40 sií, að konungur var þegar áður orðinn all-einvaldur yfir landinu sem áður er getið. Rjettartilhögun sú, er nú varð gildandi og nánar var ákveðin í konungalögunum 1665, er auglýst voru 1709, livíldi þó á nýjum grundvelli nú, er einveldið var komið á, því að nú sýndi einveldi konungs sig eigi áðeins í verkinu, en var einnig viðurkennt að lögum. Af þessu má þó eigi ráða, að nú hafi öll hin gömlu rjettindi Islendinga skyndilega verið afnumin, því að eptir orðalagi einveldis-skrárinnar höfðu Islendingar eigi afsalað sjer öðru með henni en öllu því í „fyrri sjerrjettindum, landslög- um, recessum og ordínanzíu11, er álíta mátti að kæmi í hága við konungs- ins „jura majestatis eða umrædd erfðarjettindi, alveldi og einvalda stjórn“. Af þessu leiddi þó að vísu, að neitunarvald alþingis í löggjafarmálum, er í langa hríð hafði eigi verið beitt, fjell nú burt að lögum. Akvæði Gamla sáttmála um rjett Islendinga til að segja konungi upp þegnlegri liollustu ef liann hjeldi eigi sáttmálann, hlutu nú einnig að vera fallin úr gildi, því að þau gátu eigi samrýmst alveldi konungs, er útilokaði, að nokkur þegna lians gæti komið áhyrgð fram á hendur honum. Hins vegar var það engan veginn sjálfsagt, að önnur gömul rjettindi Islendinga gætu eigi haldizt í gildi þrátt fyrir einveldið, því að þetta stjórnarfyrirkomulag úti- lokaði alls ekki sjerstök einkarjettindi einstökum stjettum og löndum til handa, enda hyrjaði Friðrik III. hið nýja tímabil með því að staðfesta einkarjettindi aðalsins og Kaupmannahafnarbæjar; einnig fjekk Borgundar- hólmur að halda skattaívilnunum þeim, er hann áður hafði fengið, og voru þær enda berum orðum staðfestar og nánar ákveðnar löngu seinna, eða 1770. Hitt var öðru máli að gegna, að hinn einvaldi konungur gat aptur- kallað veitt einkarjettindi, eða afnumið hin eldri, er honum bauð svo við að liorfa. Skal síðar leitast við að sýna fram á, að hve miklu leyti hann notaði þetta vald að því er ísland snertir. Tímabilið frá byrjun einveldisins fram að afsali Noregs. Friðrik III. vat-t bráðan hug að því að endurbæta stjórnarfarið í Danmörku og Noregi með því að koma á betri yfirstjórn, er skipt var milli ýmsra stjórnardeilda, og skipa fastlaunaða amtmenn og amtsforráða- menn er strangt eptirlit var haft með, í stað hinna einráðu ljenshöfðingja. Hins vegar ljet hann og eptirmaður hans í konungstigninni Island og Færeyjar halda ljensstjórninni enn um langa liríð, ísland til 1(183, Fær- eyjar jafnvel til 1709. Jón Sigurðson hefur viljað skýra þetta svo að því er ísland snertir, að Friðrik III hafi fengið að vita um skilyrði þau, er Islendingar settu, og eigi ætlað konungalögunum að gilda á íslandi. Þessu til sönnunar nefnir hann enn fremur, að ísland er alls eigi nefnt í konungalögunum sjálfum, en játa verður hann þó, að það er nefnt í opnu brjefi frá 1709, er auglýsir lögin. Hjer gætir hann þess þó eigi, að ljens- stjórnin stóð lengur á Færeyjum en Islandi, og að Færeyjar eru eigi fremur en ísland nefndar beinum orðum í texta konungalaganna, en liið víðtæka orðatiltæki, sem þar er notað, „erfðakonungsríki vor, Danmörk og Noregur, og allir þar til heyrandi landshlutar og lönd“, nær bæði til þeirra og sömuleiðis til Islands. Það liggur líka miklu nær að skýra sjerstöðu Islands og Færeyja á annan hátt, sem sje þannig, að þá er einveldið var leitt í lög, sátu

