104 Norðurlandi að hélt við felli og hallæri af þeim sökum. (Saga íslendinga IX 1 234) Þetta haust, haustið 1898, komu aðeins 11 nýnemar í Möðruvallaskólann. Á sama hátt og árferði hefur áhrif á aðsókn að skólanum hefur ár- ferði einnig áhrif á brottflutning fólks úr landinu þessi ár. Til fróðleiks má birta töflu er sýnir þetta. 1 íbúar á landinu í árslok 2 Brott- fluttir 3 Fæddir umfram dána 4 Dánir alls 5 Nýnemar á Möðru- völlum 1880 72646 94 759 1509 35 1881 73091 47 492 1832 22 1882 71942 189 -960 3259 16 1883 70642 1279 - 21 2133 11 1884 71481 29 868 1447 7 1885 72243 149 911 1341 11 1886 72449 529 735 1402 5 1887 70725 2029 305 1703 1 1888 70146 1189 610 1307 9 1889 70581 654 1089 1091 17 1890 70607 209 235 1954 18 1891 71579 120 1092 1266 19 1892 72481 250 1152 1110 21 1893 72928 730 1177 1136 17 1894 73230 115 417 1751 18 1895 74508 95 1373 1104 24 1896 75680 95 1267 1085 18 1897 76618 95 1033 1347 27 1898 77177 95 654 1636 11 1899 77967 95 885 1358 25 1900 78203 456 692 1545 19 1901 78641 586 1024 1155 18 (Tölfræðihandbók 1974 10) Kennaraskipti Haustið 1881 réðst að Möðruvallaskóla Þórður læknir Thoroddsen, sem þá var tæpra 27 ára gamall, nýkominn frá prófborði í Læknaskólanum í Reykjavík. Var hann settur þriðji kennari við skólann með landshöfð- ingjabréfi 14. september 1881. Voru þá við skólann auk hans Jón Hjaltalín skólastjóri og Þorvaldur Thoroddsen, bróðir hans, sem báðir höfðu þegar fengið gott orð sem af- bragðs kennarar. Þórður varð þegar mjög vinsæll og „einstaklega lipur kennari og ávann sér ást og virðingu allra lærisveina.“ (Suðri I 12) „Var hann söngmaður góður, eins og Þorvaldur bróðir hans, og sungu þeir oft fyrir okkur nemendur. Vorum við flestir óvanir góðum söng, og var þetta þvi okkur til mestu skemmtunar.“ (Páll Árdal Skýrsla 1927-1928 50) Þórður sótti síðan um kennarastöðu við skólann. Veitti Hjaltalín Þórði meðmæli, svo og Jón Þorkelsson, rektor Lærða skólans, og landshöfðingi sjálfur. Töldu flestir sjálfsagt að Þórður fengi embættið. Halldóri Briem cand. theol. var hins vegar veitt embættið. Stóð Vilhjálmur Finsen, hæstaréttardómari í Kaupmannahöfn, að baki þessari veitingu. Hafði hann verið í vinfengi við föður Hall- dórs, Eggert sýslumann Briem, og mun hafa talið Nellemann, þáverandi íslandsráðgjafa konungs, á að veita Halldóri Briem embættið. (Þorvaldur Thoroddsen Minningabók II 12) Vakti þessi embættisveiting undrun og nokkra reiði því að í auglýsingu um embættið var tekið fram að umsækjandi yrði að vera fær í leikfimi og söng. Þórður hafði veturinn sinn á Möðruvöllum kennt söng og leikfimi í nýja leikhúsinu auk þess sem hann sagði piltum til í dansi. (Páll Árdal Skýrsla 1927-1928 51) Hafði hann og fengið meðmæli leikfimiskennara og söngkennara Lærða skólans til starfsins. Halldór Briem hafði að vísu verið heimiliskennari í Húsavík og síðan bamakennari við Islendingafljót í Manitoba í Kanada eitt ár í hvorum stað en síðan prestur hjá þrenningarsöfnuði i Manitoba og hjá söfnuði íslendinga í Minnesota. Gat hann hvorugt kennt, söng né leikfimi, svo að nokkurt lag væri á, að því er sagt var. Þorvaldur Thoroddsen, bróðir Þórðar, hafði ráðist að Möðruvallaskóla sumarið 1880, er hann var 25 ára. Þorvaldur var glæsilegur, ungur maður, þá nýkominn frá háskólanum í Kaupmannahöfn. [... ] Þorvaldur var ágætur kennari og vakti einmitt löngun hjá nemendum sínum að kynna sér sem bezt þær fræðigreinar, er hann