(12) Blaðsíða 8
8
5. gr.
þau Iilj<5í>vörp, sem i veldur, eru þau, er nú skal greina:
a veiílur aí) e (hand — hönd, hendi);
á — - æ (háttur, hætti; dráttur, drætti; hár, hærri);
au — - ey (\\aug, \\eygi);
o — - y (sonur, syni);
o — - e (hnot, hnetur, áfeur hnetr f. hnetir);
ó — - ý (ból, býli);
ó — - œ (fótur, fœti; stór, stœrri; ból, bcdi);
u — - y (pungur, þyngri; fundum, fyndi; brunnum,
brynni) ;
ú — ý (flúðum, flýði; húð, jeg hýði).
Af þessum dœmura má þaí> sjá, aö af grönnu hljúfti verfeur
hljú&varpsstafurinn ávailt grannur, og af fláu hljúíti ávallt fiár;
þannig kemur t. a. m. æ ávallt af á; og þútt svo kunni í fljútu
brag&i ab virfeast, ab flár stafur sje leiddur af grönnum staf í
stimum or&um, e&a grannt hljú& af íláu hljú&i, þá má þú telja
þa& víst, a& eigi sje svo, heldur hafi annarhvor stafurinn
breytzt sí&ar í málinu, eptir a& hljú&varpi& var komi& inn í
málib, e&a a& þa& or&i&, sem hljú&varpib hefur, sje leitt af ö&ru
or&i, en þa& í fljútu brag&i vir&ist vera leitt af. þannig segjum
vjer nú tryði, þál. tí& aflei&ingarháttar, af trúðum, en fornmenn
niunu hafa sagt trýði; dœlir (þeir sem búa í einhverjum dal)
kann í snöggu brag&i a& vir&ast vera leítt af dalur, en er þa&
eigi, heldur af gotneska or&inu dól.
æ virfcist opt vera leitt af o, eptir því, sem tungan er nú
or∈ en þa& er eigi þú svo a& skilja, heldur er þa& leitt af
á; því a& alsta&ar þar, sem vjer nú höfum o á eptir v, höf&u
fornmenn á í sta&inn fyrir o, og af því á er hljú&varpib runnifc,
t. a. m. vopn, á&ur vápn, af því alvxpni, o. s. frv.
Stundum lítur svo út, sem a breytist í i, þegar i fer á
eptir, eins og t.a.m. er vjer segjum einbirni (af barn); en þa&
er þú eigi svo í raun og veru; heldur er þetta or& upphaflega
einberni, en hefur sí&ar breytzt í einbirni, sökum hljú&líkingar
í e og i.
Eins er þa& me& i og me& u, a& þa& eigi fer ávallt á
eptir, þútt hljú&varp ver&i, en er stundum alveg falliö burtu,
stundum breytt í j, og stundum er annar stafur (u) kominn í
s!a& þess; þannig t. a. m. jeg tel; maður, menni; að telja, vjer
(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Blaðsíða 17
(22) Blaðsíða 18
(23) Blaðsíða 19
(24) Blaðsíða 20
(25) Blaðsíða 21
(26) Blaðsíða 22
(27) Blaðsíða 23
(28) Blaðsíða 24
(29) Blaðsíða 25
(30) Blaðsíða 26
(31) Blaðsíða 27
(32) Blaðsíða 28
(33) Blaðsíða 29
(34) Blaðsíða 30
(35) Blaðsíða 31
(36) Blaðsíða 32