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Flyleaf
(6) Front Flyleaf
(7) Front Cover
(8) Front Cover
(9) Page [1]
(10) Page [2]
(11) Page I
(12) Page II
(13) Page III
(14) Page IV
(15) Page V
(16) Page VI
(17) Page VII
(18) Page VIII
(19) Page IX
(20) Page X
(21) Page XI
(22) Page XII
(23) Page XIII
(24) Page XIV
(25) Page XV
(26) Page XVI
(27) Page XVII
(28) Page XVIII
(29) Page 3
(30) Page 4
(31) Page 5
(32) Page 6
(33) Page 7
(34) Page 8
(35) Page 9
(36) Page 10
(37) Page 11
(38) Page 12
(39) Page 13
(40) Page 14
(41) Page 15
(42) Page 16
(43) Page 17
(44) Page 18
(45) Page 19
(46) Page 20
(47) Page 21
(48) Page 22
(49) Page 23
(50) Page 24
(51) Page 25
(52) Page 26
(53) Page [1]
(54) Page [2]
(55) Page 27
(56) Page 28
(57) Page 29
(58) Page 30
(59) Page 31
(60) Page 32
(61) Page 33
(62) Page 34
(63) Page 35
(64) Page 36
(65) Page 37
(66) Page 38
(67) Page 39
(68) Page 40
(69) Page 41
(70) Page 42
(71) Page 43
(72) Page 44
(73) Page 45
(74) Page 46
(75) Page 47
(76) Page 48
(77) Page 49
(78) Page 50
(79) Page 51
(80) Page 52
(81) Page 53
(82) Page 54
(83) Page 55
(84) Page 56
(85) Page 57
(86) Page 58
(87) Page 59
(88) Page 60
(89) Page 61
(90) Page 62
(91) Page 63
(92) Page 64
(93) Page 65
(94) Page 66
(95) Page 67
(96) Page 68
(97) Page 69
(98) Page 70
(99) Page 71
(100) Page 72
(101) Page 73
(102) Page 74
(103) Page 75
(104) Page 76
(105) Page 77
(106) Page 78
(107) Page 79
(108) Page 80
(109) Page 81
(110) Page 82
(111) Page 83
(112) Page 84
(113) Page 85
(114) Page 86
(115) Page 87
(116) Page 88
(117) Page 89
(118) Page 90
(119) Page 91
(120) Page 92
(121) Page 93
(122) Page 94
(123) Page 95
(124) Page 96
(125) Page 97
(126) Page 98
(127) Page 99
(128) Page 100
(129) Page 101
(130) Page 102
(131) Page 103
(132) Page 104
(133) Page 105
(134) Page 106
(135) Page 107
(136) Page 108
(137) Page 109
(138) Page 110
(139) Page 111
(140) Page 112
(141) Page 113
(142) Page 114
(143) Page 115
(144) Page 116
(145) Page 117
(146) Page 118
(147) Page 119
(148) Page 120
(149) Page 121
(150) Page 122
(151) Page 123
(152) Page 124
(153) Page 125
(154) Page 126
(155) Page 127
(156) Page 128
(157) Page 129
(158) Page 130
(159) Page 131
(160) Page 132
(161) Page 133
(162) Page 134
(163) Page 135
(164) Page 136
(165) Page 137
(166) Page 138
(167) Page 139
(168) Page 140
(169) Page 141
(170) Page 142
(171) Page 143
(172) Page 144
(173) Page 145
(174) Page 146
(175) Page 147
(176) Page 148
(177) Page 149
(178) Page 150
(179) Page 151
(180) Page 152
(181) Page 153
(182) Page 154
(183) Page 155
(184) Page 156
(185) Page 157
(186) Page 158
(187) Page 159
(188) Page 160
(189) Page 161
(190) Page 162
(191) Page 163
(192) Page 164
(193) Page 165
(194) Page 166
(195) Back Cover
(196) Back Cover
(197) Rear Flyleaf
(198) Rear Flyleaf
(199) Rear Flyleaf
(200) Rear Flyleaf
(201) Rear Board
(202) Rear Board
(203) Spine
(204) Fore Edge
(205) Scale
(206) Color Palette