8 ý-o- með minna alli, og íslenzkir vísindamenn bafa jafnan staðið á þjóðlegri rót, hvort sem þeir Jiafa ritað á vora túngu eður ekki. Yér gelum sýnt frá sér- hverri öld fleiri eða færri frumrit á vora túngu rituð, sem sum eru ágæt í sinni röð, eða að minnsta kosti sóma sér vcl, hvort sem þau eru borin saman við íslenzk rit forn eða ný, eða þau eru borin saman við samtíða rit samkynja tegundar annarstaðar. Frá iimtándu öld höfum vér miklar bréfagjörðir og dóma, mörg handrit eptir eldri bókum, sem sýna, að þær bækur voru þá lcsnar og skrifaðar upp; annála rit, mörg kvæði merkileg og einkanlega rímnakveðskapinn, sem þá kom á lopt með miklu fjöri, og er mjög merkilegur í marga staði, þó hann sé ekki enn orðinn svo kunnur sem hann á skilið að verða. l’etta er nú það sem vér þekkjum, en vér getum verið fullvissir um, að mart er farið forgörðum af þeim ritum, sem samin hafa verið eða sett á bækur á fnntándu öld. Á sextándu öld þurfum vér ekki annað en nefna Jón biskup Arason og kvæði þau, sem vér höfum eptir hann, þó ekki sé mörg, til að sýna, að málið lifði á vörum hans í fullu fjöri; ogekki sér heldur þurð á málinu til að fara með sérhvert það efni, sem fylgði siða- skiptunum og þeirri andlegu hreyfíngu, sem þá kom á bókmentir og bókagjörð, ei-ns á íslandi og annarstaðar. 1‘aö er meira að segja, að mál vort og mentaðir mcnn böfðu nógan andlegan og þjóðlegan forða hjá sjálfum sér, til að taka við og hagnýta sér hið nýja, án þess að snúa málinu í aðra stefnu, eða setja nýja útlenda bót á innlent fat. Nokkru áður en siðaskiptin hófust var Jón Arason búinn að fá prentsmiðju til íslands (um 1530), og var það ekki mjög laungu þar á undan að fyrst var farið að prenta bækur í Danmörku, en í Noregi var engin prentsmiðja sett fyr en Iaungu síðar. Starfsemi Guðbrands biskups og hans aðstoðarmanna mun verða uppi um aldur og æfi, og að vér nefnum til sjálft málið á ritum hans, þá cr það fjörugt og hreint, framar en á mörgum öðrum riturn sömu tcgundar, bæði eldri og ýngri. Arngrímur prófastur hinn lærði á Melslað ritaði nokkuð á íslenzku, bæði í ljóðum og í óbundnum stíl, en nafnfrægastur hefir hann orðið fyrir það, sem hann ritaði um ísland á Latínu, og um forn fræði Norðurlanda, og er það nú harðla merkilegt að lesa, hversu allt það sem snerti sögu, átrúnað, bókmentir og allan fornaldar fróðleik Norðurlanda, var orðið öldúngis gleymt og umsnúið á ymsa vcgu hjá þeim rithöfundum. soni vnrn farnir nð hnra við nð snlin snmnn bækur um hessi efni

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Illustration
(4) Illustration
(5) Page [1]
(6) Page [2]
(7) Page [3]
(8) Page [4]
(9) Page [5]
(10) Page [6]
(11) Page [7]
(12) Page [8]
(13) Page 1
(14) Page 2
(15) Page 3
(16) Page 4
(17) Page 5
(18) Page 6
(19) Page 7
(20) Page 8
(21) Page 9
(22) Page 10
(23) Page 11
(24) Page 12
(25) Page 13
(26) Page 14
(27) Page 15
(28) Page 16
(29) Page 17
(30) Page 18
(31) Page 19
(32) Page 20
(33) Page 21
(34) Page 22
(35) Page 23
(36) Page 24
(37) Page 25
(38) Page 26
(39) Page 27
(40) Page 28
(41) Page 29
(42) Page 30
(43) Page 31
(44) Page 32
(45) Page 33
(46) Page 34
(47) Page 35
(48) Page 36
(49) Page 37
(50) Page 38
(51) Page 39
(52) Page 40
(53) Page 41
(54) Page 42
(55) Page 43
(56) Page 44
(57) Page 45
(58) Page 46
(59) Page 47
(60) Page 48
(61) Page 49
(62) Page 50
(63) Page 51
(64) Page 52
(65) Page 53
(66) Page 54
(67) Page 55
(68) Page 56
(69) Page 57
(70) Page 58
(71) Page 59
(72) Page 60
(73) Page 61
(74) Page 62
(75) Page 63
(76) Page 64
(77) Page 65
(78) Page 66
(79) Page 67
(80) Page 68
(81) Page 69
(82) Page 70
(83) Page 71
(84) Page 72
(85) Page 73
(86) Page 74
(87) Page 75
(88) Page 76
(89) Page 77
(90) Page 78
(91) Page 79
(92) Page 80
(93) Page 81
(94) Page 82
(95) Page 83
(96) Page 84
(97) Page 85
(98) Page 86
(99) Page 87
(100) Page 88
(101) Page 89
(102) Page 90
(103) Page 91
(104) Page 92
(105) Page 93
(106) Page 94
(107) Page 95
(108) Page 96
(109) Page 97
(110) Page 98
(111) Page 99
(112) Page 100
(113) Page 101
(114) Page 102
(115) Page 103
(116) Page 104
(117) Page 105
(118) Page 106
(119) Page 107
(120) Page 108
(121) Rear Board
(122) Rear Board
(123) Spine
(124) Fore Edge
(125) Head Edge
(126) Tail Edge
(127) Scale
(128) Color Palette