borist til eyrna skólastjóra en sögur hafa magnast og aukist orð af orði. í blaðinu Skuld birtist í júlí 1882 löng grein í þremur hlutum sem skólapiltur á Möðru- völlum skrifaði um Möðruvallaskólann og meðferðina á lœrisveinum skólans. Höfundur þessarar greinar var Björn Björnsson frá Mýrum í Skriðdal sem var forsprakki skóla- pilta í matarmálinu (sbr. Minningar 91, Norðlenzki skólinn 173, 186, 503). I greininni er matarmálið rakið ýtarlega frá sjónarhóli höfundar sem er harður og óvæginn í dómum sínum: Það mun orðið kunnugt allvíða að óánægja mikil hefir átt sjer stað meðal lærisveina Möðruvallaskóla næstliðið skólaár, en hitt mun síður kunnugt af hverjum rótum óánægja þessi sje sprottin. Næstliðið vor flutti að Möðruvöllum bóndi vestan úr Skagafirði Jón Guðmundsson. Hann hefir búið nokkur ár undanfarin á Silfrastöðum, hefir grætt þar fje nokkuð, því hann þykir dugnaðarmaður og laginn að safna, en miður þótti honum ganga að afla sjer vinsælda, sagði því sumum þungt hugur um för hans að Möðruvöllum og var ýmsu um það spáð í haust, er vjer fórum í skóla þenna; en oss virtust viðskipti þau, sem vjer þyrftum að hafa við hann. svo lítils verð, að þau gætu naumast valdið ágreiningi. Svo þóttumst vjer einnig eiga hauk í horni, þar sem skólastjóri var og væntum þess að hann myndi jafna yfir misfellur, þótt einhverjar kynnu að verða; hann var þeim, sem á skólanum höfðu verið, að góðu kunnur og bárum vjer því bezta traust til hans. En nú þykir það fullsannað, að hann hefir tvær kápurnar og hefir oss lærisveinum gefizt kostur á að kynna oss ina verri næst- liðinn vetur. Aftur á móti hefur kostsalinn á Möðruvöll- um, Jón bóndi Guðmundsson, ekki brugðizt áliti því, sem margir höfðu á honum, og skal hjer nú skýrt frá helztu viðskiptum hans og lærisveina næstliðinn vetur. Fyrst eftir að vjer komum til skólans næstliðið haust, bar ekki á neinu sundurlyndi milli bryta og lærisveina; reyndar vorum vjer ekki allskostar ánægðir með fæðið, en vjer væntum að það myndi fara heldur batnandi og ljetum því kyrt vera, en eftir fyrsta mánuðinn fór það stórum versnandi; urðum vjer þá harla óánægðir með það, og til að ráða bót á því völdum vjer úr vorum flokki 6 pilta, sem vjer treystum bezt, að semja við bryta; lofaði bryti að bætt skyldi fæðið og ljetum vjer oss það lynda, því vjer hugðum hann dreng svo mikinn að hann gengi ei á bak orða sinna. í fyrstu virtist oss sem bót nokkur hefði á ráðizt, en eigi var þess langt að bíða að allt sótti í ið sama horf og varð nú als eigi betra en áður, þótti oss nú eigi svo búið mega standa; kvöddum vjer þá bryta til fundar við oss og var skólastjóri þar viðstaddur. Bárum vjer þá fram kvartanir vorar um óþrifnað og skemdir, sem væru á mat þeim, sem bryti ljeti oss hafa, og báðum þess að skólastjóri sæi svo um að bætt yrði. Til þessa tíma höfðum vjer haft til morgunverðar smurt brauð, oft illa bakað og stundum myglað, ofan á sumum sneiðunum var kjöt, pilsa eða ostur; á sumum ekkert. Með því feng- um vjer kaffi, sem virtist vera tilbúið úr exportskaffi og muldum brauðskorpum og gátu menn til að svo mundi vera. Skólastjóri kvað það hafa verið venju, þegar hann hefði verið í