Deyfð stjómvalda Bréf það, sem varðveitt er í Þjóðskjalasafni, er uppkast að bréfinu til landshöfðingja. Árni Kristjánsson getur þess til í heimildasafni sínu að byggingarsögu menntaskólahússins á Ak- ureyri að undir þetta bréf hafi íslandsráð- herrann N. R. Rump sjálfur skrifað. Hjaltalín hvarf af þingi 1889. Árið 1900 var Stefán kennari hins vegar kosinn á þing fyrir Skagfirðinga og á Alþingi 1901 flutti hann ásamt Þórði Thoroddsen frumvarp um að verja úr landssjóði 25 þúsund krónum til að reisa á Akureyri gagnfræðaskóla. Ekkert var þar minnst á sambandið við Lærða skólann. Stefán Stefánsson í Fagraskógi mælti gegn frumvarpi Stefáns kennara og taldi varhuga- vert að flytja skólann frá Möðruvöllum, þar sem hann hefði unnið sér traust og álit, jafn- vel enn fremur en nokkur önnur okkar námsstofnun. í einu Reykjavíkurblaðanna segir frá þessum umræðum: Nokkrar umræður hafa orðið um gagnfræðaskóla á Akureyri; þar deildu þeir nafnar Stefán kennari og Stef- án búfr(æðingur). Lét hátt í salnum við ræður þeirra því báðir eru manna háværastir og málsnjallastir; óséð er enn um úrslit þess máls, — því vísað til mentamála- nefndar —, en líklegt er að Stefán búfr(æðingur) verði þar hlutskarpari nafna sínum; vill hann forða Möðru- vellingum frá áhrifum bæjarlífsins, halda þeim að kún- um og túninu hjá nafna sínum en frá stúlkunum á Ak- ureyri. (Elding 1901 127-128) Frumvarpið sofnaði í nefnd. í nefndaráliti er sagt að formælendur frumvarpsins hafi mikið til síns máls, en að svo komnu geti nefndin ekki mælt með flutningi skólans. Áður en til þings kom hafði Hjaltalín sent bænaskrá til Alþingis með Stefáni kennara. Eg fór þess á leit við landshöfðingja með bréfi dags. 24. Maí 1898, að landsstjórnin gjörði eitthvað til að ráða bót á vandkvæðum þeim, sem eru á Möðruvallaskólan- um, að því er snertir rúmleysi og óhentugt fyrirkomulag hússins, er gjörði það að verkum, að skólinn næði ekki tilgangi sínum. En það varð árangurslaust. Eg sendi bænarskrá til Alþingis 14. Júni 1899 líks efnis og stakk þá jafnframt upp á því, að skólinn yrði fluttur til Akureyrar og að hann yrði þá jafnframt gjörður að sam- eiginlegum skóla fyrir konur og karla. En árangurinn varð enginn. Eg álít það samt sem áður skyldu mína að benda Alþingi á, að mál þetta má ekki lengur vera aðgjörða- laust. Alþingi hefir stofnað skólann, og er það þvi skylda þess að sjá um að sínu leyti, að hann nái tilgangi sínum. Sökum þess vil eg enn leyfa mér að benda á, hvað eg ætla gagnsamlegast í þessu efni. Fyrirkomulag skólans hefir alltaf reynzt óhentugt, og nú í mörg ár hefir rúmið reynzt svo ónóg, að orðið hefir að vísa burtu umsækendum að þriðjungi og stundum alt að helmingi þeirra. Heilsufar pilta hdfir einnig verið lak- ara á hinum síðasta áratugi heldur en áður, meðan þeir voru færri, og kvað þó einna mest að því í vetur, er leið. Voru þeir piltar mjög fáir, sem aldrei urðu veikir, en sumir lágu lengi. Er eg mjög hræddur um, að rúmleysið eigi talsverðan þátt í því, þar sem svo margir menn verða að kúldast saman í sömu herbergjunum allan daginn, og þarsem þeir matast, geta þeir ekki verið nema rétt á meðan að þeir eru að því. Til þess að bæta úr þvi hér, svo að vel væri, þyrfti ekki aðeins að reisa hús jafnstórt því húsi, sem hér er, heldur þyrfti og það hús, sem nú er, kostnaðarsamrar aðgjörðar við bæði utan og innan, ef við það ætti að búa til lang- frama. Glugga þarf að smíða í mestan hluta þess, ofna þarf í bekkina, og ný rúmföt og rúmstæði að mestu leyti, ogyrði það landssjóðnum eigi alllítill kostnaður. Fyrir því er það tillaga mín, að þessi skóli sé lagður niður og að nýtt skólahús sé reist í Akureyrarkaupstað, þar sem kennslurúm sé fyrir 120 nemendur, en ekki ætlazt eg til, að þeir búi í skólanum. Eg hefi nú fengið hjá Snorra timburmeistara Jónssyni á Oddeyri