fyrr en þau yrði almenníngi hér skiljanleg; en þess á milli kynni máske nýtt túngumál að vera upp komið utanlands, og íslenzkir mundu þá eins illa staddir og fyrr. lJess vegna, þó móðurmálið sé mikils metið lijá öllum siðuðum þjóðum, svo er þó að mínu áliti einna mest á íslandi þess viðliald, og bókaskript þarí, einhver sá tielzti stofn undir sóma, mentun og farsæld þjóðarinnar. Allir föðurlandsvinir munu líka játa með sorg, að mart og mikið vanti enn að skrásetja á Islenzku; því t. d. ekkert er kverið þeim til leiðarvísis, er girnast að læra Dönsku e.ður Engelsku, svo eg tali ekki utn önnur mál; engin orðabókin frá Dönsku eður nokkru öðru máli til Islenzku; engin samanhángandi Íslendínga saga, enn síður veraldarsaga; ekkert brúkanlegt um landa- skipun, þau snotru vísindi, náttúrufræði eða heimspeki; fáar eða engar skólabækur1, og engin fáanleg og góð útgáfa af lögbókum; en óprentáður liggur fjöldi af beztu skálda- verkum og öðrum bókum, svo sem kvæði síra Stepliáns í Vallanesi, Eggerts Olafssonar kvæði og fornyrði Páls Vídalíns, Paradísar missir síra Jóns I'orlákssonar og annað, sem gjöra mundi því íslenzka nafni ódauðlega æru, og ekki all-lítið efla lestrarlyst, smekk og mentun, ef það yrði útgefið, en annars smásaman dreifist, skemmist og týnist. En margföld reynsla hefir sýnt og sannað, að það sé ómögulegt að útgefa töluverðar bækur hér, eins og í fjölmennum löndum, einúngis í voninni, að þær verði vel og strax útgengilegar. Til þess þar fyrir, ef verða mætti, að nokkru leyti að vinna bót á þessu, hefir mér til hugar komið hérmeð að innbjóða lærðum mönnum og öðrum lærdóms elskendum á íslandi til að hefja nýlt sérlegt félag, eptir þessu undirlagi: t) Félagið á að leiða í Ijós meistaraverk, sein allareiðu rituð eru á íslenzku, einkum þau, hverra höfundar eru dauðir, og sem hættast er við að týnist, en landinu væri hinn mesti. sómi að; þarnæst að útvega þær nauðsynlegustu bækur ritaðar, eða útlagðar og prentaðar, einkum þær, sem brúkast eða brúkazt geta við kennsluna í skólanum. 2) I’ó að í fyrstunni væri ástofnað, að láta þá grein af bókaskriptinni, sem horfir tii að efla guðrækni og upplýsíng í trúarbrögðunum, vera þann fyrsta höfuð- póst í augnamiði þessa félags, svo virðist þess nú síður þörf, þar sá lærði og vcl- gáfaði kennimaður, síra Jón Jónsson á Möðrufelli, hefir nýlega stiptað sérlegt félag l) jiessi brestur mun skaðsnmlegri en margur liugsar: af þeim dönsku bókum mun líklega sá siður kominn, að nefna alla þá bluti, sem skólalærdómi yið koma, svo og flestöll lönd og staði með dönskum nöfnum, eða þó heldur með orðskrípum úr Dönsku, svo sem: Sluttning, Fylgja, Forelesningar, ylirsetja (o: ályktun, afleiðíng, fyrirlcstrar, útleggja eða þýða) og ótal fleiri, livað ekki einasta skcmmir og óprýðir málið hræðilega, licldur líka gjörir jiað að verkum, að vísindamenn loksins fá allt annnð mál bcldur cn almcnníngur, hvcrjum öll mentum við- komandi cfni smásatnan verða óskiljanleg; cn cf það yrði, Jiá fæii belur að inálinu yrði útrýmt mcð öllu. (athugagrein Itasks).