skóla, að lærisveinar hefði haft smurt brauð til morgunverðar, og hefði þá 6 meðallagsstórar sneiðar verið ætlaðar hverjum, og eitthvað haft ofaná helmingn- um. Þessari reglu mun hann og hafa látið fylgja við þá pilta, sem voru í kosti hjá honum, næstliðinn vetur, nema ef sneiðamar hafa naumast náð því að vera meðalstórar. Til miðdegisverðar höfðum vjer haft fisk, stundum þrisvar á viku, var hann oft úldinn og óþrifalegur og bar við að maðkur fanst í honum á borði. Til viðbits fiskinum höfðum vjer sósu, sem búin var til úr soðinu af fiskinum, gráðasmjeri, bræddri tólg o.fl. Stundum höfðum vjer kjötsúpu og kjöt, líktist það meir kjöti af hordauðu fje, en haustskornu, því bryti hafið selt alla sauði sína, en keypt svo aftur horkindur, sem hann fjekk með góðu verði, kindur þessar voru fluttar dauðar heim til hans, því ekki vildi hann slátur af þeim, voru þá skrokkarnir oft svo illa verkaðir að við- bjóður var að sjá. Til viðbótar þessum horkindum, skar hann ær, rýrðar kindur veturgamlar og vesaldarlömb. Má af þessu ráða, hversu góður matur þetta hefir verið, þegar þar við bættist að það var framborið hárugt, morkið og skitið, og súpan, sem það var soðið í, líktist meira litarkorg en mat. Til kvöldverðar höfðum vjer haft brauð, soðið i feiti; það var venjulega mjög vont á bragð, og stundum jafnvel ólykt afþví og ekki ólíkt því að það væri soðið í hrossafeiti. Þetta bárum vjer fram á fundinum og kannaðist bryti við sumt, en sumt ekki. Skólastjóri vildi gjöra lítið úr öllu, og kvað oss eigi mega vera matvanda, en sagðist þó eigi vilja að bryti ljeti oss hafa skemdan mat, og afbað því úldna fiskinn. Annað var eigi gjört að því sinni. Tókum vjer þá það ráð, að vjer völdum nokkra af vorum flokki til að gjöra skriflegan samning við bryta, þareð áður var ljóst að munnlegir samningar höfðu enga þýðingu. Þessir menn gjörðu nú skriflegan samning við bryta, var í þeim samning ákveðið, hvaða matur skyldi á borð borinn mál hvert, og skyldi bryti eigi út af bregða, nema með sam- þykki pilta. Þessi samningur var gjörður í viðurvist skóla- stjóra og skrifaði bryti undir hann og þeir menn, sem til þess voru kvaddir af hálfu lœrisveina. Nú þóttumst vjer hafa um tryggt að búa og vœntum að samningur þessiyrði velhaldinn, en vonþessi brást, því brátt var samningurþessi rofinn og mátti kalla að honum væri eigi fylgt í neinu. 1 staðinn fyrir hreinan og þokkalegan mat, sem vjer með samningnum áskildum oss, fengum vjer nú oft morkið, hárugt og óhreint horkjöt, úldna ýsu saltaða, og brædda tólgþráa með, illa bakað og myglað brauð, stundum með steinoliu bragði, og einu sinni með grútarbragði. Til morgunverðar fengum vjer kjöt og brauð, oft eins verkað eins og áður er ávikið, og enn fremur niðurrunninn harðfisk oft myglaðan, og til viðbitis smjör, oft svo súrt að naumast var etandi, þar að auki venjulega mjög hárugt og stundum grœnflekkótt af gráða, flot og tólg. Nú þóttumst vjer hart leiknir, er engir samningar voru haldnir við oss; fyrir því snjerum vjer oss til rektors og báðum hann vera oss liðsinnandi, að Jóni bónda yrði útbygt fyrir næstu jól (þetta var 15. desember) eður hann (rektor) sæi svo fyrir, að Jón viki