þegar Sveinn lögmaður Sölvason ritaði formála fyrir bók sinni, sem hann kall- aði Tyro juris eða barn í lögum, og átti að vera einskonar handbók í lögum handa alþýðu á íslandi (Khöfn 1754. 8V0), þá segir hann í formála bókarinnar á þessa leið: I(þarnæst meðkenni eg vel, að her flnnast ógjarnan gömul gull- aldar orð, sem nú eru komin úr móð, og að eg þarímót hefi stundum hjálpazt við þau orð, sem dregin eður samsett eru af Dönskunni, hvað eg held engin spjöll, þar vor lög nú á tíðum eru mestan part frá Dönskum komin, og án hennar kunna menn ekki að vera í réttargánginum; og svo sein vor efni í flestum sökum dependera af þeim Dönsku: því má þá ekki einnig vort túngu- mál vera sömu forlögum undirorpið?” — En þó þctta sýnist vera voðaleg orð fyrir móðurmál vort, og ekki sízt þegar þau voru töluð af einum hinum æðsta embættismanni landsins, einsog hér var, þá urðu þau þó ekki þar eptir liættu- leg, því túngumál og þjóðerni verða ekki vegin með orðum einum. Sama varð ofaná fyrir Magnúsi sýslumanni Iíetilssyni, þegar hann tók uppá að gefa út mánaðarblað á Dönsku, í þeim tilgángi að hæna Dani betur að sér og að Íslendíngum, að það blað gat varla haldizt við um þrjú ár (Oktbr. 1773 lil Septembr. 1776) og varð þar með útideyða. En aptur á móti þessu voru einnig nokkrir Íslendíngar, sem tóku uppá að fornyrða svo í ritum sínum, eða réttara að segja búa til nýgjörvínga í fornaldar búníngi og með stafsetníng, sem átti að kallast forn, að þeir gátu varla orðið skildir, hvort þeim þeir rituðu bækur eða ortu kvæði. Ekki vantaði heldur á þessum tímum þá menn, sem stunduðu almenna bókfræði Íslendínga, og er kunnugastur meðal þeirra Hálf- dan Einarsson, skólameistari og stiptprófastur á Hólum, sem ritaði bók- mentasögu Íslendínga á Latínu (Sciagraphia historiæ literariæ Islandicæ 1777) og safnaði og bjó til prentunar rit nokkurra merkilegra höfunda, einkum sálma og kvæði, og er hans frágángur á því í alla staði vandaður og' merkilegur á þeirri tíð. Með þessu móti vaknaði smásaman hugur Íslendínga af stúdentaílokki, til að reyna að stofna íslenzkt félag <(til að viðhjálpa sérhverjum þeim listum og mentum, er íslandi virðist mest þörf á vera”, var þar einkum tiltekið: bústjórnar vísindi, sömuleiðis náttúrleg guðfræði, heimspeki, náttúruspeki, mælíngarfræði og snotur vísindi, og settar reglur um, að sporna við útlendum orðum, heldur skyldi felagið ((geyma og varðveita norræna túngu sem eitt fagurt

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Illustration
(4) Illustration
(5) Page [1]
(6) Page [2]
(7) Page [3]
(8) Page [4]
(9) Page [5]
(10) Page [6]
(11) Page [7]
(12) Page [8]
(13) Page 1
(14) Page 2
(15) Page 3
(16) Page 4
(17) Page 5
(18) Page 6
(19) Page 7
(20) Page 8
(21) Page 9
(22) Page 10
(23) Page 11
(24) Page 12
(25) Page 13
(26) Page 14
(27) Page 15
(28) Page 16
(29) Page 17
(30) Page 18
(31) Page 19
(32) Page 20
(33) Page 21
(34) Page 22
(35) Page 23
(36) Page 24
(37) Page 25
(38) Page 26
(39) Page 27
(40) Page 28
(41) Page 29
(42) Page 30
(43) Page 31
(44) Page 32
(45) Page 33
(46) Page 34
(47) Page 35
(48) Page 36
(49) Page 37
(50) Page 38
(51) Page 39
(52) Page 40
(53) Page 41
(54) Page 42
(55) Page 43
(56) Page 44
(57) Page 45
(58) Page 46
(59) Page 47
(60) Page 48
(61) Page 49
(62) Page 50
(63) Page 51
(64) Page 52
(65) Page 53
(66) Page 54
(67) Page 55
(68) Page 56
(69) Page 57
(70) Page 58
(71) Page 59
(72) Page 60
(73) Page 61
(74) Page 62
(75) Page 63
(76) Page 64
(77) Page 65
(78) Page 66
(79) Page 67
(80) Page 68
(81) Page 69
(82) Page 70
(83) Page 71
(84) Page 72
(85) Page 73
(86) Page 74
(87) Page 75
(88) Page 76
(89) Page 77
(90) Page 78
(91) Page 79
(92) Page 80
(93) Page 81
(94) Page 82
(95) Page 83
(96) Page 84
(97) Page 85
(98) Page 86
(99) Page 87
(100) Page 88
(101) Page 89
(102) Page 90
(103) Page 91
(104) Page 92
(105) Page 93
(106) Page 94
(107) Page 95
(108) Page 96
(109) Page 97
(110) Page 98
(111) Page 99
(112) Page 100
(113) Page 101
(114) Page 102
(115) Page 103
(116) Page 104
(117) Page 105
(118) Page 106
(119) Page 107
(120) Page 108
(121) Rear Board
(122) Rear Board
(123) Spine
(124) Fore Edge
(125) Head Edge
(126) Tail Edge
(127) Scale
(128) Color Palette