(37) Blaðsíða 33
(38) Blaðsíða 34
(39) Blaðsíða 35
(40) Blaðsíða 36
(41) Blaðsíða 37
(42) Blaðsíða 38
(43) Blaðsíða 39
(44) Blaðsíða 40
(45) Blaðsíða 41
(46) Blaðsíða 42
(47) Blaðsíða 43
(48) Blaðsíða 44
(49) Blaðsíða 45
(50) Blaðsíða 46
(51) Blaðsíða 47
(52) Blaðsíða 48
(53) Blaðsíða 49
(54) Blaðsíða 50
(55) Blaðsíða 51
(56) Blaðsíða 52
(57) Blaðsíða 53
(58) Blaðsíða 54
(59) Blaðsíða 55
(60) Blaðsíða 56
(61) Blaðsíða 57
(62) Blaðsíða 58
(63) Blaðsíða 59
(64) Blaðsíða 60
(65) Blaðsíða 61
(66) Blaðsíða 62
(67) Blaðsíða 63
(68) Blaðsíða 64
(69) Blaðsíða 65
(70) Blaðsíða 66
(71) Blaðsíða 67
(72) Blaðsíða 68
(73) Blaðsíða 69
(74) Blaðsíða 70
(75) Blaðsíða 71
(76) Blaðsíða 72
(77) Blaðsíða 73
(78) Blaðsíða 74
(79) Blaðsíða 75
(80) Blaðsíða 76
(81) Blaðsíða 77
(82) Blaðsíða 78
(83) Saurblað
(84) Saurblað
(85) Band
(86) Band
(87) Kjölur
(88) Framsnið
(89) Kvarði
(90) Litaspjald
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Blaðsíða 1
(6) Blaðsíða 2
(7) Blaðsíða 3
(8) Blaðsíða 4
(9) Blaðsíða 5
(10) Blaðsíða 6
(11) Blaðsíða 7
(12) Blaðsíða 8
(13) Blaðsíða 9
(14) Blaðsíða 10
(15) Blaðsíða 11
(16) Blaðsíða 12
(17) Blaðsíða 13
(18) Blaðsíða 14
(19) Blaðsíða 15
(20) Blaðsíða 16
(21) Blaðsíða 17
(22) Blaðsíða 18
(23) Blaðsíða 19
(24) Blaðsíða 20
(25) Blaðsíða 21
(26) Blaðsíða 22
(27) Blaðsíða 23
(28) Blaðsíða 24
(29) Blaðsíða 25
(30) Blaðsíða 26
(31) Blaðsíða 27
(32) Blaðsíða 28
(33) Blaðsíða 29
(34) Blaðsíða 30
(35) Blaðsíða 31
(36) Blaðsíða 32
(37) Blaðsíða 33
(38) Blaðsíða 34
(39) Blaðsíða 35
(40) Blaðsíða 36
(41) Blaðsíða 37
(42) Blaðsíða 38
(43) Blaðsíða 39
(44) Blaðsíða 40
(45) Blaðsíða 41
(46) Blaðsíða 42
(47) Blaðsíða 43
(48) Blaðsíða 44
(49) Blaðsíða 45
(50) Blaðsíða 46
(51) Blaðsíða 47
(52) Blaðsíða 48
(53) Blaðsíða 49
(54) Blaðsíða 50
(55) Blaðsíða 51
(56) Blaðsíða 52
(57) Blaðsíða 53
(58) Blaðsíða 54
(59) Blaðsíða 55
(60) Blaðsíða 56
(61) Blaðsíða 57
(62) Blaðsíða 58
(63) Blaðsíða 59
(64) Blaðsíða 60
(65) Blaðsíða 61
(66) Blaðsíða 62
(67) Blaðsíða 63
(68) Blaðsíða 64
(69) Blaðsíða 65
(70) Blaðsíða 66
(71) Blaðsíða 67
(72) Blaðsíða 68
(73) Blaðsíða 69
(74) Blaðsíða 70
(75) Blaðsíða 71
(76) Blaðsíða 72
(77) Blaðsíða 73
(78) Blaðsíða 74
(79) Blaðsíða 75
(80) Blaðsíða 76
(81) Blaðsíða 77
(82) Blaðsíða 78
(83) Saurblað
(84) Saurblað
(85) Band
(86) Band
(87) Kjölur
(88) Framsnið
(89) Kvarði
(90) Litaspjald