burt í næstkomandi fardögum. Vjer höfðum áformað að skrifa umboðsmanni Möðruvallaklausturs- jarða um þetta atriði, og báðum skólastjóra veita oss fylgi sitt, og það því fremur, sem vjer vissum til að Jón bóndi hefði brotið byggingarskilmála með því að selja læri- sveinum skólans áfenga drykki. Þetta var skólastjóra kunnugt áður, því hann hafði sjeð vínreikning skólapilts frá Jóni. Vjer tókum það einnig fram, að með þessu háttalagi yrði oss ómögulegt að vera við skóla þenna framvegis og myndum vjer því, ef engin bót á rjeðist, neyðast til að segja oss frá skólanum á næstkomanda vori. Þessu svaraði skólastjóri á þá leið, að hann einn hefði dómsvald í máli því, er hjer ræddi um, einnig hefði hann vald yfir jörðinni að því leyti er skólanum við kæmi, og sæi hann eftir því enga ástæðu til að byggja Jóni út, því þó hann vissi til að hann hefði einu sinni selt vín, þá væri

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Flyleaf
(6) Front Flyleaf
(7) Front Flyleaf
(8) Front Flyleaf
(9) Page I
(10) Page II
(11) Page III
(12) Page IV
(13) Page V
(14) Page VI
(15) Page VII
(16) Page VIII
(17) Page IX
(18) Page X
(19) Page XI
(20) Page XII
(21) Page XIII
(22) Page XIV
(23) Page XV
(24) Page XVI
(25) Page XVII
(26) Page XVIII
(27) Page XIX
(28) Page XX
(29) Page XXI
(30) Page XXII
(31) Page XXIII
(32) Page XXIV
(33) Page 1
(34) Page 2
(35) Page 3
(36) Page 4
(37) Page 5
(38) Page 6
(39) Page 7
(40) Page 8
(41) Page 9
(42) Page 10
(43) Page 11
(44) Page 12
(45) Page 13
(46) Page 14
(47) Page 15
(48) Page 16
(49) Page 17
(50) Page 18
(51) Page 19
(52) Page 20
(53) Page 21
(54) Page 22
(55) Page 23
(56) Page 24
(57) Page 25
(58) Page 26
(59) Page 27
(60) Page 28
(61) Page 29
(62) Page 30
(63) Page 31
(64) Page 32
(65) Page 33
(66) Page 34
(67) Page 35
(68) Page 36
(69) Page 37
(70) Page 38
(71) Page 39
(72) Page 40
(73) Page 41
(74) Page 42
(75) Page 43
(76) Page 44
(77) Page 45
(78) Page 46
(79) Page 47
(80) Page 48
(81) Page 49
(82) Page 50
(83) Page 51
(84) Page 52
(85) Page 53
(86) Page 54
(87) Page 55
(88) Page 56
(89) Page 57
(90) Page 58
(91) Page 59
(92) Page 60
(93) Page 61
(94) Page 62
(95) Page 63
(96) Page 64
(97) Page 65
(98) Page 66
(99) Page 67
(100) Page 68
(101) Page 69
(102) Page 70
(103) Page 71
(104) Page 72
(105) Page 73
(106) Page 74
(107) Page 75
(108) Page 76
(109) Page 77
(110) Page 78
(111) Page 79
(112) Page 80
(113) Page 81
(114) Page 82
(115) Page 83
(116) Page 84
(117) Page 85
(118) Page 86
(119) Page 87
(120) Page 88
(121) Page 89
(122) Page 90
(123) Page 91
(124) Page 92
(125) Page 93
(126) Page 94
(127) Page 95
(128) Page 96
(129) Page 97
(130) Page 98
(131) Page 99
(132) Page 100
(133) Page 101
(134) Page 102
(135) Page 103
(136) Page 104
(137) Page 105
(138) Page 106
(139) Page 107
(140) Page 108
(141) Page 109
(142) Page 110
(143) Page 111
(144) Page 112
(145) Page 113
(146) Page 114
(147) Page 115
(148) Page 116
(149) Page 117
(150) Page 118
(151) Page 119
(152) Page 120
(153) Page 121
(154) Page 122
(155) Page 123
(156) Page 124
(157) Page 125
(158) Page 126
(159) Page 127
(160) Page 128
(161) Page 129
(162) Page 130
(163) Page 131
(164) Page 132
