 88
(121) Blaðsíða 89
(122) Blaðsíða 90
(123) Blaðsíða 91
(124) Blaðsíða 92
(125) Blaðsíða 93
(126) Blaðsíða 94
(127) Blaðsíða 95
(128) Blaðsíða 96
(129) Blaðsíða 97
(130) Blaðsíða 98
(131) Blaðsíða 99
(132) Blaðsíða 100
(133) Blaðsíða 101
(134) Blaðsíða 102
(135) Blaðsíða 103
(136) Blaðsíða 104
(137) Blaðsíða 105
(138) Blaðsíða 106
(139) Blaðsíða 107
(140) Blaðsíða 108
(141) Blaðsíða 109
(142) Blaðsíða 110
(143) Blaðsíða 111
(144) Blaðsíða 112
(145) Blaðsíða 113
(146) Blaðsíða 114
(147) Blaðsíða 115
(148) Blaðsíða 116
(149) Blaðsíða 117
(150) Blaðsíða 118
(151) Blaðsíða 119
(152) Blaðsíða 120
(153) Blaðsíða 121
(154) Blaðsíða 122
(155) Blaðsíða 123
(156) Blaðsíða 124
(157) Blaðsíða 125
(158) Blaðsíða 126
(159) Blaðsíða 127
(160) Blaðsíða 128
(161) Blaðsíða 129
(162) Blaðsíða 130
(163) Blaðsíða 131
(164) Blaðsíða 132
(165) Blaðsíða 133
(166) Blaðsíða 134
(167) Blaðsíða 135
(168) Blaðsíða 136
(169) Blaðsíða 137
(170) Blaðsíða 138
(171) Blaðsíða 139
(172) Blaðsíða 140
(173) Blaðsíða 141
(174) Blaðsíða 142
(175) Blaðsíða 143
(176) Blaðsíða 144
(177) Blaðsíða 145
(178) Blaðsíða 146
(179) Blaðsíða 147
(180) Blaðsíða 148
(181) Blaðsíða 149
(182) Blaðsíða 150
(183) Blaðsíða 151
(184) Blaðsíða 152
(185) Blaðsíða 153
(186) Blaðsíða 154
(187) Blaðsíða 155
(188) Blaðsíða 156
(189) Blaðsíða 157
(190) Blaðsíða 158
(191) Blaðsíða 159
(192) Blaðsíða 160
(193) Blaðsíða 161
(194) Blaðsíða 162
(195) Blaðsíða 163
(196) Blaðsíða 164
(197) Blaðsíða 165
(198) Blaðsíða 166
(199) Blaðsíða 167
(200) Blaðsíða 168
(201) Blaðsíða 169
(202) Blaðsíða 170
(203) Blaðsíða 171
(204) Blaðsíða 172
(205) Blaðsíða 173
(206) Blaðsíða 174
(207) Blaðsíða 175
(208) Blaðsíða 176
(209) Blaðsíða 177
(210) Blaðsíða 178
(211) Blaðsíða 179
(212) Blaðsíða 180
(213) Blaðsíða 181
(214) Blaðsíða 182
(215) Blaðsíða 183
(216) Blaðsíða 184
(217) Blaðsíða 185
(218) Blaðsíða 186
(219) Blaðsíða 187
(220) Blaðsíða 188
(221) Blaðsíða 189
(222) Blaðsíða 190
(223) Blaðsíða 191
(224) Blaðsíða 192
(225) Blaðsíða 193
(226) Blaðsíða 194
(227) Blaðsíða 195
(228) Blaðsíða 196
(229) Blaðsíða 197
(230) Blaðsíða 198
(231) Blaðsíða 199
(232) Blaðsíða 200
(233) Blaðsíða 201
(234) Blaðsíða 202
(235) Blaðsíða 203
(236) Blaðsíða 204
(237) Blaðsíða 205
(238) Blaðsíða 206
(239) Blaðsíða 207
(240) Blaðsíða 208
(241) Blaðsíða 209
(242) Blaðsíða 210
(243) Blaðsíða 211
(244) Blaðsíða 212
(245) Blaðsíða 213