uppdrátt, er sýnir slíkt hús. 1 bréfi, sem fylgir uppdrættinum, segir hann, að slíkt hús muni kosta uppkomið þar innfrá 25,000 kr. Bæjarstjórn Akureyrarkaupstaðar hefir gefið loforð um, að hún muni vilja leggja 5000 kr. til byggingar skólahúss þessa, ef það yrði reist í Akureyrarkaupstað. Ennfremur hefi eg hugsað mér, að stúlkur hefði jafnan aðgang að þessum skóla og piltar, og ef svo yrði, mundi landssjóði sparast eigi aðeins tillag til tveggja skóla á Norðurlandi, heldur mundu og sjóðir þessara stofnana leggjast til þessa skóla. Kostnaður við skólabyggingu þessa yrði’ því ekki mjög mikill fyrir landssjóð, jafnvel ekki í bráðina, og árlegt tillag til skólans yrði töluvert minna en nú er. Eg verð og að ætla, að nemendur, bæði karlar og konur, hlyti og að hafa hag af þessu, þvi að auðveldara er að búa einn skóla út með kennslukrafta og önnur nauð- synleg áhöld heldur en marga. Samkvæmt því, sem eg hefi ritað hér að framan, vil eg leyfa mér að fara þess á leit við hinar háttvirtu fjárlaga- nefndir og þingið í heild sinni: Að veittar verði 25,000 kr. úr Landssjóði á þessa árs Alþingi til þess að reisa nýtt skólahús i Akureyrarkaup- stað handa skóla þeim, sem hér er, og til að flytja þangað það, sem hann á hér. Möðruvöllum í Hörgárdal, 14. maí 1901. (Bréfabók Hjaltalíns 149, 158-159) Þrátt fyrir þessi orð Hjaltalíns, sem nú hafði setið á Möðruvöllum 21 ár við vaxandi vel- gengni og aukið traust og virðingu, dauf- heyrðist fjárlaganefnd við þessu erindi. Næsta vetur sat Hjaltalín í Reykjavík vegna veikinda konu sinnar. Stefán Stefánsson var settur skólameistari þennan vetur. Tók hann nú upp merki Hjaltalíns og færði hin sömu rök fyrir máli sínu og hann hafði gert. í mikl- um greinabálki í Norðurlandi gerir Stefán hugmyndir Hjaltalíns að sínum, að komið verði upp á Akureyri menningarskóla fyrir karla og konur sem standa skyldi í sambandi við Lærða skólann. Einnig vekur Stefán upp að nýju hugmyndina um stúdentaskóla sem haldi uppi kennslu í þeim greinum er Lærði skólinn kenndi fram yfir þennan skóla. Telur hann skólann hafa mikil bætandi og mennt- andi áhrif á bæjarlíf á Akureyri. En nú barst þessum ódeigu baráttumönn- um óvæntur liðsauki.

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Flyleaf
(6) Front Flyleaf
(7) Front Flyleaf
(8) Front Flyleaf
(9) Page I
(10) Page II
(11) Page III
(12) Page IV
(13) Page V
(14) Page VI
(15) Page VII
(16) Page VIII
(17) Page IX
(18) Page X
(19) Page XI
(20) Page XII
(21) Page XIII
(22) Page XIV
(23) Page XV
(24) Page XVI
(25) Page XVII
(26) Page XVIII
(27) Page XIX
(28) Page XX
(29) Page XXI
(30) Page XXII
(31) Page XXIII
(32) Page XXIV
(33) Page 1
(34) Page 2
(35) Page 3
(36) Page 4
(37) Page 5
(38) Page 6
(39) Page 7
(40) Page 8
(41) Page 9
(42) Page 10
(43) Page 11
(44) Page 12
(45) Page 13
(46) Page 14
(47) Page 15
(48) Page 16
(49) Page 17
(50) Page 18
(51) Page 19
(52) Page 20
(53) Page 21
(54) Page 22
(55) Page 23
(56) Page 24
(57) Page 25
(58) Page 26
(59) Page 27
(60) Page 28
(61) Page 29
(62) Page 30
(63) Page 31
(64) Page 32
(65) Page 33
(66) Page 34
(67) Page 35
(68) Page 36
(69) Page 37
(70) Page 38
(71) Page 39
(72) Page 40
(73) Page 41
(74) Page 42
(75) Page 43
(76) Page 44
(77) Page 45
(78) Page 46
(79) Page 47
(80) Page 48
(81) Page 49
(82) Page 50
(83) Page 51
(84) Page 52
(85) Page 53
(86) Page 54
(87) Page 55
(88) Page 56
(89) Page 57
(90) Page 58
(91) Page 59
(92) Page 60
(93) Page 61
(94) Page 62
(95) Page 63
(96) Page 64
(97) Page 65
(98) Page 66
(99) Page 67
(100) Page 68
(101) Page 69
(102) Page 70
(103) Page 71
(104) Page 72
(105) Page 73
(106) Page 74
(107) Page 75
(108) Page 76
(109) Page 77
(110) Page 78
(111) Page 79
(112) Page 80
(113) Page 81
(114) Page 82
(115) Page 83
(116) Page 84
(117) Page 85
(118) Page 86
(119) Page 87
(120) Page 88
(121) Page 89