(165) Page 133
(166) Page 134
(167) Page 135
(168) Page 136
(169) Page 137
(170) Page 138
(171) Page 139
(172) Page 140
(173) Page 141
(174) Page 142
(175) Page 143
(176) Page 144
(177) Page 145
(178) Page 146
(179) Page 147
(180) Page 148
(181) Page 149
(182) Page 150
(183) Page 151
(184) Page 152
(185) Page 153
(186) Page 154
(187) Page 155
(188) Page 156
(189) Page 157
(190) Page 158
(191) Page 159
(192) Page 160
(193) Page 161
(194) Page 162
(195) Page 163
(196) Page 164
(197) Page 165
(198) Page 166
(199) Page 167
(200) Page 168
(201) Page 169
(202) Page 170
(203) Page 171
(204) Page 172
(205) Page 173
(206) Page 174
(207) Page 175
(208) Page 176
(209) Page 177
(210) Page 178
(211) Page 179
(212) Page 180
(213) Page 181
(214) Page 182
(215) Page 183
(216) Page 184
(217) Page 185
(218) Page 186
(219) Page 187
(220) Page 188
(221) Page 189
(222) Page 190
(223) Page 191
(224) Page 192
(225) Page 193
(226) Page 194
(227) Page 195
(228) Page 196
(229) Page 197
(230) Page 198
(231) Page 199
(232) Page 200
(233) Page 201
(234) Page 202
(235) Page 203
(236) Page 204
(237) Page 205
(238) Page 206
(239) Page 207
(240) Page 208
(241) Page 209
(242) Page 210
(243) Page 211
(244) Page 212
(245) Page 213
(246) Page 214
(247) Page 215
(248) Page 216
(249) Page 217
(250) Page 218
(251) Page 219
(252) Page 220
(253) Page 221
(254) Page 222
(255) Page 223
(256) Page 224
(257) Page 225
(258) Page 226
(259) Page 227
(260) Page 228
(261) Page 229
(262) Page 230
(263) Page 231
(264) Page 232
(265) Page 233
(266) Page 234
(267) Page 235
(268) Page 236
(269) Page 237
(270) Page 238
(271) Page 239
(272) Page 240
(273) Page 241
(274) Page 242
(275) Page 243
(276) Page 244
(277) Page 245
(278) Page 246
(279) Page 247
(280) Page 248
(281) Page 249
(282) Page 250
(283) Page 251
(284) Page 252
(285) Page 253
(286) Page 254
(287) Page 255
(288) Page 256
(289) Page 257
(290) Page 258
(291) Page 259
(292) Page 260
(293) Page 261
(294) Page 262
(295) Page 263
(296) Page 264
(297) Page 265
(298) Page 266
(299) Page 267
(300) Page 268
(301) Page 269
(302) Page 270
(303) Page 271
(304) Page 272
(305) Page 273
(306) Page 274
(307) Page 275
(308) Page 276
(309) Page 277
(310) Page 278
(311) Page 279
(312) Page 280
(313) Page 281
(314) Page 282
(315) Page 283
(316) Page 284
(317) Page 285
(318) Page 286
(319) Page 287
(320) Page 288
(321) Page 289
(322) Page 290
(323) Page 291
(324) Page 292
(325) Page 293
(326) Page 294
(327) Page 295
(328) Page 296
(329) Page 297
(330) Page 298
(331) Page 299
(332) Page 300
(333) Page 301
(334) Page 302
(335) Page 303
(336) Page 304
(337) Page 305
(338) Page 306
(339) Page 307
(340) Page 308
(341) Page 309
(342) Page 310
(343) Page 311
(344) Page 312
(345) Page 313
(346) Page 314
(347) Page 315
(348) Page 316
(349) Page 317
(350) Page 318
(351) Page 319
(352) Page 320
(353) Page 321
(354) Page 322
(355) Page 323
(356) Page 324
(357) Page 325
(358) Page 326
(359) Page 327
(360) Page 328
(361) Rear Flyleaf
(362) Rear Flyleaf
(363) Rear Flyleaf
(364) Rear Flyleaf
(365) Rear Flyleaf
(366) Rear Flyleaf
(367) Rear Board
(368) Rear Board
(369) Spine
(370) Fore Edge
(371) Scale
(372) Color Palette