r Oeirðir og skærur vegna verzlunar og fiskveiða útlendinga héldust fram yfir miðbik 16. aldar 45 skip gerð upptæk á Suðurnesjum Bardagi og víg í Grindavík Ójöfnuður erlendra þjóða hjaðnaði ekki um sinn. Dugg- arar og kaupmenn voru teknir og dæmdir, en sagan endurtók sig í ýmsum myndum. Árin 1528 og 1533 gengu dómar út af „duggarasigling“ og útræði. Og árið 1532 varð heiftarbar- dagi í Grindavík. Enskur kaup- maður í Grindavík, sá er Jón breiði hét, varð missáttur við Diðrik hirðstjóra, „vildi eigi g]alda honum toll, sem vera átti, hann átti og illt við Ham- borgara er þar lágu á nesjun- um með kaupför sín, og hélt skreið nokkurri fyrir þeim. J^om í með þeim þverúð“, seg- ir Espólin, „og fóru orð í milli. Ojörði Jón sér virki skammt frá búðum á Járngerðarstöðum, og bauð Hamborgurum með kallsi að sækja til sín skreiðina; tóku sig þá saman hirðstjórinn og hinir þýzku menn, og komu óvart um nótt upp í Grindavík, komust þeir í virkið og drápu Jón og alla hans menn, en tóku skip 0g fé það, er þeir áttu; voru þar dysjar þeirra hjá virkisgarðinum“. Árið 1542 var gefið út kon- ungsbréf um bann við vetur- setu erlendra manna á Islandi. Samkvæmt því lét Otti Stígsson hirðstjóri gera upptæk skip er- lendra manna, sem útræði stunduðu frá Islandi. Þó var undantekning með þá, sem voru í Vestmannaeyjum og höfðu sérstöðu og sérsamninga um landvist. Alþingisdómur var kveðinn upp í málinu árið 1544. Höfðu þá 45 skip á Suð- urnesjum verið gerð upptæk, einkum skip þýzkra. Varð út af þessu gnýr allmikill. Þjóð- verjar gerðu út sendinefnd á konungs fund og kærðu atför- ina að sér, en hirðstjóri varð til andsvara og hélt fram forn- um rétti íslendinga. Á Alþingi 1545 var kveðinn upp dómur, að viðstöddum erlendum skipaeigendum og kaupmönnum. Segir þar, að „allir þeir fiskibátar, sem út- lenzkir eða íslenzkir menn þeirra vegna hafi brúkað til sjós hér á landi, skuli vera konungleg majestets“. Með dómi þessum og dugnaði Otta hirðstjóra að framfylgja hon- um, var lokið útræði Þjóðverja á Islandi. Og 13 árum síðar, 1558, tókst að hrekja Englend- inga úr Vestmannaeyjum. Samningur við erlenda fiskimenn og endurtekin brot á samningum Þótt erlendum fiskimönnum vœri með fyrrgreindum samningum veitt leyfi til fiskveiSa hér vi'S land meS akveSnum skilyrSum, þá varS reyndin sú, aS þeir færSu sig jafnan upp á skaftiS, brutu samninga eSa gengu á sniS viS reglur og fyrirmæli eftir því sem þeim þóknaSist. Þeir höfSu hér útræSi og gerSu skip út í al- gjöru óleyfi, tóku landsmenn i sína þjónustu og höfSu hér vetur- setu. Þegar svo hafSi gengiS í nálega þrjá áratugi frá siSasta Alþingis- dómi um duggara, gekk Alþing enn til samninga viS Englend- inga og ÞjóSverja áriS 1527. Þá var undirritaSur samningur milli þessara aSila, þar sem hinir er- lendu fulltrúar heita því, aS „eng- ir útlenzkir menn, hvorki þýzkir né enskir, skyldu gera hér skip né menn til sjós og heldur liggja hér í landi vetrardagana, nema skipbrotsmenn . . .“. Á næstu árum voru þó framin brot eftir brot á þessum samn- ingum af hálfu beggja, Englend- inga og ÞjóSverja. 25

(1) Band
(2) Band
(3) Saurblað
(4) Saurblað
(5) Kápa
(6) Kápa
(7) Blaðsíða 1
(8) Blaðsíða 2
(9) Blaðsíða 3
(10) Blaðsíða 4
(11) Blaðsíða 5
(12) Blaðsíða 6
(13) Blaðsíða 7
(14) Blaðsíða 8
(15) Blaðsíða 9
(16) Blaðsíða 10
(17) Blaðsíða 11
(18) Blaðsíða 12
(19) Blaðsíða 13
(20) Blaðsíða 14
(21) Blaðsíða 15
(22) Blaðsíða 16
(23) Blaðsíða 17
(24) Blaðsíða 18
(25) Blaðsíða 19
(26) Blaðsíða 20
(27) Blaðsíða 21
(28) Blaðsíða 22
