Sprengingin á Möðruvöllum Hún fór fram í svefnloftum. Möguleiki hennar lá í byggingu rúmanna. í þeim var rimlabotn. Á rimlunum hvíldi stangdýna og skákoddi. Þegar rekkjumaður hafði lagzt fyrir, klukkan orðin 10 og ljósið slökkt, gat orðið sprenging. Rekkjumaður kemst á hreyfingu, gefur frá sér hljóð eða fáein vel valin orð, er að vísu eigi stoða. Hann lyftist hærra, hærra, sem bátur á báru. Rimlum rignir niður, og rekkjumaður steypist loks úr háalofti með dýnuna ofan á sér á grúfu yfir í rúm nágrannans. En upp úr opnu rúmstæð- inu hleypursprengjuvaldur. Honum liggurá að ná dyrum, áður en kveikt verður, og helzt komast inn í sitt loft og loka, áður en náð verður. Slíks launvígs bar svo nauðsyn til að hefna eitthvert kvöld síðar, þegar sizt varði. — Þótti tiltölulega ónæðissamt í legurúmi, er sprenging hitti, og verknaðurinn reyndar hinar verstu búsifjar, þeim er fyrir varð og samloftungum öllum. (Jón Björnsson Minn- ingar 230) þvert hús, og kennslustofurnar, sem aðeins voru tvær, voru á vinstri hönd, þegar inn var gengið, fyrsta bekkjar við vesturhlið, annars bekkjar að austan. En til hægri handar, eða sunnan við ganginn, var íbúð skólastjóra. Gangur var og um þvert á næstu hæð. Norðan við hann voru tvö svefnherbergi, hið vestara nefnt Kaldi- dalur, hið austara Ódáðahraun. Sunnan við ganginn, gegnt Ódáðahrauni, var þriðja svefnherbergið, það var ýmist kallað Garðaríki eða Stássstofan. Fjórða herbergið á þessari hæð var nefnt „Safnið", þar voru geymd ýmis kennsluáhöld, svo sem landabréf og náttúrugripir, það lítið að til var, og bækur. Loks var svo efsta hæðin. Kvistur var að austan. Þar hafði Hjaltalín skólastjóri skrifstofu. Við suðurstofu var herbergi, frekar lítið, sem nefnt var spítali. Þangað voru fluttir piltar, sem veiktust, ef um langvarandi veikindi var að ræða. Hitt af þessari hæð var notað til ýmislegrar geymslu, nema þó ein lítil kompa við norðurstafn, svo kölluð Náströnd. Þar bjó Halldór Briem, kennari. — Karl nokkur sagðist kunna eina bæn „og brúka hana til alls“. — Svo varð Briem að hafa það með Náströnd. Þar svaf hann, þar geymdi hann það litla, sem hann hafði í eftir- dragi af munum, þar vann hann það, sem hann vann utan kennslustunda, og þar neytti hann síns fátæklega brauðs. Ég segi fátæklega, því að hann hafði „skrínu- kost“. — Brauð keypti hann á Akureyri, einn kindar- skrokk eða svo fékk hann hvert haust, það var verkað og geymt úti í Spónsgerði, og fékk hann það soðið þaðan smátt og smátt. Þannig tíndi hann matvælin saman úr ýmsum áttum, en baukaði sjálfur við matreiðsluna, að svo miklu leyti sem um slíkt gat verið að ræða. Eins og áður er sagt, voru svefnherbergi