(35) Page 29
Mikill fjöldi erlendra skipa
var jafnan á fiskveiöum
viö ísland
Englendingar og Þjóðverjar
sóttu hingað á miðin frá því á
fyrri hluta 15. aldar, svo sem
áður hefur verið frá greint. Á
17. öldinni taka Hollendingar
að sækja til landsins og loks
Frakkar, þegar komið var fram
á miðja 18. öld. Eftir skýrslum
ýmsum og annálafrásögnum
má ráða, að hér hafi oft verið
mikill fjöldi útlendinga á mið-
unum. Sagt er frá því, að árið
1564 hafi 140 enskar duggur
verið að veiðum úti fyrir Vest-
urlandi, en vitanlega hafa þá
einnig verið duggur að veiðum
annars staðar við landið, þótt
ekki séu um það sagnir. 1 bréfi
danska ráðuneytisins árið 1740
er talað um „yfirgang og skaða,
sem þessi erlendu skip, yfir 200
að tölu“ baki Islendingum. —
Árið 1768 voru 160 hollenzk
skip að veiðum við landið. Af
þessum tölum má ráða, hversu
sóknin hefur verið gífurleg
hingað á miðin. Talsvert mikið
dró úr fiskveiðum Englend-
mga hér við land eftir að ein-
okunarverzlunin var komin á,
en þegar í hyrjun 19. aldar
taka þeir að sækja hingað fjöl-
skipa og hafa gert svo til þessa
dags. Mjög dró úr sókn Hollend-
mga hingað, þegar komið var
fram á aldamótin 1800. En út-
gerð Frakka fór vaxandi og
var mikil alla 19. öldina.
f
Hollenzk skip tekin í landhelgi íslands
og boðin upp í Kaupmannahöfn
Frá því hefur verið skýrt,
að Danir sendu hingaS eftir-
litsskip. Og þrátt fyrir margs
konar vandkvœði í störfum
landhelgisgœzlunnar við ís-
land, gerðust þau tíðindi ár-
ið 1740, að dönsk freigáta
tók 7 hollenzk fiskiskip, sem
voru að veiðum innan fjög-
urra mílna takmarksins, þ. e.
16 sjómílur. Þdð skipanna,
sem næst var landi, var dð-
eins 1/2 mílu undan strönd-
inni (2 sjóm.). Voru 6 skip-
anna gerð upptœk og siglt til
Kaupmannahafnar, en þar
voru þau seld á uppboði.
Hollenzka stjórnin skarst
í leikinn og fól sendiherra
sínum í Hamborg að sækja
málið fyrir hönd hollenzkra
útgerðarmanna. ...Sendiherr-
ann hélt því fram, að „veið-
ar í hafi séu öllum frjálsar,
en hitt sé viðurkennt fyrir
kurteisisakir, að landseigandi
hafi einkaafnot af hafinu
undan ströndum sínum“.
Sendiherrann viðurkenndi,
að konungur gæti neitað
Hollendingum að veiða á
forsvæðinu undan höfnum
landsins, en þdð svœði gœti
naumast náð lengra en
mannleg sjón dregur, og til-
litssemi sé í því fólgin að
veiða ekki fyrir augum land-
eiganda.
Út af töku þessara skipa
varð hörð deila milli Dana
og Hollendinga og horfði
jafnvel til óeirða um skeið.
Hollendingar viðurkenndu
loks takmörk þau, sem ein-
okunarkaupmönnum var
veitt einkaleyfi fyrir. Höfðu
þá einnig aðrar þjóðir kom-
izt í málið og rætt það: Eng-
lendingar, Frakkar og Svíar.
Nokkru síðar, árið 1765,
voru tvö frönsk skip tekin
hér í landhelgi, en konungur
lét þau laus „í vináttuskyni
við hirð Frakklandskonungs“
— en þar ríkti þá Löðvík XV.
Gekk í þófi hin nœstu ár
út af landhelginni. En sam-
kvœmt konungsbréfum og
bréfum stjórnarráðsins
danska var tilkynnt, dð það
þyki varhugavert að „bægja
útlendingurn frá fiskveiðum
á opnu hafi við strönd ís-
lands 4 mílur (16 sjómílur)
út frá henni og banna þeim
þær“. En þar méð var ákveð-
ið, að fyrir innan þau mörk
vœri fullkomin landhelgi.
