11 y~z - ínga, samsvarandi hinum nýja löggjafaranda, komu ekki fram fyr en síðar, og þá helzt á Dönsku eður Latínu. — En í mörgum öðrum greinum höfum vér merka rithöfunda á voru máli að sýna á átjándu aldar fyrra hluta, og vil eg taka einúngis til dæmis Jón biskup Vídalín, l’orkelsson, sem varla mun eiga sinn maka sér samtíða í andlegri mælsku, þó lengi sé lcitað og menn leiti enn. Eg nefni til Jón prófast Halldórsson í Hítardal, sem hefir samið svo merkilegt rit um æfi biskupanna á íslandi á íslenzku, að það er grundvöllur kirkjusögu Finns biskups, sonar hans, sem er slíkt verk, að enginn hefir farið enn fram úr því á Norðurlöndum, þegar á allt er litið. Eg nefni til skáldin, svo sem Pál Vídalín, Eggert Ólafsson, Gunnar Pálsson, Þorlák Guðbrandsson; og marga fleiri mætti telja, bæði í þessum og öðrum vísindagreinum. Um miðja átjándu öld fór að bóla á einskonar þjóðlegum ástríðum meðal Íslendínga. Lagamennirnir íslenzku lærðu sín dönsku lög við háskólann í Kaupmannahöfn og þau urðu þeim tömust, en þeir gleymdu æ meir og meir íslenzku lögunum, því þeir þurftu ekki í þau að líta, nema þar sem bændur heimtuðu sínar fornu venjur. Þar við bættist, að nú fóru menn að rakna við til að reyna að koma íslandi á íot í allskonar veraldlegum efnum, og vonuðu að slíkt mundi takast allrabezt undir konúnglegri vernd og með örlæti Friðriks konúngs fimta, og í samvinnu við einokunarfélag verzlunarmanna. Fyrir þessa viðleitni komu ymsar nýjar uppástúngur fram, nýjar tilraunir og nýjar hug- myndir, en útaf því risu aptur tvískiptar meiníngar meðal Íslendínga, og eink- anlega þeirra í Kaupmannahöl'n, sem voru farnir að gjörast framtakssamari um íslenzk mál en áður hafði verið. Oddvitar fyrir flokkum þessum voru helztir þeir Eggert Ólafsson og Hannes Finnsson, og voru þeir kallaðir stund- um bændasona flokkur, sem með Eggerti voru, en hinir biskupssona flokkur; en það var einkenni flokka þessara, að bændasona ílokkur vildi semja sig öldúngis að fornum sið íslenzkum, og ekki sníða sér útlendan stakk í neinu, heldur laga það allt sem maður lærði að íslenzkum hætti, og sömuleiðis færa málið, klæðasnið, siðu og þjóðvenjur, í stuttu máli allt, sem mest varð, aptur í fornan farveg að fullu og öllu; en biskupssona flokkur vildi að öllu semja sig að háttum annara þjóða, og einúngis halda því sem íslenzkt væri að því leyti sem það væri enn við lýði og þætti betur fara. Sumir fóru lengra á báða bóga, og svo hefir lengi verið í minnum það tvennt: á einn bóginn, að

(1) Front Board
(2) Front Board
(3) Illustration
(4) Illustration
(5) Page [1]
(6) Page [2]
(7) Page [3]
(8) Page [4]
(9) Page [5]
(10) Page [6]
(11) Page [7]
(12) Page [8]
(13) Page 1
(14) Page 2
(15) Page 3
(16) Page 4
(17) Page 5
(18) Page 6
(19) Page 7
(20) Page 8
(21) Page 9
(22) Page 10
(23) Page 11
(24) Page 12
(25) Page 13
(26) Page 14
(27) Page 15
(28) Page 16
(29) Page 17
(30) Page 18
(31) Page 19
(32) Page 20
(33) Page 21
(34) Page 22
(35) Page 23
(36) Page 24
(37) Page 25
(38) Page 26
(39) Page 27
(40) Page 28
(41) Page 29
(42) Page 30
(43) Page 31
(44) Page 32
(45) Page 33
(46) Page 34
(47) Page 35
(48) Page 36
(49) Page 37
(50) Page 38
(51) Page 39
(52) Page 40
(53) Page 41
(54) Page 42
(55) Page 43
(56) Page 44
(57) Page 45
(58) Page 46
(59) Page 47
(60) Page 48
(61) Page 49
(62) Page 50
(63) Page 51
(64) Page 52
(65) Page 53
(66) Page 54
(67) Page 55
(68) Page 56
(69) Page 57
(70) Page 58
(71) Page 59
(72) Page 60
(73) Page 61
(74) Page 62
(75) Page 63
(76) Page 64
(77) Page 65
(78) Page 66
(79) Page 67
(80) Page 68
(81) Page 69
(82) Page 70
(83) Page 71
(84) Page 72
(85) Page 73
(86) Page 74
(87) Page 75
(88) Page 76
(89) Page 77
(90) Page 78
(91) Page 79
(92) Page 80
(93) Page 81
(94) Page 82
(95) Page 83
(96) Page 84
(97) Page 85
(98) Page 86
(99) Page 87
(100) Page 88
(101) Page 89
(102) Page 90
(103) Page 91
(104) Page 92
(105) Page 93
(106) Page 94
(107) Page 95
(108) Page 96
(109) Page 97
(110) Page 98
(111) Page 99
(112) Page 100
(113) Page 101
(114) Page 102
(115) Page 103
(116) Page 104
(117) Page 105
(118) Page 106
(119) Page 107
(120) Page 108
(121) Rear Board
(122) Rear Board
(123) Spine
(124) Fore Edge
(125) Head Edge
(126) Tail Edge
(127) Scale
(128) Color Palette