aðeins þrjú. Jafnvel þó að þau væru talsvert stór, voru þó þrengslin mikil. f hverju þeirra urðu 13-14 piltar að sofa. Næstum hver þeirra hafði með sér koffort, og urðu þau þar að vera. Ofn var að vísu í hverri svefnstofu, en viðburður mátti það heita, ef í þá var lagt. Annað hvort hafa öll eldstæði skólans verið vond eða þá illa hirt. Man ég oft eftir kveljandi reyk. Tveir stampar voru í hverju svefn- lofti, annar undir hreint vatn, sem piltar áttu að þvo sér úr, hinn undir skolpið. Flestir sváfu einir, enda rúmin of þröng fyrir tvo. Það voru trébeddar, fremur klunnalegir. Rúmfatnaður var heldur ósjálegur. Teppin, sem við átt- um að hafa ofan á okkur, kannski 2-3, vildu druslast sundur og sparkast síðan niður á gólf. Þótti sumum þetta svo skjóllítið, að þeir fengu yfirsængur að heiman, og fannst þá heldur munur. — Hvorki sást í þessum híbýlum hrákadallur eða næturgagn. f bekknum hafði hver sitt ákveðna sæti við sitt „púlt“. Skúffa var þar til að geyma í bækur. Svo virtist sem skólastjóri ætlaðist til, að allir læsu og skrifuðu utan kennslustunda 1 sæti sínu, enda urðu flestir að gera sér það að góðu, því að svefnloftin voru svo köld. Þó flýðu sumir ösina og kliðinn í bekkjunum, leituðu þá til fletja sinna og hreiðruðu þar um sig. En skólastjóri virtist hafa mesta fordóm á þessum „rúmlegum“ og sagðist aldrei hafa vitað neinn hafa gagn af því að lesa í rúminu og hafði það ósjaldan í flimtingum og spurði stundum um þennan eða hinn, hvort ekki myndi komin á hann „legusár". En allt um þetta má óhætt fullyrða, að undantekningalítið áttu þar hlut að máli þeir nemendur, er stunduðu námið bezt. (Þorlákur Marteinsson Minn- ingar 275-277) Aðaldyr skólahússins voru á austurhlið og bakdyr gegnt þeim á vesturhlið. Á milli dyra var gangur þvert gegnum húsið og á efri hæð var sams konar gangur. Skiptu gangamir húsinu í tvo helminga. Sjaldan kom það fyrir að opnaðar væru aðaldyr hússins að vetrarlagi og var lítið um þær gengið. Allur umgangur var um bak- dymar. Þar var lítið skýli við dyrnar og stóð þar tunna sem í var borið neysluvatn til hússins. Á tunnubarminum hékk járnausa og gengu piltar þangað, er þá þyrsti, og drukku úr ausunni og skiluðu afganginum í tunnuna aftur. Vindustigi lá frá ganginum á neðri hæð við aust- urhlið allt upp til rishæðar að dyrum á skrifstofu skóla- stjóra. (Sjá EinarÁrnason Minningar 147-1489) Engin vatnsleiðsla var í húsinu og ekkert bað. Allt vatn varð að sækja í brunn, sem að vísu var ekki mjög langt í burtu. Auðvitað var heldur engin miðstöð í skólahúsinu. Það kom og snemma 1 ljós, að húsið var kalt. (Ólafur Thorlacius Minningar 49) Mörgum er minnisstæður þessi fyrsti