gæti skilning og víðsýni nemendanna. Hér á landi er slíkt einkum nauðsynlegt, þar sem námstíminn hefir verið á þeirri árstíð, sem skoðun sjálfrar náttúrunnar mátti heita úti- lokuð. Þegar Möðruvallaskóli hóf störf, voru þar vitanlega engin slík söfn til, en brátt var þó reynt að koma upp vísi að náttúrugripasafni. Upphaf þess var, að Þorvaldur Thoroddsen gaf skólanum um 300 sýnishorn af steinum og steingervingum á fyrsta ári skólans, en ekkert húsrúm var þá til að raða þeim upp. Meðan Þorvaldur dvaldist á Möðruvöllum bætti hann við safn þetta. Þá gaf Tryggvi Gunn- arsson, kaupstjóri, skólanum yfir þúsund eintök af steinum og allmikið skeljasafn á fyrsta ári skólans, og jafnframt var tekið að útvega myndir og önnur nauðsynleg kennslutæki. Nemendur gáfu ýmis smádýr svo og steina. En lítið bættist í safnið fyrstu árin, Þorvaldur Thoroddsen hvarf brott 1885, og næstu árin var náttúrufræðikennslan í molum. En 1887 kemur Stefán Stefánsson að skól- anum og hefst hann þegar handa um að koma upp safni til afnota við kennslu, og í skýrslu 1888-1889 er í fyrsta sinni greinargerð um safnið. Þar segir svo: „Hingað til hefir skólinn ekki átt neitt plöntusafn og lítið sem ekkert dýrasafn að undanteknu dálitlu skelja- og kuðungasafni. En nú hefir hann eignast vísi til hvors- tveggja". Þessi vísir er að mestu gefinn af Stefáni sjálfum. Voru það 50 þurrkaðar ís- lenskar plöntur og 9 dýrategundir, bæði hamir og í vínanda, auk allmikils af beinum, einkum hauskúpum. Þá höfðu og nemendur gefið fáeinar plöntur og dýr. Frá því ári má telja sögu náttúrugripasafnsins. Það var ekki undarlegt, þó að Stefán tæki til óspilltra málanna um að koma upp nátt- úrugripasafni við skólann. Bæði var honum ljós nauðsyn þess vegna kennslunnar og svo hafði hann nokkru áður átt frumkvæði að stofnun náttúrufræðifélags meðal íslendinga í Kaupmannahöfn og var um þessar mundir að beita sér fyrir stofnun Hins íslenska nátt- úrufræðifélags í Reykjavík (1889). En höfuð- markmið þessara félaga var að koma upp ís- lensku náttúrugripasafni. En ljóst er af starfi Stefáns fyrr og síðar, að hann var mikill safnmaður, og allt sem hann fór höndum um í söfnum skólans bar vitni um fagurt hand- bragð og smekkvísi. Á þeim tíma, sem Möðruvallaskóli átti eftir að starfa, bættist stöðugt við safnið, og skrár um það birtust við og við í skólaskýrslunni. Mest munaði um það, sem Stefán lagði til þess. Plöntusafnið var komið upp í 277 teg- undir 1899, auk lágplantna, sem Ólafur Davíðsson hafði safnað og gefið, en hann vann safninu þarft verk við upplímingu plantna. Dýrasafnið jókst nokkuð en þó miklu minna, mest af gjöfum þeirra Stefáns og Ólafs, en einnig gáfu nemendur nokkuð. Þess má geta að frú Hjaltalín gaf safninu kassa með þurrkuðum og uppsettum enskum fiðrildum. Árið 1899 var keypt nokkuð af erlendum dýrategundum og hauskúpum. Þá voru og keypt nokkur gipslíkön af sniglum í kassa, og munu þau enn vera til, og 1901 fékk safnið fyrstu sýnin af íslenskum surtarbrandi og gabbrói frá Stefáni. En svo kom bruninn með allri sinni eyði- leggingu. Samkvæmt virðingargerð varsafnið metið svo: Fyrir brunann kr. Eftir brunann kr. Útstoppuð dýr 50 20 Dýr í vínanda 100 30 Beinagrindur 100 20 Skeljasafn 120 0 Steinasafn 130 5 Fiðrildakassi 12 0 Eggjasafn 20 10 Plöntusafn 100 40 Alls 632 125 Matsskrá þessi gefur nokkra hugmynd um stærð safnsins og hve mikið ónýttist. Má og ætla að í flutningum og hrakningum, þar til skólahúsið var reist, hafi það gengið enn meira úr sér. Þegar skólahúsið var fullbúið, var náttúru- gripasafninu fenginn staður í stofu norðan við hátíðasalinn, hliðstæðri við bókasafnsstof- una. Þar átti safnið heima til 1929. í skólaskýrslu 1905-1906 er greinargerð um safnið eftir Stefán og fylgir henni svohljóð- andi inngangur: „Síðan 1901 hefir engin skýrsla verið gefin um safn þetta. 