-o<4 10 sá, að þau handrit sem voru á víð og dreif í landinu, fóru daglega forgörðum. þó mikið væri skrifað upp, áður en eldri handritin voru eyðilögð, þá voru þessar uppskriptir misjafnlega áreiðanlegar, og margar ónýtar, en Arni dæmdi um þetta mál sem vísindamaður og málfræðíngur, sem ekki lét sér nægja nema frumritin sjálf eða það sem þeim gat næst komizt. Vér megum því þakka Árna það, að fjöldi handrita hefir frelsazt, sem annars væri horfin að fullu og öllu, og þó einstaka rit eða enda mörg hafi farizt einmitt fyrir það hann hafði þau undir hendi, eða átti þau þegar brann hjá honum, þá er það tjón miklu minna en hitt licfði orðið. En það er satt, að eptir að svo mikið og auðugt safn sem safn Árna var komið á einn stað, þá komst bókfræði íslendínga og bókment á nokkuð annan veg en fyr; menn fengu nú svo auðugt safn af íslenzkum ritum frá öllum öldum, að menn gátu borið allt saman og haft vísinda- legt yfirlit til að dæma um það; en þetta var einmitt vísindaleg framför, og hlaut að verða máli voru og bókmentum til hins mesta gagns, þegar svo lángt kom að vér gætum fært oss það til nytja. Þessi framför var sýnileg jafnvel á tímum Árna sjálfs, á ritum þeirra manna, sem annaðhvort voru honum áhángandi, eða áttu kost á að nema fróðleik að honum. Eg gat þess fyrir skömmu, að mcð átjándu öld komst nokkuð annað snið á þjóðlegar bókmentir vorar í ymsum greinum. Eg tek til dæmis í lög- fræði, að þá var farið að innleiða smásaman lagaformið frá JXorskuIögum Kristjáns fimta, og þarmeð var kippt fótunum undan hinum fyrri lagafróðleik, sem var ahnennur meðal allra stétta, því einsog lögin voru nú sjálf útlend og á útlendu máli, eins urðu nú smásaman þeir einir lagamenn, sem höfðu lært hin útlendu lög við háskólann í Iíaupmannahöfn. Hefði það þar eptir tekizt, aö fá svo marga íslenzka cða danska háskólalærða lagamenn í einu í embættin á íslandi, sem þurfti, þá hefði íljótt verið á enda hin forna lagamentan, í því formi, sem þángaðtil hafði við gengizt, en af því það var ekki hægt, þá eimdi enn sem áður lengi eptir nokkuð af þessari mentun, þó ekki kæmi lrún fram í ritum sem fyr, eða á sama hátt. Hið seinasta rit, sem að efni og meðferð til er samtengt hinu eldra tímabilinu, má kallast rit það, eða réttara að segja ritsafn, sem Páll Vídalín samdi um fornyrði Jónsbókar, enda er það einnig hið merkasta, því þó nokkrir hafi síðan samið smá-ritlínga í sama formi, þá má það fremur heita eptirstælíng en frumrit. Vísindalegar ritgjörðir eptir íslend- -o<_(

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Illustration
(4) Illustration
(5) Page [1]
(6) Page [2]
(7) Page [3]
(8) Page [4]
(9) Page [5]
(10) Page [6]
(11) Page [7]
(12) Page [8]
(13) Page 1
(14) Page 2
(15) Page 3
(16) Page 4
(17) Page 5
(18) Page 6
(19) Page 7
(20) Page 8
(21) Page 9
(22) Page 10
(23) Page 11
(24) Page 12
(25) Page 13
(26) Page 14
(27) Page 15
(28) Page 16
(29) Page 17
(30) Page 18
(31) Page 19
(32) Page 20
(33) Page 21
(34) Page 22
(35) Page 23
(36) Page 24
(37) Page 25
(38) Page 26
(39) Page 27
(40) Page 28
(41) Page 29
(42) Page 30
(43) Page 31
(44) Page 32
(45) Page 33
(46) Page 34
(47) Page 35
(48) Page 36
(49) Page 37
(50) Page 38
(51) Page 39
(52) Page 40
(53) Page 41
(54) Page 42
(55) Page 43
(56) Page 44
(57) Page 45
(58) Page 46
(59) Page 47
(60) Page 48
(61) Page 49
(62) Page 50
(63) Page 51
(64) Page 52
(65) Page 53
(66) Page 54
(67) Page 55
(68) Page 56
(69) Page 57
(70) Page 58
(71) Page 59
(72) Page 60
(73) Page 61
(74) Page 62
(75) Page 63
(76) Page 64
(77) Page 65
(78) Page 66
(79) Page 67
(80) Page 68
(81) Page 69
(82) Page 70
(83) Page 71
(84) Page 72
(85) Page 73
(86) Page 74
(87) Page 75
(88) Page 76
(89) Page 77
(90) Page 78
(91) Page 79
(92) Page 80
(93) Page 81
(94) Page 82
(95) Page 83
(96) Page 84
(97) Page 85
(98) Page 86
(99) Page 87
(100) Page 88
(101) Page 89
(102) Page 90
(103) Page 91
(104) Page 92
(105) Page 93
(106) Page 94
(107) Page 95
(108) Page 96
(109) Page 97
(110) Page 98
(111) Page 99
(112) Page 100
(113) Page 101
(114) Page 102
(115) Page 103
(116) Page 104
(117) Page 105
(118) Page 106
(119) Page 107
(120) Page 108
(121) Rear Board
(122) Rear Board
(123) Spine
(124) Fore Edge
(125) Head Edge
(126) Tail Edge
(127) Scale
(128) Color Palette