vetur skólans sökum hinnar miklu frosthörku. Hefir hann verið kall- aður frostaveturinn mikli. Hófust hin gífurlegu frost fyrir jól og hjeldust að kalla hvíldarlaust fram á vor. Oft fór Fyrsti sumardagur á Möðruvöllum Seinni veturinn, sem ég var á Möðruvöllum, 1892-1893, var grimmur til fyrsta sunnudags í einmánuði. Þá albatnaði með asahláku upp úr austan hríð. Hörgá ruddi sig milli fjalls og fjöru í einni lotu, flóði yfir öll engjalönd Möðruvalla og reisti þar á rönd jaka, sem voru alinnar þykkir. Hógværir dagar komu í kjölfar þessarar hláku á einmánuði, og var jörðin orðin græn um sumarmál, vorfuglar komnir, og var þrösturinn kátur í kirkju- garðinum. Ég reikaði þangað á sumardaginn fyrsta og rakst á Stefán kennara. Hann bauð mér að koma með sér inn í híbýli sín, og þá ég það allshugar feginn. Þar sat ég lengi dags, gæddi mér á góðmeti, og var þar að auk brennivín á borði, ágæturdrykkur. Þann sumardag fyrstan hefi ég beztan lifað. Áhugi Stefáns, sem var jafnvígur á sviði búskapar, kennslu, fræða og þjóðmála lék þá á als oddi, og rann mér í brjóst eins og svalalind þyrst- um manni. (Guðmundur Friðjónsson Minningar 169-170)

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Saurblað
(6) Saurblað
(7) Saurblað
(8) Saurblað
(9) Blaðsíða I
(10) Blaðsíða II
(11) Blaðsíða III
(12) Blaðsíða IV
(13) Blaðsíða V
(14) Blaðsíða VI
(15) Blaðsíða VII
(16) Blaðsíða VIII
(17) Blaðsíða IX
(18) Blaðsíða X
(19) Blaðsíða XI
(20) Blaðsíða XII
(21) Blaðsíða XIII
(22) Blaðsíða XIV
(23) Blaðsíða XV
(24) Blaðsíða XVI
(25) Blaðsíða XVII
(26) Blaðsíða XVIII
(27) Blaðsíða XIX
(28) Blaðsíða XX
(29) Blaðsíða XXI
(30) Blaðsíða XXII
(31) Blaðsíða XXIII
(32) Blaðsíða XXIV
(33) Blaðsíða 1
(34) Blaðsíða 2
(35) Blaðsíða 3
(36) Blaðsíða 4
(37) Blaðsíða 5
(38) Blaðsíða 6
(39) Blaðsíða 7
(40) Blaðsíða 8
(41) Blaðsíða 9
(42) Blaðsíða 10
(43) Blaðsíða 11
(44) Blaðsíða 12
(45) Blaðsíða 13
(46) Blaðsíða 14
(47) Blaðsíða 15
(48) Blaðsíða 16
(49) Blaðsíða 17
(50) Blaðsíða 18
(51) Blaðsíða 19
(52) Blaðsíða 20
(53) Blaðsíða 21
(54) Blaðsíða 22
(55) Blaðsíða 23
(56) Blaðsíða 24
(57) Blaðsíða 25
(58) Blaðsíða 26
(59) Blaðsíða 27
(60) Blaðsíða 28
(61) Blaðsíða 29
(62) Blaðsíða 30
(63) Blaðsíða 31
(64) Blaðsíða 32
(65) Blaðsíða 33
(66) Blaðsíða 34
(67) Blaðsíða 35
(68) Blaðsíða 36
(69) Blaðsíða 37
(70) Blaðsíða 38
(71) Blaðsíða 39
(72) Blaðsíða 40
(73) Blaðsíða 41
(74) Blaðsíða 42
(75) Blaðsíða 43
(76) Blaðsíða 44
(77) Blaðsíða 45
(78) Blaðsíða 46
(79) Blaðsíða 47
(80) Blaðsíða 48
(81) Blaðsíða 49
(82) Blaðsíða 50
(83) Blaðsíða 51
(84) Blaðsíða 52
(85) Blaðsíða 53
(86) Blaðsíða 54
(87) Blaðsíða 55
(88) Blaðsíða 56
(89) Blaðsíða 57