1 brunanum á Möðruvöllum fórst talsvert af því og komst á ringulreið. Leifunum hefir ekki verið hægt að raða né koma þeim fyrir, fyrr en nú í vetur að húsnæði var fengið. Síðustu árin hefir safnið eignast talsvert, einkum dýr. Sumt hefir verið keypt. en nokkuð hefir því gefist. Er óskandi, að Norðlingar og allir þeir, sem annt er um skólann, hlynni að safninu með því að gefa því nátt- úrugripi. sem þeim kunna að áskotnast eða að minnsta kosti gefi því kost á að kaupa þá fyrir sanngjarnt verð í stað þess að selja þá útlendingum eða mönnum, sem kaupa þá í gróða skyni. Einkum stendur Akureyringum nærri að reyna að efla safnið eftir megni, ekki einungis skólans vegna og þeirra, er hans njóta, heldur vegna

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Flyleaf
(6) Front Flyleaf
(7) Front Flyleaf
(8) Front Flyleaf
(9) Page I
(10) Page II
(11) Page III
(12) Page IV
(13) Page V
(14) Page VI
(15) Page VII
(16) Page VIII
(17) Page IX
(18) Page X
(19) Page XI
(20) Page XII
(21) Page XIII
(22) Page XIV
(23) Page XV
(24) Page XVI
(25) Page XVII
(26) Page XVIII
(27) Page XIX
(28) Page XX
(29) Page XXI
(30) Page XXII
(31) Page XXIII
(32) Page XXIV
(33) Page 1
(34) Page 2
(35) Page 3
(36) Page 4
(37) Page 5
(38) Page 6
(39) Page 7
(40) Page 8
(41) Page 9
(42) Page 10
(43) Page 11
(44) Page 12
(45) Page 13
(46) Page 14
(47) Page 15
(48) Page 16
(49) Page 17
(50) Page 18
(51) Page 19
(52) Page 20
(53) Page 21
(54) Page 22
(55) Page 23
(56) Page 24
(57) Page 25
(58) Page 26
(59) Page 27
(60) Page 28
(61) Page 29
(62) Page 30
(63) Page 31
(64) Page 32
(65) Page 33
(66) Page 34
(67) Page 35
(68) Page 36
(69) Page 37
(70) Page 38
(71) Page 39
(72) Page 40
(73) Page 41
(74) Page 42
(75) Page 43
(76) Page 44
(77) Page 45
(78) Page 46
(79) Page 47
(80) Page 48
(81) Page 49
(82) Page 50
(83) Page 51
(84) Page 52
(85) Page 53
(86) Page 54
(87) Page 55
(88) Page 56
(89) Page 57
(90) Page 58
(91) Page 59
(92) Page 60
(93) Page 61
(94) Page 62
(95) Page 63
(96) Page 64
(97) Page 65
(98) Page 66
(99) Page 67
(100) Page 68
(101) Page 69
(102) Page 70
(103) Page 71
(104) Page 72
(105) Page 73
(106) Page 74
(107) Page 75
(108) Page 76
(109) Page 77
(110) Page 78
(111) Page 79
(112) Page 80
(113) Page 81
(114) Page 82
(115) Page 83
(116) Page 84
(117) Page 85
(118) Page 86
(119) Page 87
(120) Page 88
(121) Page 89
(122) Page 90
(123) Page 91
(124) Page 92
(125) Page 93
(126) Page 94
(127) Page 95
(128) Page 96
(129) Page 97
(130) Page 98
(131) Page 99
(132) Page 100
(133) Page 101
(134) Page 102
(135) Page 103
(136) Page 104
(137) Page 105
(138) Page 106
(139) Page 107
(140) Page 108
(141) Page 109
(142) Page 110
(143) Page 111
(144) Page 112
(145) Page 113
(146) Page 114
(147) Page 115
(148) Page 116
(149) Page 117
(150) Page 118
(151) Page 119
(152) Page 120
(153) Page 121
(154) Page 122