kenndi. Hann var vel máli farinn og sagði okkur margt og mikið umfram það, er stóð í kennslubókunum. (Þorleifur Jónsson Minningar 88) Þorvaldur Thoroddsen varð heldur ekki mosavaxinn á Möðruvöllum fremur en Þórð- ur. Hefði Þórður bróðir minn ílengst nyrðra, hefðum við sjálfsagt komið okkur fyrir á Möðruvöllum og bygt okkur þar hús í sameiningu. Eins og nú stóð á var margt orðið óþægilegt við veruna á Möðruvöllum, heimilisbragur aldrei skemtilegur hjá Hjaltalín, og nú bættist við nýr kennari giftur; eg varð að láta honum eftir annað her- bergi mitt, svo mjög var orðið þröngt í hinu rúmlitla skólahúsi. Auk þess var eg byrjaður á vísindalegri rann- sókn fslands, og til víðtækrar vísindalegrar starfsemi voru Möðruvellir altof afskektir, fáar bækur, engin náttúru- fræðistímarit eða söfn, skárra var þetta þó í Reykjavík, þar voru margfalt fleiri hjálparmeðul en nyrðra, þó þau sjeu ekki mikil í samanburði við það, sem er erlendis. Hefði eg ílengst á Möðruvöllum hlaut eg smátt og smátt að forpokast, eins og flestum vill verða í einveru og ein- angran, en þessi vísir vísindalegrar starfsemi hefði smátt og smátt hlotið að kulna út. Samt saknaði eg Norður- lands á margan hátt, bæði er veðráttufar þar yfirleitt þægilegra en á Suðurlandi með öllum útsynningunum og umhleypingunum, og svo átti eg marga góða vini nyrðra Þórður Thoroddsen. Þorvaldur Thoroddsen. Benedikt Gröndal Svein- bjarnarson.

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Flyleaf
(6) Front Flyleaf
(7) Front Flyleaf
(8) Front Flyleaf
(9) Page I
(10) Page II
(11) Page III
(12) Page IV
(13) Page V
(14) Page VI
(15) Page VII
(16) Page VIII
(17) Page IX
(18) Page X
(19) Page XI
(20) Page XII
(21) Page XIII
(22) Page XIV
(23) Page XV
(24) Page XVI
(25) Page XVII
(26) Page XVIII
(27) Page XIX
(28) Page XX
(29) Page XXI
(30) Page XXII
(31) Page XXIII
(32) Page XXIV
(33) Page 1
(34) Page 2
(35) Page 3
(36) Page 4
(37) Page 5
(38) Page 6
(39) Page 7
(40) Page 8
(41) Page 9
(42) Page 10
(43) Page 11
(44) Page 12
(45) Page 13
(46) Page 14
(47) Page 15
(48) Page 16
(49) Page 17
(50) Page 18
(51) Page 19
(52) Page 20
(53) Page 21
(54) Page 22
(55) Page 23
(56) Page 24
(57) Page 25
(58) Page 26
(59) Page 27
(60) Page 28
(61) Page 29
(62) Page 30
(63) Page 31
(64) Page 32
(65) Page 33
(66) Page 34
(67) Page 35
(68) Page 36
(69) Page 37
(70) Page 38
(71) Page 39
(72) Page 40
(73) Page 41
(74) Page 42
(75) Page 43
(76) Page 44
(77) Page 45
(78) Page 46
(79) Page 47
(80) Page 48
(81) Page 49
(82) Page 50
(83) Page 51
(84) Page 52
(85) Page 53
(86) Page 54
(87) Page 55
(88) Page 56
(89) Page 57
(90) Page 58
(91) Page 59
(92) Page 60
(93) Page 61
(94) Page 62
(95) Page 63
(96) Page 64
(97) Page 65
(98) Page 66
(99) Page 67
(100) Page 68
(101) Page 69
(102) Page 70
(103) Page 71
(104) Page 72
(105) Page 73
(106) Page 74
(107) Page 75
(108) Page 76
(109) Page 77
(110) Page 78
(111) Page 79
(112) Page 80
(113) Page 81
(114) Page 82
(115) Page 83
(116) Page 84
(117) Page 85
(118) Page 86
(119) Page 87
(120) Page 88
(121) Page 89
(122) Page 90
(123) Page 91
(124) Page 92
(125) Page 93
(126) Page 94
(127) Page 95
(128) Page 96
(129) Page 97
(130) Page 98
(131) Page 99
(132) Page 100
(133) Page 101
(134) Page 102
(135) Page 103
(136) Page 104
(137) Page 105
(138) Page 106
(139) Page 107
(140) Page 108
(141) Page 109
(142) Page 110
(143) Page 111
(144) Page 112
(145) Page 113
(146) Page 114
(147) Page 115