(1) Band
(2) Band
(3) Mynd
(4) Mynd
(5) Blaðsíða [1]
(6) Blaðsíða [2]
(7) Blaðsíða [3]
(8) Blaðsíða [4]
(9) Blaðsíða [5]
(10) Blaðsíða [6]
(11) Blaðsíða [7]
(12) Blaðsíða [8]
(13) Blaðsíða 1
(14) Blaðsíða 2
(15) Blaðsíða 3
(16) Blaðsíða 4
(17) Blaðsíða 5
(18) Blaðsíða 6
(19) Blaðsíða 7
(20) Blaðsíða 8
(21) Blaðsíða 9
(22) Blaðsíða 10
(23) Blaðsíða 11
(24) Blaðsíða 12
(25) Blaðsíða 13
(26) Blaðsíða 14
(27) Blaðsíða 15
(28) Blaðsíða 16
(29) Blaðsíða 17
(30) Blaðsíða 18
(31) Blaðsíða 19
(32) Blaðsíða 20
(33) Blaðsíða 21
(34) Blaðsíða 22
(35) Blaðsíða 23
(36) Blaðsíða 24
(37) Blaðsíða 25
(38) Blaðsíða 26
(39) Blaðsíða 27
(40) Blaðsíða 28
(41) Blaðsíða 29
(42) Blaðsíða 30
(43) Blaðsíða 31
(44) Blaðsíða 32
(45) Blaðsíða 33
(46) Blaðsíða 34
(47) Blaðsíða 35
(48) Blaðsíða 36
(49) Blaðsíða 37
(50) Blaðsíða 38
(51) Blaðsíða 39
(52) Blaðsíða 40
(53) Blaðsíða 41
(54) Blaðsíða 42
(55) Blaðsíða 43
(56) Blaðsíða 44
(57) Blaðsíða 45
(58) Blaðsíða 46
(59) Blaðsíða 47
(60) Blaðsíða 48
(61) Blaðsíða 49
(62) Blaðsíða 50
(63) Blaðsíða 51
(64) Blaðsíða 52
(65) Blaðsíða 53
(66) Blaðsíða 54
(67) Blaðsíða 55
(68) Blaðsíða 56
(69) Blaðsíða 57
(70) Blaðsíða 58
(71) Blaðsíða 59
(72) Blaðsíða 60
(73) Blaðsíða 61
(74) Blaðsíða 62
(75) Blaðsíða 63
(76) Blaðsíða 64
(77) Blaðsíða 65
(78) Blaðsíða 66
(79) Blaðsíða 67
(80) Blaðsíða 68
(81) Blaðsíða 69
(82) Blaðsíða 70
(83) Blaðsíða 71
(84) Blaðsíða 72
(85) Blaðsíða 73
(86) Blaðsíða 74
(87) Blaðsíða 75
(88) Blaðsíða 76
(89) Blaðsíða 77
(90) Blaðsíða 78
(91) Blaðsíða 79
(92) Blaðsíða 80
(93) Blaðsíða 81
(94) Blaðsíða 82
(95) Blaðsíða 83
(96) Blaðsíða 84
(97) Blaðsíða 85
(98) Blaðsíða 86
(99) Blaðsíða 87
(100) Blaðsíða 88
(101) Blaðsíða 89
(102) Blaðsíða 90
(103) Blaðsíða 91
(104) Blaðsíða 92
(105) Blaðsíða 93
(106) Blaðsíða 94
(107) Blaðsíða 95
(108) Blaðsíða 96
(109) Blaðsíða 97
(110) Blaðsíða 98
(111) Blaðsíða 99
(112) Blaðsíða 100
(113) Blaðsíða 101
(114) Blaðsíða 102
(115) Blaðsíða 103
(116) Blaðsíða 104
(117) Blaðsíða 105
(118) Blaðsíða 106
(119) Blaðsíða 107
(120) Blaðsíða 108
(121) Band
(122) Band
(123) Kjölur
(124) Framsnið
(125) Toppsnið
(126) Undirsnið
(127) Kvarði
(128) Litaspjald