Og árið 1774 var send
hingað til lands dönsk frei-
gáta til eftirlits með land-
helginni. Stjórnandi freigát-
unnar, Bille kapteinn, til-
kynnti erlendum fiskimönn-
um að varhugavert væri fyr-
ir þá að veiða í fjörðum og
flóum og nær ströndinni en
3 mílur (12 sjómílur). Á
þessu varð þó jafnan mis-
brestur og erlendir fiski-
menn brutu tíðum reglur og
fyrirskipanir hvað landhelg-
ina snerti.
29
(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Cover
(6) Front Cover
(7) Page 1
(8) Page 2
(9) Page 3
(10) Page 4
(11) Page 5
(12) Page 6
(13) Page 7
(14) Page 8
(15) Page 9
(16) Page 10
(17) Page 11
(18) Page 12
(19) Page 13
(20) Page 14
(21) Page 15
(22) Page 16
(23) Page 17
(24) Page 18
(25) Page 19
(26) Page 20
(27) Page 21
(28) Page 22
(29) Page 23
(30) Page 24
(31) Page 25
(32) Page 26
(33) Page 27
(34) Page 28
(35) Page 29
(36) Page 30
(37) Page 31
(38) Page 32
(39) Page 33
(40) Page 34
(41) Page 35
(42) Page 36
(43) Page 37
(44) Page 38
(45) Page 39
(46) Page 40
(47) Page 41
(48) Page 42
(49) Page 43
(50) Page 44
(51) Page 45
(52) Page 46
(53) Page 47
(54) Page 48
(55) Page 49
(56) Page 50
(57) Page 51
(58) Page 52
(59) Page 53
(60) Page 54
(61) Page 55
(62) Page 56
(63) Page 57
(64) Page 58
(65) Page 59
(66) Page 60
(67) Page 61
(68) Page 62
(69) Page 63
(70) Page 64
(71) Page 65
(72) Page 66
(73) Page 67
(74) Page 68
(75) Page 69
(76) Page 70
(77) Page 71
(78) Page 72
(79) Page 73
(80) Page 74
(81) Page 75
(82) Page 76
(83) Page 77
(84) Page 78
(85) Page 79
(86) Page 80
(87) Page 81
(88) Page 82
(89) Page 83
(90) Page 84
(91) Page 85
(92) Page 86
(93) Page 87
(94) Page 88
(95) Page 89
(96) Page 90
(97) Page 91
(98) Page 92
(99) Page 93
(100) Page 94
(101) Page 95
(102) Page 96
(103) Page 97
(104) Page 98
(105) Page 99
(106) Page 100
(107) Page 101
(108) Page 102
(109) Page 103
(110) Page 104
(111) Page 105
(112) Page 106
(113) Page 107
(114) Page 108
(115) Page 109
(116) Page 110
(117) Page 111
(118) Page 112
(119) Page 113
(120) Page 114
(121) Page 115
(122) Page 116
(123) Page 117
(124) Page 118
(125) Page 119
(126) Page 120
(127) Page 121
(128) Page 122
(129) Page 123
(130) Page 124
(131) Page 125
(132) Page 126
(133) Page 127
(134) Page 128
(135) Page 129
(136) Page 130
(137) Page 131
(138) Page 132
(139) Page 133
(140) Page 134
(141) Page 135
(142) Page 136
(143) Page 137
(144) Page 138
(145) Page 139
(146) Page 140
(147) Page 141
(148) Page 142
(149) Page 143
(150) Page 144
(151) Page 145
(152) Page 146
(153) Page 147
(154) Page 148
(155) Page 149
(156) Page 150
(157) Page 151
(158) Page 152
(159) Page 153
(160) Page 154
(161) Page 155
(162) Page 156
(163) Page 157
(164) Page 158
(165) Page 159
(166) Page 160
(167) Page 161
(168) Page 162
(169) Page 163
(170) Page 164
(171) Page 165
(172) Page 166
(173) Page 167
(174) Page 168
(175) Page 169
(176) Page 170
(177) Page 171
(178) Page 172
(179) Page 173
(180) Page 174
(181) Page 175
(182) Page 176
(183) Page 177
(184) Page 178
(185) Page 179
(186) Page 180
(187) Page 181
(188) Page 182
(189) Page 183
(190) Page 184
(191) Page 185
(192) Page 186
(193) Page 187
(194) Page 188
(195) Page 189
(196) Page 190
(197) Page 191
(198) Page 192
(199) Page 193
(200) Page 194
(201) Page 195
(202) Page 196
(203) Page 197
(204) Page 198
(205) Page 199
(206) Page 200
(207) Page 201
(208) Page 202
(209) Page 203
(210) Page 204