(90) Blaðsíða 58
(91) Blaðsíða 59
(92) Blaðsíða 60
(93) Blaðsíða 61
(94) Blaðsíða 62
(95) Blaðsíða 63
(96) Blaðsíða 64
(97) Blaðsíða 65
(98) Blaðsíða 66
(99) Blaðsíða 67
(100) Blaðsíða 68
(101) Blaðsíða 69
(102) Blaðsíða 70
(103) Blaðsíða 71
(104) Blaðsíða 72
(105) Blaðsíða 73
(106) Blaðsíða 74
(107) Blaðsíða 75
(108) Blaðsíða 76
(109) Blaðsíða 77
(110) Blaðsíða 78
(111) Blaðsíða 79
(112) Blaðsíða 80
(113) Blaðsíða 81
(114) Blaðsíða 82
(115) Blaðsíða 83
(116) Blaðsíða 84
(117) Blaðsíða 85
(118) Blaðsíða 86
(119) Blaðsíða 87
(120) Blaðsíða 88
(121) Blaðsíða 89
(122) Blaðsíða 90
(123) Blaðsíða 91
(124) Blaðsíða 92
(125) Blaðsíða 93
(126) Blaðsíða 94
(127) Blaðsíða 95
(128) Blaðsíða 96
(129) Blaðsíða 97
(130) Blaðsíða 98
(131) Blaðsíða 99
(132) Blaðsíða 100
(133) Blaðsíða 101
(134) Blaðsíða 102
(135) Blaðsíða 103
(136) Blaðsíða 104
(137) Blaðsíða 105
(138) Blaðsíða 106
(139) Blaðsíða 107
(140) Blaðsíða 108
(141) Blaðsíða 109
(142) Blaðsíða 110
(143) Blaðsíða 111
(144) Blaðsíða 112
(145) Blaðsíða 113
(146) Blaðsíða 114
(147) Blaðsíða 115
(148) Blaðsíða 116
(149) Blaðsíða 117
(150) Blaðsíða 118
(151) Blaðsíða 119
(152) Blaðsíða 120
(153) Blaðsíða 121
(154) Blaðsíða 122
(155) Blaðsíða 123
(156) Blaðsíða 124
(157) Blaðsíða 125
(158) Blaðsíða 126
(159) Blaðsíða 127
(160) Blaðsíða 128
(161) Blaðsíða 129
(162) Blaðsíða 130
(163) Blaðsíða 131
(164) Blaðsíða 132
(165) Blaðsíða 133
(166) Blaðsíða 134
(167) Blaðsíða 135
(168) Blaðsíða 136
(169) Blaðsíða 137
(170) Blaðsíða 138
(171) Blaðsíða 139
(172) Blaðsíða 140
(173) Blaðsíða 141
(174) Blaðsíða 142
(175) Blaðsíða 143
(176) Blaðsíða 144
(177) Blaðsíða 145
(178) Blaðsíða 146
(179) Blaðsíða 147
(180) Blaðsíða 148
(181) Blaðsíða 149
(182) Blaðsíða 150
(183) Blaðsíða 151
(184) Blaðsíða 152
(185) Blaðsíða 153
(186) Blaðsíða 154
(187) Blaðsíða 155
(188) Blaðsíða 156
(189) Blaðsíða 157
(190) Blaðsíða 158
(191) Blaðsíða 159
(192) Blaðsíða 160
(193) Blaðsíða 161
(194) Blaðsíða 162
(195) Blaðsíða 163
(196) Blaðsíða 164
(197) Blaðsíða 165
(198) Blaðsíða 166
(199) Blaðsíða 167
(200) Blaðsíða 168
(201) Blaðsíða 169
(202) Blaðsíða 170
(203) Blaðsíða 171
(204) Blaðsíða 172
(205) Blaðsíða 173
(206) Blaðsíða 174
(207) Blaðsíða 175
(208) Blaðsíða 176
(209) Blaðsíða 177
(210) Blaðsíða 178
(211) Blaðsíða 179
(212) Blaðsíða 180
(213) Blaðsíða 181
(214) Blaðsíða 182
(215) Blaðsíða 183
(216) Blaðsíða 184
(217) Blaðsíða 185
(218) Blaðsíða 186
(219) Blaðsíða 187
(220) Blaðsíða 188
(221) Blaðsíða 189
(222) Blaðsíða 190
(223) Blaðsíða 191
(224) Blaðsíða 192
(225) Blaðsíða 193
(226) Blaðsíða 194
(227) Blaðsíða 195
(228) Blaðsíða 196
(229) Blaðsíða 197
(230) Blaðsíða 198