(122) Page 90
(123) Page 91
(124) Page 92
(125) Page 93
(126) Page 94
(127) Page 95
(128) Page 96
(129) Page 97
(130) Page 98
(131) Page 99
(132) Page 100
(133) Page 101
(134) Page 102
(135) Page 103
(136) Page 104
(137) Page 105
(138) Page 106
(139) Page 107
(140) Page 108
(141) Page 109
(142) Page 110
(143) Page 111
(144) Page 112
(145) Page 113
(146) Page 114
(147) Page 115
(148) Page 116
(149) Page 117
(150) Page 118
(151) Page 119
(152) Page 120
(153) Page 121
(154) Page 122
(155) Page 123
(156) Page 124
(157) Page 125
(158) Page 126
(159) Page 127
(160) Page 128
(161) Page 129
(162) Page 130
(163) Page 131
(164) Page 132
(165) Page 133
(166) Page 134
(167) Page 135
(168) Page 136
(169) Page 137
(170) Page 138
(171) Page 139
(172) Page 140
(173) Page 141
(174) Page 142
(175) Page 143
(176) Page 144
(177) Page 145
(178) Page 146
(179) Page 147
(180) Page 148
(181) Page 149
(182) Page 150
(183) Page 151
(184) Page 152
(185) Page 153
(186) Page 154
(187) Page 155
(188) Page 156
(189) Page 157
(190) Page 158
(191) Page 159
(192) Page 160
(193) Page 161
(194) Page 162
(195) Page 163
(196) Page 164
(197) Page 165
(198) Page 166
(199) Page 167
(200) Page 168
(201) Page 169
(202) Page 170
(203) Page 171
(204) Page 172
(205) Page 173
(206) Page 174
(207) Page 175
(208) Page 176
(209) Page 177
(210) Page 178
(211) Page 179
(212) Page 180
(213) Page 181
(214) Page 182
(215) Page 183
(216) Page 184
(217) Page 185
(218) Page 186
(219) Page 187
(220) Page 188
(221) Page 189
(222) Page 190
(223) Page 191
(224) Page 192
(225) Page 193
(226) Page 194
(227) Page 195
(228) Page 196
(229) Page 197
(230) Page 198
(231) Page 199
(232) Page 200
(233) Page 201
(234) Page 202
(235) Page 203
(236) Page 204
(237) Page 205
(238) Page 206
(239) Page 207
(240) Page 208
(241) Page 209
(242) Page 210
(243) Page 211
(244) Page 212
(245) Page 213
(246) Page 214
(247) Page 215
(248) Page 216
(249) Page 217
(250) Page 218
(251) Page 219
(252) Page 220
(253) Page 221
(254) Page 222
(255) Page 223
(256) Page 224
(257) Page 225
(258) Page 226
(259) Page 227
(260) Page 228
(261) Page 229
(262) Page 230
(263) Page 231
(264) Page 232
(265) Page 233
(266) Page 234
(267) Page 235
(268) Page 236
(269) Page 237
(270) Page 238
(271) Page 239
(272) Page 240
(273) Page 241
(274) Page 242
(275) Page 243
(276) Page 244
(277) Page 245
(278) Page 246
(279) Page 247
(280) Page 248
(281) Page 249
(282) Page 250
(283) Page 251
(284) Page 252
(285) Page 253
(286) Page 254
(287) Page 255
(288) Page 256
(289) Page 257
(290) Page 258
(291) Page 259
(292) Page 260
(293) Page 261
(294) Page 262
(295) Page 263
(296) Page 264
(297) Page 265
(298) Page 266
(299) Page 267
(300) Page 268
(301) Page 269
(302) Page 270
(303) Page 271
(304) Page 272
(305) Page 273
(306) Page 274
(307) Page 275
(308) Page 276
(309) Page 277
(310) Page 278
(311) Page 279
(312) Page 280
(313) Page 281
(314) Page 282
(315) Page 283
(316) Page 284
(317) Page 285
(318) Page 286
(319) Page 287
(320) Page 288
(321) Page 289
(322) Page 290
(323) Page 291
(324) Page 292
(325) Page 293
(326) Page 294
(327) Page 295
(328) Page 296
(329) Page 297
(330) Page 298
(331) Page 299
(332) Page 300
(333) Page 301
(334) Page 302
(335) Page 303
(336) Page 304
(337) Page 305
(338) Page 306
(339) Page 307
(340) Page 308
(341) Page 309
(342) Page 310
(343) Page 311
(344) Page 312
(345) Page 313
(346) Page 314
(347) Page 315
(348) Page 316
(349) Page 317
(350) Page 318
(351) Page 319
(352) Page 320
(353) Page 321
(354) Page 322
(355) Page 323
(356) Page 324
(357) Page 325
(358) Page 326
(359) Page 327
(360) Page 328
(361) Rear Flyleaf
(362) Rear Flyleaf
(363) Rear Flyleaf
(364) Rear Flyleaf
(365) Rear Flyleaf
(366) Rear Flyleaf
(367) Rear Board
(368) Rear Board
(369) Spine
(370) Fore Edge
(371) Scale
(372) Color Palette