(246) Blaðsíða 214
(247) Blaðsíða 215
(248) Blaðsíða 216
(249) Blaðsíða 217
(250) Blaðsíða 218
(251) Blaðsíða 219
(252) Blaðsíða 220
(253) Blaðsíða 221
(254) Blaðsíða 222
(255) Blaðsíða 223
(256) Blaðsíða 224
(257) Blaðsíða 225
(258) Blaðsíða 226
(259) Blaðsíða 227
(260) Blaðsíða 228
(261) Blaðsíða 229
(262) Blaðsíða 230
(263) Blaðsíða 231
(264) Blaðsíða 232
(265) Blaðsíða 233
(266) Blaðsíða 234
(267) Blaðsíða 235
(268) Blaðsíða 236
(269) Blaðsíða 237
(270) Blaðsíða 238
(271) Blaðsíða 239
(272) Blaðsíða 240
(273) Blaðsíða 241
(274) Blaðsíða 242
(275) Blaðsíða 243
(276) Blaðsíða 244
(277) Blaðsíða 245
(278) Blaðsíða 246
(279) Blaðsíða 247
(280) Blaðsíða 248
(281) Blaðsíða 249
(282) Blaðsíða 250
(283) Blaðsíða 251
(284) Blaðsíða 252
(285) Blaðsíða 253
(286) Blaðsíða 254
(287) Blaðsíða 255
(288) Blaðsíða 256
(289) Blaðsíða 257
(290) Blaðsíða 258
(291) Blaðsíða 259
(292) Blaðsíða 260
(293) Blaðsíða 261
(294) Blaðsíða 262
(295) Blaðsíða 263
(296) Blaðsíða 264
(297) Blaðsíða 265
(298) Blaðsíða 266
(299) Blaðsíða 267
(300) Blaðsíða 268
(301) Blaðsíða 269
(302) Blaðsíða 270
(303) Blaðsíða 271
(304) Blaðsíða 272
(305) Blaðsíða 273
(306) Blaðsíða 274
(307) Blaðsíða 275
(308) Blaðsíða 276
(309) Blaðsíða 277
(310) Blaðsíða 278
(311) Blaðsíða 279
(312) Blaðsíða 280
(313) Blaðsíða 281
(314) Blaðsíða 282
(315) Blaðsíða 283
(316) Blaðsíða 284
(317) Blaðsíða 285
(318) Blaðsíða 286
(319) Blaðsíða 287
(320) Blaðsíða 288
(321) Blaðsíða 289
(322) Blaðsíða 290
(323) Blaðsíða 291
(324) Blaðsíða 292
(325) Blaðsíða 293
(326) Blaðsíða 294
(327) Blaðsíða 295
(328) Blaðsíða 296
(329) Blaðsíða 297
(330) Blaðsíða 298
(331) Blaðsíða 299
(332) Blaðsíða 300
(333) Blaðsíða 301
(334) Blaðsíða 302
(335) Blaðsíða 303
(336) Blaðsíða 304
(337) Blaðsíða 305
(338) Blaðsíða 306
(339) Blaðsíða 307
(340) Blaðsíða 308
(341) Blaðsíða 309
(342) Blaðsíða 310
(343) Blaðsíða 311
(344) Blaðsíða 312
(345) Blaðsíða 313
(346) Blaðsíða 314
(347) Blaðsíða 315
(348) Blaðsíða 316
(349) Blaðsíða 317
(350) Blaðsíða 318
(351) Blaðsíða 319
(352) Blaðsíða 320
(353) Blaðsíða 321
(354) Blaðsíða 322
(355) Blaðsíða 323
(356) Blaðsíða 324
(357) Blaðsíða 325
(358) Blaðsíða 326
(359) Blaðsíða 327
(360) Blaðsíða 328
(361) Saurblað
(362) Saurblað
(363) Saurblað
(364) Saurblað
(365) Saurblað
(366) Saurblað
(367) Band
(368) Band
(369) Kjölur
(370) Framsnið
(371) Kvarði
(372) Litaspjald