(231) Blaðsíða 199
(232) Blaðsíða 200
(233) Blaðsíða 201
(234) Blaðsíða 202
(235) Blaðsíða 203
(236) Blaðsíða 204
(237) Blaðsíða 205
(238) Blaðsíða 206
(239) Blaðsíða 207
(240) Blaðsíða 208
(241) Blaðsíða 209
(242) Blaðsíða 210
(243) Blaðsíða 211
(244) Blaðsíða 212
(245) Blaðsíða 213
(246) Blaðsíða 214
(247) Blaðsíða 215
(248) Blaðsíða 216
(249) Blaðsíða 217
(250) Blaðsíða 218
(251) Blaðsíða 219
(252) Blaðsíða 220
(253) Blaðsíða 221
(254) Blaðsíða 222
(255) Blaðsíða 223
(256) Blaðsíða 224
(257) Blaðsíða 225
(258) Blaðsíða 226
(259) Blaðsíða 227
(260) Blaðsíða 228
(261) Blaðsíða 229
(262) Blaðsíða 230
(263) Blaðsíða 231
(264) Blaðsíða 232
(265) Blaðsíða 233
(266) Blaðsíða 234
(267) Blaðsíða 235
(268) Blaðsíða 236
(269) Blaðsíða 237
(270) Blaðsíða 238
(271) Blaðsíða 239
(272) Blaðsíða 240
(273) Blaðsíða 241
(274) Blaðsíða 242
(275) Blaðsíða 243
(276) Blaðsíða 244
(277) Blaðsíða 245
(278) Blaðsíða 246
(279) Blaðsíða 247
(280) Blaðsíða 248
(281) Blaðsíða 249
(282) Blaðsíða 250
(283) Blaðsíða 251
(284) Blaðsíða 252
(285) Blaðsíða 253
(286) Blaðsíða 254
(287) Blaðsíða 255
(288) Blaðsíða 256
(289) Blaðsíða 257
(290) Blaðsíða 258
(291) Blaðsíða 259
(292) Blaðsíða 260
(293) Blaðsíða 261
(294) Blaðsíða 262
(295) Blaðsíða 263
(296) Blaðsíða 264
(297) Blaðsíða 265
(298) Blaðsíða 266
(299) Blaðsíða 267
(300) Blaðsíða 268
(301) Blaðsíða 269
(302) Blaðsíða 270
(303) Blaðsíða 271
(304) Blaðsíða 272
(305) Blaðsíða 273
(306) Blaðsíða 274
(307) Blaðsíða 275
(308) Blaðsíða 276
(309) Blaðsíða 277
(310) Blaðsíða 278
(311) Blaðsíða 279
(312) Blaðsíða 280
(313) Blaðsíða 281
(314) Blaðsíða 282
(315) Blaðsíða 283
(316) Blaðsíða 284
(317) Blaðsíða 285
(318) Blaðsíða 286
(319) Blaðsíða 287
(320) Blaðsíða 288
(321) Blaðsíða 289
(322) Blaðsíða 290
(323) Blaðsíða 291
(324) Blaðsíða 292
(325) Blaðsíða 293
(326) Blaðsíða 294
(327) Blaðsíða 295
(328) Blaðsíða 296
(329) Blaðsíða 297
(330) Blaðsíða 298
(331) Blaðsíða 299
(332) Blaðsíða 300
(333) Blaðsíða 301
(334) Blaðsíða 302
(335) Blaðsíða 303
(336) Blaðsíða 304
(337) Blaðsíða 305
(338) Blaðsíða 306
(339) Blaðsíða 307
(340) Blaðsíða 308
(341) Blaðsíða 309
(342) Blaðsíða 310
(343) Blaðsíða 311
(344) Blaðsíða 312
(345) Blaðsíða 313
(346) Blaðsíða 314
(347) Blaðsíða 315
(348) Blaðsíða 316
(349) Blaðsíða 317
(350) Blaðsíða 318
(351) Blaðsíða 319
(352) Blaðsíða 320
(353) Blaðsíða 321
(354) Blaðsíða 322
(355) Blaðsíða 323
(356) Blaðsíða 324
(357) Blaðsíða 325
(358) Blaðsíða 326
(359) Blaðsíða 327
(360) Blaðsíða 328
(361) Saurblað
(362) Saurblað
(363) Saurblað
(364) Saurblað
(365) Saurblað
(366) Saurblað
(367) Band
(368) Band
(369) Kjölur
(370) Framsnið
(371) Kvarði
(372) Litaspjald