(155) Page 123
(156) Page 124
(157) Page 125
(158) Page 126
(159) Page 127
(160) Page 128
(161) Page 129
(162) Page 130
(163) Page 131
(164) Page 132
(165) Page 133
(166) Page 134
(167) Page 135
(168) Page 136
(169) Page 137
(170) Page 138
(171) Page 139
(172) Page 140
(173) Page 141
(174) Page 142
(175) Page 143
(176) Page 144
(177) Page 145
(178) Page 146
(179) Page 147
(180) Page 148
(181) Page 149
(182) Page 150
(183) Page 151
(184) Page 152
(185) Page 153
(186) Page 154
(187) Page 155
(188) Page 156
(189) Page 157
(190) Page 158
(191) Page 159
(192) Page 160
(193) Page 161
(194) Page 162
(195) Page 163
(196) Page 164
(197) Page 165
(198) Page 166
(199) Page 167
(200) Page 168
(201) Page 169
(202) Page 170
(203) Page 171
(204) Page 172
(205) Page 173
(206) Page 174
(207) Page 175
(208) Page 176
(209) Page 177
(210) Page 178
(211) Page 179
(212) Page 180
(213) Page 181
(214) Page 182
(215) Page 183
(216) Page 184
(217) Page 185
(218) Page 186
(219) Page 187
(220) Page 188
(221) Page 189
(222) Page 190
(223) Page 191
(224) Page 192
(225) Page 193
(226) Page 194
(227) Page 195
(228) Page 196
(229) Page 197
(230) Page 198
(231) Page 199
(232) Page 200
(233) Page 201
(234) Page 202
(235) Page 203
(236) Page 204
(237) Page 205
(238) Page 206
(239) Page 207
(240) Page 208
(241) Page 209
(242) Page 210
(243) Page 211
(244) Page 212
(245) Page 213
(246) Page 214
(247) Page 215
(248) Page 216
(249) Page 217
(250) Page 218
(251) Page 219
(252) Page 220
(253) Page 221
(254) Page 222
(255) Page 223
(256) Page 224
(257) Page 225
(258) Page 226
(259) Page 227
(260) Page 228
(261) Page 229
(262) Page 230
(263) Page 231
(264) Page 232
(265) Page 233
(266) Page 234
(267) Page 235
(268) Page 236
(269) Page 237
(270) Page 238
(271) Page 239
(272) Page 240
(273) Page 241
(274) Page 242
(275) Page 243
(276) Page 244
(277) Page 245
(278) Page 246
(279) Page 247
(280) Page 248
(281) Page 249
(282) Page 250
(283) Page 251
(284) Page 252
(285) Page 253
(286) Page 254
(287) Page 255
(288) Page 256
(289) Page 257
(290) Page 258
(291) Page 259
(292) Page 260
(293) Page 261
(294) Page 262
(295) Page 263
(296) Page 264
(297) Page 265
(298) Page 266
(299) Page 267
(300) Page 268
(301) Page 269
(302) Page 270
(303) Page 271
(304) Page 272
(305) Page 273
(306) Page 274
(307) Page 275
(308) Page 276
(309) Page 277
(310) Page 278
(311) Page 279
(312) Page 280
(313) Page 281
(314) Page 282
(315) Page 283
(316) Page 284
(317) Page 285
(318) Page 286
(319) Page 287
(320) Page 288
(321) Page 289
(322) Page 290
(323) Page 291
(324) Page 292
(325) Page 293
(326) Page 294
(327) Page 295
(328) Page 296
(329) Page 297
(330) Page 298
(331) Page 299
(332) Page 300
(333) Page 301
(334) Page 302
(335) Page 303
(336) Page 304
(337) Page 305
(338) Page 306
(339) Page 307
(340) Page 308
(341) Page 309
(342) Page 310
(343) Page 311
(344) Page 312
(345) Page 313
(346) Page 314
(347) Page 315
(348) Page 316
(349) Page 317
(350) Page 318
(351) Page 319
(352) Page 320
(353) Page 321
(354) Page 322
(355) Page 323
(356) Page 324
(357) Page 325
(358) Page 326
(359) Page 327
(360) Page 328
(361) Rear Flyleaf
(362) Rear Flyleaf
(363) Rear Flyleaf
(364) Rear Flyleaf
(365) Rear Flyleaf
(366) Rear Flyleaf
(367) Rear Board
(368) Rear Board
(369) Spine
(370) Fore Edge
(371) Scale
(372) Color Palette