(211) Page 205
(212) Page 206
(213) Back Cover
(214) Back Cover
(215) Rear Flyleaf
(216) Rear Flyleaf
(217) Rear Board
(218) Rear Board
(219) Spine
(220) Fore Edge
(221) Scale
(222) Color Palette
(2) Front Board
(3) Front Flyleaf
(4) Front Flyleaf
(5) Front Cover
(6) Front Cover
(7) Page 1
(8) Page 2
(9) Page 3
(10) Page 4
(11) Page 5
(12) Page 6
(13) Page 7
(14) Page 8
(15) Page 9
(16) Page 10
(17) Page 11
(18) Page 12
(19) Page 13
(20) Page 14
(21) Page 15
(22) Page 16
(23) Page 17
(24) Page 18
(25) Page 19
(26) Page 20
(27) Page 21
(28) Page 22
(29) Page 23
(30) Page 24
(31) Page 25
(32) Page 26
(33) Page 27
(34) Page 28
(35) Page 29
(36) Page 30
(37) Page 31
(38) Page 32
(39) Page 33
(40) Page 34
(41) Page 35
(42) Page 36
(43) Page 37
(44) Page 38
(45) Page 39
(46) Page 40
(47) Page 41
(48) Page 42
(49) Page 43
(50) Page 44
(51) Page 45
(52) Page 46
(53) Page 47
(54) Page 48
(55) Page 49
(56) Page 50
(57) Page 51
(58) Page 52
(59) Page 53
(60) Page 54
(61) Page 55
(62) Page 56
(63) Page 57
(64) Page 58
(65) Page 59
(66) Page 60
(67) Page 61
(68) Page 62
(69) Page 63
(70) Page 64
(71) Page 65
(72) Page 66
(73) Page 67
(74) Page 68
(75) Page 69
(76) Page 70
(77) Page 71
(78) Page 72
(79) Page 73
(80) Page 74
(81) Page 75
(82) Page 76
(83) Page 77
(84) Page 78
(85) Page 79
(86) Page 80
(87) Page 81
(88) Page 82
(89) Page 83
(90) Page 84
(91) Page 85
(92) Page 86
(93) Page 87
(94) Page 88
(95) Page 89
(96) Page 90
(97) Page 91
(98) Page 92
(99) Page 93
(100) Page 94
(101) Page 95
(102) Page 96
(103) Page 97
(104) Page 98
(105) Page 99
(106) Page 100
(107) Page 101
(108) Page 102
(109) Page 103
(110) Page 104
(111) Page 105
(112) Page 106
(113) Page 107
(114) Page 108
(115) Page 109
(116) Page 110
(117) Page 111
(118) Page 112
(119) Page 113
(120) Page 114
(121) Page 115
(122) Page 116
(123) Page 117
(124) Page 118
(125) Page 119
(126) Page 120
(127) Page 121
(128) Page 122
(129) Page 123
(130) Page 124
(131) Page 125
(132) Page 126
(133) Page 127
(134) Page 128
(135) Page 129
(136) Page 130
(137) Page 131
(138) Page 132
(139) Page 133
(140) Page 134
(141) Page 135
(142) Page 136
(143) Page 137
(144) Page 138
(145) Page 139
(146) Page 140
(147) Page 141
(148) Page 142
(149) Page 143
(150) Page 144
(151) Page 145
(152) Page 146
(153) Page 147
(154) Page 148
(155) Page 149
(156) Page 150
(157) Page 151
(158) Page 152
(159) Page 153
(160) Page 154
(161) Page 155
(162) Page 156
(163) Page 157
(164) Page 158
(165) Page 159
(166) Page 160
(167) Page 161
(168) Page 162
(169) Page 163
(170) Page 164
(171) Page 165
(172) Page 166
(173) Page 167
(174) Page 168
(175) Page 169
(176) Page 170
(177) Page 171
(178) Page 172
(179) Page 173
(180) Page 174
(181) Page 175
(182) Page 176
(183) Page 177
(184) Page 178
(185) Page 179
(186) Page 180
(187) Page 181
(188) Page 182
(189) Page 183
(190) Page 184
(191) Page 185
(192) Page 186
(193) Page 187
(194) Page 188
(195) Page 189
(196) Page 190
(197) Page 191
(198) Page 192
(199) Page 193
(200) Page 194
(201) Page 195
(202) Page 196
(203) Page 197
(204) Page 198
(205) Page 199
(206) Page 200
(207) Page 201
(208) Page 202
(209) Page 203
(210) Page 204
(211) Page 205
(212) Page 206
(213) Back Cover
(214) Back Cover
(215) Rear Flyleaf
(216) Rear Flyleaf
(217) Rear Board
(218) Rear Board
(219) Spine
(220) Fore Edge
(221) Scale
(222) Color Palette