(29) Blaðsíða 23
(30) Blaðsíða 24
(31) Blaðsíða 25
(32) Blaðsíða 26
(33) Blaðsíða 27
(34) Blaðsíða 28
(35) Blaðsíða 29
(36) Blaðsíða 30
(37) Blaðsíða 31
(38) Blaðsíða 32
(39) Blaðsíða 33
(40) Blaðsíða 34
(41) Blaðsíða 35
(42) Blaðsíða 36
(43) Blaðsíða 37
(44) Blaðsíða 38
(45) Blaðsíða 39
(46) Blaðsíða 40
(47) Blaðsíða 41
(48) Blaðsíða 42
(49) Blaðsíða 43
(50) Blaðsíða 44
(51) Blaðsíða 45
(52) Blaðsíða 46
(53) Blaðsíða 47
(54) Blaðsíða 48
(55) Blaðsíða 49
(56) Blaðsíða 50
(57) Blaðsíða 51
(58) Blaðsíða 52
(59) Blaðsíða 53
(60) Blaðsíða 54
(61) Blaðsíða 55
(62) Blaðsíða 56
(63) Blaðsíða 57
(64) Blaðsíða 58
(65) Blaðsíða 59
(66) Blaðsíða 60
(67) Blaðsíða 61
(68) Blaðsíða 62
(69) Blaðsíða 63
(70) Blaðsíða 64
(71) Blaðsíða 65
(72) Blaðsíða 66
(73) Blaðsíða 67
(74) Blaðsíða 68
(75) Blaðsíða 69
(76) Blaðsíða 70
(77) Blaðsíða 71
(78) Blaðsíða 72
(79) Blaðsíða 73
(80) Blaðsíða 74
(81) Blaðsíða 75
(82) Blaðsíða 76
(83) Blaðsíða 77
(84) Blaðsíða 78
(85) Blaðsíða 79
(86) Blaðsíða 80
(87) Blaðsíða 81
(88) Blaðsíða 82
(89) Blaðsíða 83
(90) Blaðsíða 84
(91) Blaðsíða 85
(92) Blaðsíða 86
(93) Blaðsíða 87
(94) Blaðsíða 88
(95) Blaðsíða 89
(96) Blaðsíða 90
(97) Blaðsíða 91
(98) Blaðsíða 92
(99) Blaðsíða 93
(100) Blaðsíða 94
(101) Blaðsíða 95
(102) Blaðsíða 96
(103) Blaðsíða 97
(104) Blaðsíða 98
(105) Blaðsíða 99
(106) Blaðsíða 100
(107) Blaðsíða 101
(108) Blaðsíða 102
(109) Blaðsíða 103
(110) Blaðsíða 104
(111) Blaðsíða 105
(112) Blaðsíða 106
(113) Blaðsíða 107
(114) Blaðsíða 108
(115) Blaðsíða 109
(116) Blaðsíða 110
(117) Blaðsíða 111
(118) Blaðsíða 112
(119) Blaðsíða 113
(120) Blaðsíða 114
(121) Blaðsíða 115
(122) Blaðsíða 116
(123) Blaðsíða 117
(124) Blaðsíða 118
(125) Blaðsíða 119
(126) Blaðsíða 120
(127) Blaðsíða 121
(128) Blaðsíða 122
(129) Blaðsíða 123
(130) Blaðsíða 124
(131) Blaðsíða 125
(132) Blaðsíða 126
(133) Blaðsíða 127
(134) Blaðsíða 128
(135) Blaðsíða 129
(136) Blaðsíða 130
(137) Blaðsíða 131
(138) Blaðsíða 132
(139) Blaðsíða 133
(140) Blaðsíða 134
(141) Blaðsíða 135
(142) Blaðsíða 136
(143) Blaðsíða 137
(144) Blaðsíða 138
(145) Blaðsíða 139
(146) Blaðsíða 140
(147) Blaðsíða 141
(148) Blaðsíða 142
(149) Blaðsíða 143
(150) Blaðsíða 144
(151) Blaðsíða 145
(152) Blaðsíða 146
(153) Blaðsíða 147
(154) Blaðsíða 148
(155) Blaðsíða 149
(156) Blaðsíða 150
(157) Blaðsíða 151
(158) Blaðsíða 152
(159) Blaðsíða 153
(160) Blaðsíða 154
(161) Blaðsíða 155
(162) Blaðsíða 156
(163) Blaðsíða 157
(164) Blaðsíða 158
(165) Blaðsíða 159
(166) Blaðsíða 160
(167) Blaðsíða 161
(168) Blaðsíða 162
(169) Blaðsíða 163
(170) Blaðsíða 164
(171) Blaðsíða 165
(172) Blaðsíða 166
(173) Blaðsíða 167
(174) Blaðsíða 168
(175) Blaðsíða 169
(176) Blaðsíða 170
(177) Blaðsíða 171
(178) Blaðsíða 172
(179) Blaðsíða 173
(180) Blaðsíða 174
(181) Blaðsíða 175
(182) Blaðsíða 176
(183) Blaðsíða 177
(184) Blaðsíða 178
(185) Blaðsíða 179
(186) Blaðsíða 180
(187) Blaðsíða 181
(188) Blaðsíða 182
(189) Blaðsíða 183
(190) Blaðsíða 184
(191) Blaðsíða 185
(192) Blaðsíða 186
(193) Blaðsíða 187
(194) Blaðsíða 188
(195) Blaðsíða 189
(196) Blaðsíða 190
(197) Blaðsíða 191
(198) Blaðsíða 192
(199) Blaðsíða 193
(200) Blaðsíða 194
(201) Blaðsíða 195
(202) Blaðsíða 196
(203) Blaðsíða 197
(204) Blaðsíða 198
(205) Blaðsíða 199
(206) Blaðsíða 200
(207) Blaðsíða 201
(208) Blaðsíða 202
(209) Blaðsíða 203
(210) Blaðsíða 204
(211) Blaðsíða 205
(212) Blaðsíða 206
(213) Kápa
(214) Kápa
(215) Saurblað
(216) Saurblað
(217) Band
(218) Band
(219) Kjölur
(220) Framsnið
(221) Kvarði
(222) Litaspjald