(148) Page 116
(149) Page 117
(150) Page 118
(151) Page 119
(152) Page 120
(153) Page 121
(154) Page 122
(155) Page 123
(156) Page 124
(157) Page 125
(158) Page 126
(159) Page 127
(160) Page 128
(161) Page 129
(162) Page 130
(163) Page 131
(164) Page 132
(165) Page 133
(166) Page 134
(167) Page 135
(168) Page 136
(169) Page 137
(170) Page 138
(171) Page 139
(172) Page 140
(173) Page 141
(174) Page 142
(175) Page 143
(176) Page 144
(177) Page 145
(178) Page 146
(179) Page 147
(180) Page 148
(181) Page 149
(182) Page 150
(183) Page 151
(184) Page 152
(185) Page 153
(186) Page 154
(187) Page 155
(188) Page 156
(189) Page 157
(190) Page 158
(191) Page 159
(192) Page 160
(193) Page 161
(194) Page 162
(195) Page 163
(196) Page 164
(197) Page 165
(198) Page 166
(199) Page 167
(200) Page 168
(201) Page 169
(202) Page 170
(203) Page 171
(204) Page 172
(205) Page 173
(206) Page 174
(207) Page 175
(208) Page 176
(209) Page 177
(210) Page 178
(211) Page 179
(212) Page 180
(213) Page 181
(214) Page 182
(215) Page 183
(216) Page 184
(217) Page 185
(218) Page 186
(219) Page 187
(220) Page 188
(221) Page 189
(222) Page 190
(223) Page 191
(224) Page 192
(225) Page 193
(226) Page 194
(227) Page 195
(228) Page 196
(229) Page 197
(230) Page 198
(231) Page 199
(232) Page 200
(233) Page 201
(234) Page 202
(235) Page 203
(236) Page 204
(237) Page 205
(238) Page 206
(239) Page 207
(240) Page 208
(241) Page 209
(242) Page 210
(243) Page 211
(244) Page 212
(245) Page 213
(246) Page 214
(247) Page 215
(248) Page 216
(249) Page 217
(250) Page 218
(251) Page 219
(252) Page 220
(253) Page 221
(254) Page 222
(255) Page 223
(256) Page 224
(257) Page 225
(258) Page 226
(259) Page 227
(260) Page 228
(261) Page 229
(262) Page 230
(263) Page 231
(264) Page 232
(265) Page 233
(266) Page 234
(267) Page 235
(268) Page 236
(269) Page 237
(270) Page 238
(271) Page 239
(272) Page 240
(273) Page 241
(274) Page 242
(275) Page 243
(276) Page 244
(277) Page 245
(278) Page 246
(279) Page 247
(280) Page 248
(281) Page 249
(282) Page 250
(283) Page 251
(284) Page 252
(285) Page 253
(286) Page 254
(287) Page 255
(288) Page 256
(289) Page 257
(290) Page 258
(291) Page 259
(292) Page 260
(293) Page 261
(294) Page 262
(295) Page 263
(296) Page 264
(297) Page 265
(298) Page 266
(299) Page 267
(300) Page 268
(301) Page 269
(302) Page 270
(303) Page 271
(304) Page 272
(305) Page 273
(306) Page 274
(307) Page 275
(308) Page 276
(309) Page 277
(310) Page 278
(311) Page 279
(312) Page 280
(313) Page 281
(314) Page 282
(315) Page 283
(316) Page 284
(317) Page 285
(318) Page 286
(319) Page 287
(320) Page 288
(321) Page 289
(322) Page 290
(323) Page 291
(324) Page 292
(325) Page 293
(326) Page 294
(327) Page 295
(328) Page 296
(329) Page 297
(330) Page 298
(331) Page 299
(332) Page 300
(333) Page 301
(334) Page 302
(335) Page 303
(336) Page 304
(337) Page 305
(338) Page 306
(339) Page 307
(340) Page 308
(341) Page 309
(342) Page 310
(343) Page 311
(344) Page 312
(345) Page 313
(346) Page 314
(347) Page 315
(348) Page 316
(349) Page 317
(350) Page 318
(351) Page 319
(352) Page 320
(353) Page 321
(354) Page 322
(355) Page 323
(356) Page 324
(357) Page 325
(358) Page 326
(359) Page 327
(360) Page 328
(361) Rear Flyleaf
(362) Rear Flyleaf
(363) Rear Flyleaf
(364) Rear Flyleaf
(365) Rear Flyleaf
(366) Rear Flyleaf
(367) Rear Board
(368) Rear Board
(369) Spine
(370) Fore Edge
(371) Scale
(372) Color Palette