77 að hafa innleitt »konstitutionelle Monarchie1) á Islandi. Auðvitað er það ekkert vafamál, að hugmyndir manna um ríkisrjett voru eigi svo Ijósar og ákveðnar fyr á tímum sem nú, og fljótt á að líta getur því virzt svo sem Jón Sigurðsson hafi haft rjett fyrir sjer er hann reynir að gjöra nafnið »Noregskonungur« þýðingarlaust í hinum gömlu skjölum, með þeirri athugasemd, að »enginn muni láta sjer til hugar koma að álíta það sem vott um að Islendingar hafi gefið sig undir Noreg, þó að konungarnir væru nefndir Noregs konungar sem þeir að rjettu lagi hjetu«2). Eigi að síður getur þó engum dulizt það, ef orð Gamla sáttmála eru borin saman við orð annars gamals sáttmála, er stofnaði konungssamband milli tveggja algjörlega sjálfstæðra ríkja, að menn lögðu einmitt mjög mikla áherzlu á heiti konunga og ríkja á þeim tímum, og þessvegna er það sjerstaklega þýðingarmikið, að hvorki í Gamla sáttmála nje heldur síðar er talað um drottnanda eða konung Islands, heldur er þvert á móti jafnan talað um Noregs konung, á meðan Noregur var sjálfstætt ríki og enda lengur. Árið 1319 eða 20 rituðu Islendingar ríkisráðinu norska merkilegt brjef sem enn er til. Neita þeir þar að hylla Magnús konung (Smek), er enn var ómyndugur, fyr en þeir hafi fengið brjeflegt loforð ríkisráðsins um, að Gamli sáttmáli verði betur ha'ldinn en áður, einkum að því er snerti vöruflutninga til landsins, en að öðru leyti skírskota Islendingar í brjefi þessu til Gamla sáttmála og halda fast við hann3). En um sama leyti, árið 1319, var gjörður samningur miíli Svíþjóðar og Noregs, er stofn- aði samband milli þessara tveggja ríkja þannig, að þau voru sem áður sjálfstæð ríki hvort við annars hlið. Er samningur þessi fróðlegur að mörgu leyti. Samningurinn gefur til kynna, að hann sje gjörður í Osló inilli Karls biskups í Linköping og riddara úr Svíaríki annars vegar, og manna úr ríkisráði Noregskonungs hins vegar. Biskupinn í Linköping og nefndir riddarar úr Svíaríki lýsa yfir því og vinna eið að því »fyrir vora hönd og allra S víaríkis manna, lærðra sem leikra«, — með öðrum orðum í nafni alls Svíaríkis — að þeir taki jungherra Magnús (er seinna nefndist Smek) til konungs yfir »alltSvía-og gautaveldi«, og skuli Magnús konungur síðan koma til Túnsbergs í Noregi »með mönnum þeim og vopnuðu liði, er Noregs menn senda til móts við hann, og taka þar við völdum þeim, er hann er borinn til; skal kon- ungur þar heita því fyrir sitt leyti að gjöra svo við hina beztu menn og alþýðu alla í Noregi og slíks hins sama af þeim að krefjast sem ákveðið er í lögum Ölafs konungs hins helga og löglegra Noregskonunga, er eptir hann komu, um skyldur Noregs konunga og þegna ríkisins hvorra gagnvart öðrum«. Því næst er ákveðið, að konungur skuli dvelja vissan tíma í Noregi, »en ef hans trvggu þjónustumenn Svíarnir krefjast þess síðar af mönnumNoregs konungs að áðurnefndur Magnús, konungur yfir báðum r í k j u n u m (konungr bæggia riknanna) komi til Svíaríkis, þá skulu menn Noregs konungs láta hann þangað fara, og dvelji hann þar jafnlengi sem hann dvaldi í Noregi, fari síðan þangað aptur og svo koll af kolli svo opt og svo lengi sem krafizt er, að hann dvelji í hvoru ríkinu fyrir sig (at han se í huaro ríkinu)«. Eigi skulu menn hvors rík- isins um sig fvlgja konungi lengra á veg enn að landamærum. Enn er það ákveðið, að Magnús konungur skuli, á meðan hann sje ómyndugur, fá fje til hirðarhalds og nokkurt fje að auki er hann þurfi þess við, af tekjum Noregs ríkis alls (Rikissens inngjolld oll af Noregi), eptir ráði og samþykki móður sinnar, frúlngibjargar, og »ríkisráðsins í Noregi«. Því næst skyldu Svíar veita Magnúsi konungi og »Noregs mönnum« þá hina sömu hjálp !) Lundborg, bls. 24. 2) Jón Sigurðsson, >0m Islands statsretlige Forhold« 1855, bls. 12. 3) Er prentað í Ríkisrjettindum íslands bls. 14, og víðar.

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Flyleaf
(6) Front Flyleaf
(7) Front Cover
(8) Front Cover
(9) Page [1]
(10) Page [2]
(11) Page I
(12) Page II
(13) Page III
(14) Page IV
(15) Page V
(16) Page VI
(17) Page VII
(18) Page VIII
(19) Page IX
(20) Page X
(21) Page XI
(22) Page XII
(23) Page XIII
(24) Page XIV
(25) Page XV
(26) Page XVI
(27) Page XVII
(28) Page XVIII
(29) Page 3
(30) Page 4
(31) Page 5
(32) Page 6
(33) Page 7
(34) Page 8
(35) Page 9
(36) Page 10
(37) Page 11
(38) Page 12
(39) Page 13
(40) Page 14
(41) Page 15
(42) Page 16
(43) Page 17
(44) Page 18
(45) Page 19
(46) Page 20
(47) Page 21
(48) Page 22
(49) Page 23
(50) Page 24
(51) Page 25
(52) Page 26
(53) Page [1]
(54) Page [2]
(55) Page 27
(56) Page 28
(57) Page 29
(58) Page 30
(59) Page 31
(60) Page 32
(61) Page 33
(62) Page 34
(63) Page 35
(64) Page 36
(65) Page 37
(66) Page 38
(67) Page 39
(68) Page 40
(69) Page 41
(70) Page 42
(71) Page 43
(72) Page 44
(73) Page 45
(74) Page 46
(75) Page 47
(76) Page 48
(77) Page 49
(78) Page 50
(79) Page 51
(80) Page 52
(81) Page 53
(82) Page 54
(83) Page 55
(84) Page 56
(85) Page 57
(86) Page 58
(87) Page 59
(88) Page 60
(89) Page 61
(90) Page 62
(91) Page 63
(92) Page 64
(93) Page 65
(94) Page 66
(95) Page 67
(96) Page 68
(97) Page 69
(98) Page 70
(99) Page 71
(100) Page 72
(101) Page 73
(102) Page 74
(103) Page 75
(104) Page 76
(105) Page 77
(106) Page 78
(107) Page 79
(108) Page 80
(109) Page 81
(110) Page 82
(111) Page 83
(112) Page 84
(113) Page 85
(114) Page 86
(115) Page 87
(116) Page 88
(117) Page 89
(118) Page 90
(119) Page 91
(120) Page 92
(121) Page 93
(122) Page 94
(123) Page 95
(124) Page 96
(125) Page 97
(126) Page 98
(127) Page 99
(128) Page 100
(129) Page 101
(130) Page 102
(131) Page 103
(132) Page 104
(133) Page 105
(134) Page 106
(135) Page 107
(136) Page 108
(137) Page 109
(138) Page 110
(139) Page 111
(140) Page 112
(141) Page 113
(142) Page 114
(143) Page 115
(144) Page 116
(145) Page 117
(146) Page 118
(147) Page 119
(148) Page 120
(149) Page 121
(150) Page 122
(151) Page 123
(152) Page 124
(153) Page 125
(154) Page 126
(155) Page 127
(156) Page 128
(157) Page 129
(158) Page 130
(159) Page 131
(160) Page 132
(161) Page 133
(162) Page 134
(163) Page 135
(164) Page 136
(165) Page 137
(166) Page 138
(167) Page 139
(168) Page 140
(169) Page 141
(170) Page 142
(171) Page 143
(172) Page 144
(173) Page 145
(174) Page 146
(175) Page 147
(176) Page 148
(177) Page 149
(178) Page 150
(179) Page 151
(180) Page 152
(181) Page 153
(182) Page 154
(183) Page 155
(184) Page 156
(185) Page 157
(186) Page 158
(187) Page 159
(188) Page 160
(189) Page 161
(190) Page 162
(191) Page 163
(192) Page 164
(193) Page 165
(194) Page 166
(195) Back Cover
(196) Back Cover
(197) Rear Flyleaf
(198) Rear Flyleaf
(199) Rear Flyleaf
(200) Rear Flyleaf
(201) Rear Board
(202) Rear Board
(203) Spine
(204) Fore Edge
(205) Scale
(206) Color Palette